Biblioteca Biblioteca
Ricerca

Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!


Search Options





Ricerca Avanzata      Keyboard


Ricerca
Ricerca Avanzata
Biblioteca
nomi curdi
Cronologia degli eventi
Fonti
Storia
collezioni degli utenti
Attività
Cerca Aiuto?
pubblicazione
Video
Classifiche
Voce a caso !
Invia
Invia l'articolo
Invia immagine
Survey
tuo feedback
Contatto
Che tipo di informazioni abbiamo bisogno !
Standards
Condizioni di utilizzo
Qualità Voce
Strumenti
A proposito
Kurdipedia Archivists
Articoli su di noi !
Kurdipedia Aggiungi al tuo sito web
Aggiungi / Elimina e-mail
Statistiche di accesso
Statistiche voce
Convertitore di font
Calendari Converter
Lingue e dialetti delle pagine
Keyboard
Link a portata di mano
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Lingue
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Il mio conto
Entra
appartenenza !
dimenticato la password !
Ricerca Invia Strumenti Lingue Il mio conto
Ricerca Avanzata
Biblioteca
nomi curdi
Cronologia degli eventi
Fonti
Storia
collezioni degli utenti
Attività
Cerca Aiuto?
pubblicazione
Video
Classifiche
Voce a caso !
Invia l'articolo
Invia immagine
Survey
tuo feedback
Contatto
Che tipo di informazioni abbiamo bisogno !
Standards
Condizioni di utilizzo
Qualità Voce
A proposito
Kurdipedia Archivists
Articoli su di noi !
Kurdipedia Aggiungi al tuo sito web
Aggiungi / Elimina e-mail
Statistiche di accesso
Statistiche voce
Convertitore di font
Calendari Converter
Lingue e dialetti delle pagine
Keyboard
Link a portata di mano
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Entra
appartenenza !
dimenticato la password !
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 A proposito
 Voce a caso !
 Condizioni di utilizzo
 Kurdipedia Archivists
 tuo feedback
 collezioni degli utenti
 Cronologia degli eventi
 Attività - Kurdipedia
 Aiuto
Nuovo elemento
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
07-02-2019
زریان سەرچناری
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
I Curdi nella storia
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
Guerra e Pace in Kurdistan
11-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
GRAMMATICA E VOCABULARIO DELLA LINGUA KURDA
16-10-2011
هاوڕێ باخەوان
Statistiche
Articoli 521,438
Immagini 105,413
Libri 19,626
File correlati 98,397
Video 1,419
Biblioteca
Kurdistan. Cucina e Tradizi...
Biblioteca
I curdi / Viaggio in un pae...
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio pos...
Biblioteca
Memorandum sulla situazione...
Biblioteca
Un destino in versi, lirici...
تورکیایی نوێ لە پاکتاوی ڕەگەزییەوە بۆ پاکتاوی زمانی و کولتووری؛ بەشی 02
Gruppo: Articoli | linguaggio articoli: کوردیی ناوەڕاست
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
voce Classifica
Eccellente
Molto buono
media
Povero
Bad
Aggiungi alle mie collezioni
Scrivi il tuo commento su questo articolo!
elementi della cronologia
Metadata
RSS
ricerca in Google per le immagini relative alla voce selezionata !
ricerca in Google per la voce selezionata !
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0
تورکیایی نوێ لە پاکتاوی ڕەگەزییەوە بۆ پاکتاوی زمانی و کولتووری؛ بەشی 02
Articoli

تورکیایی نوێ لە پاکتاوی ڕەگەزییەوە بۆ پاکتاوی زمانی و کولتووری؛ بەشی 02
Articoli

تورکیایی نوێ لە پاکتاوی ڕەگەزییەوە بۆ پاکتاوی زمانی و کولتووری؛ بەشی 02

=KTML_Bold=وینستۆن چێڕچیل و کێشەی زمانی کوردی=KTML_End=
سەردێڕی ئەم نووسینە سەرنجڕاکێشە. ئەو پرسیارە لای خوێنەر درووست دەکا، کە کێشەی زمانی نەتەوەیەکی وەک کورد، چ پەیوەندییەکی بە سەرۆک وەزیری زلهێزێکی گەورەی سەردەمی جەنگی جیهانیی دووەم، واتە بەریتانیاوە هەیە؟
ڕەنگە زۆر یەک لە ئێمە هەر بەخەیاڵیشماندا نەیە، کە کەسی وا کوردی ناسیبێ و گرینگیی بە زمانی کوردی دابێ. بەڵام بە هەڵدانەوەی لاپەڕەکانی مێژووی زارەکیی سیاسەتوانانی کورد، جاری وایە شتی دەگمەن و بابەتی دوور لە زەین دەدۆزینەوە.

وەکو دەزانین لە سەردەمی شەڕی جیهانیی دووەم و لە کۆنفرانسی دووەمی قاهیرەدا، سێ وڵاتی ئەمریکا و بەریتانیا و تورکیا بەشدار بوون. فڕانکلین ڕۆزڤێڵت سەرۆک کۆماری ئەمریکا، وینستۆن چێڕچیل سەرۆک وەزیرانی بەریتانیا و عیسمەت ینۆنۆ سەرۆک کۆماری تورکیا، لەو دانیشتنەدا کۆو بوونەوە. مەبەستیش ئەوە بوو، ئەو بابەتە تاوتوێ بکرێت کە ئایا تورکیا بۆ شەڕ لەگەڵ ئەڵمانیایی نازی، بچێتە ڕیزی وڵاتانی هاوپەیمانەوە یان نا. لە ئاکامدا وەکی مێژوو نیشانی دا، بە دژ دەرکەوتنی عیسمەت ینۆنۆ و بیانوو هێنانەوەی، تورکیا سەرەتا بێ لایەنیی ڕاگەیاند، بەڵام لە ئاکامدا و لە ساڵی 1945 دا، تورکیا بە لایەنگری لە هێزە هاوپەیمانەکان، بەشداریی شەڕی جیهانیی دووەمی کرد.

لەو دانیشتنەدا نۆمان مەنەمەجی ئۆغڵوو وەزیری دەرەوی تورکیاش ئامادە بووە. یازدە ساڵ دوای شەڕ و لە ساڵی 1956 دا مەنەمەجی ئۆغڵوو لە ڕێگای پڕۆفیسۆرێکی بواری یاسا بە ناوی تاهیر تانەری کە مامۆستا و دۆستی سیاسەتوان و ڕووناکبیری گەورەی کورد مووسا عەنتەر بووە، لەگەڵ مووسا عەنتەر یەک دەبینن و زنجیرە دانیشتنێکی دۆستانەیان دەبێت. مووسا عەنتەر لە بیرەوەرییەکانیدا و لە بەشی شەڕی جیهانیدا، ئەو باسەی گێڕاوەتەوە و پەیوەندیی داوەتەوە بە سیاسەتی زمانی لە تورکیا.
وەزیری دەرەوەی تورکیا کە ئەو کاتەی مووسا عەنتەری دیوە خانەنشین کراوە، دەڵێت: لە دانیشتنی قاهیرەدا، وڵاتانی هاوپەیمان داوا لە عیسمەت ینۆنۆ دەکەن بچێتە ڕیزی ئەوانەوە. ئەویش بیانوو دێنێتەوە کە سوپای تورکیا ئامادەی بەشداری لە شەڕ نییە و پێویستە لە پێشدا لەلایەن هاوپەیمانانەوە پڕ چەک بکرێ. بەڵام ئەوەش دەڵێتە چون چێڕچیل و ڕۆزڤێڵت بڕوایان بە تورک نەبوو، دەیانوت ئەی ئەگەر پڕچەکمان کردن و چوونە پاڵ ئەڵمانیا چی؟

دوای ئەوەی سەرۆک کۆماری تورکیا، مل نادا بچێتە ڕیزی هاوپەیمانانەوە، مەنەمەجی دەڵێت: چێڕچیل و ڕۆزڤێڵت کێشەی کوردیان هێنایە ئارا و ویستیان بەو شێوەیە چاوترسێنمان بکەن.
ئەوەی خوارەوە دەقی قسەکانی چێڕچیل و عیسمەت ینۆنۆ و وەزیری دەرەوی تورکیا و هاوڕێکانی چێڕچیلە لەبارەی کوردەوە:
چێڕچیل دەڵێت: باشە پاشا تۆ کوردی دەزانی؟
عیسمەت پاشا وەڵامی پێ نادرێتەوە و مەنەمەجی وەزیری دەرەوەی تورکیا دەڵێت: قوربان ئێمە کوردی نازانین، لای ئێمە بە کوردی قسە ناکرێ، زمانێکی ئاواش لە تورکیا نییە.
پاش ئەوە چێڕچیل کە چەند ڕۆژهەڵاتناس و زمانناسی لەگەڵ خۆی بردووە، ڕوو دەکاتە ئەوان و لێیان دەپرسێ ئایا ئەو قسەیە ڕاستە کە زمانی کوردی لە تورکیا نییە. کەسێک کە چێڕچیل پرسیارەکەی لێ کردووە دیارە پێشتر خۆی ئامادە کردووە و دەڵێت: چۆن ئەو زمانە نییە گەورەم. ئەو زمانە هەیە و بەڵکوو زمان و ئەدەبیاتێکی زۆر دەوڵەمەندیشە. گەر بتانەوێت هۆنراوەێکتان لە دیوانی مەلای جزیری کە شاعیری ئەو زمانەیە بۆ دەخوێنمەوە.
چێرچیل پێی دەڵێت بیخوێنەوە. ئەویش هۆنراوەیەک دەخوێنێتەوە و دەڵێت ئەوە هۆنراوەی کوردی بوو گەورەم. ئینجا چێرچیل دەڵێت بۆمان بنووسەوە و بۆشمان بکە ئینگلیزی. دواتر دەستوور دەدا بیکەنە فەڕەنسی و تورکییش. لە ماوەیەکی کوورتدا زمانناسەکە هەر لەو کۆنفرانسەی قاهیرەدا هەموو ئەو کارانە دەکا. دواجار چێڕچیل دەڵی جا جەناب وەرە پێم بڵێ لەو سێ زمانە بۆ ئەوەی هەمان هەستی زمانە ئۆرجینالەکەی تێدا دەرببڕدرێت، ئایا وەرگێڕ ناچار بووە چەند وشەی بێگانە بە زمانەکەی خۆی تێدا بەکاربهێنێت؟

دەست دەکەن بە ژماردنی وشە بێگانەکان. لە وەرگێڕانە فەڕانسییەکەدا هیچ وشەی بێگانەی تێدا نەبووە. لە ئینگلیزییەکەدا چوار پێنج وشەی بە بنەچینە لاتینی تێدا بووە. لە کوردییەکەدا سێ چوار وشەی عەرەبی دۆزرایەوە و بەڵام کە دەچنە سەر وەرگێڕانە تورکییەکە، جگە لە ئامرازەکانی لکاندن هیچ وشەیەک نابیننەوە تورکی بێ، بەڵکوو هەموو عەرەبی و فارسی و وشەی زمانە ئەورووپاییەکان بوون.
وەزیرەی دەرەوە دەڵێت: چێڕچیل هەر چوار وەرگێڕانەکەی لە بەردەم داناین و وتی: شەرم نییە بەڕێزینە. سەیر کەن ئەوە دەوڵەمەندیی زمانی کوردییە و ئێوەش دەڵێن ئەو زمانە نییە.
نۆمان مەنەمەجی ئۆغڵوو دەڵێت: لە ماوەی وەزیری دەرەوە بوونم دا هیچ ڕۆژێک هێندی ئەو ڕۆژە بەسەر خۆمدا نەشکاومەوە و بێزار نەبووم .
گرینگیی ئەو بەشە لە بیرەوەرییەکانی مووسا عەنتەر، لە چوارچێوەی بیرەوەری دێنێتە دەرێ و دەبێتە بەشێک لە مێژووی زارەکیی کورد و ناوچەکە قسە و باسی لەسەر بکرێ. لە لایەک ئەو قسانە کەسێک کردوونی کە خۆی وەزیری دەرەوەی تورکیا بووە لە کابینەی عیسمەت ینۆنۆدا؛ ئەو قسانەی سەردەمێک کردووە کە ئێستاش زەبروزەنگ لەسەر زمانی کوردی لەوپەڕی خۆیدابووە، واتە وەزیری دەرەوەی تورکیا ساڵی 1956 ئەو قسانەی گێڕاوەتەوە، لەپاش ئەو ڕێکەوتەش تا دەیان ساڵی دیکە بە هەزاران کورد لەسەر زمانی کوردی زیندانی کران و کوژران و ئەشکەنجە دران، ئەو باسە شتێکمان بۆ ڕوون دەکاتەوە کە کاربەدەستانی تورک، تا کاتێک لەسەرکار بوون بڕوایان بە بوونی یەک زمان لە تورکیا بووە، بەڵام لە ڕاستیدا ئەوان خۆیان لە هەموو کەس باشتر زانیویانە زمانی دیکە و یەک لەوان زمانی کوردی لە تورکیا هەیە و بە ملوێنان کەس قسەی پێ دەکەن. ئەی بۆچی هەر نکۆڵییان لێ کردووە؟ ڕوونە ئایدۆلۆژیای کەماڵیستی و تورکچێتی بەرادەیەک ڕەگەزپەرستانە و نامرۆڤانە بووە کە هەموو واقیعەکانی داپۆشیوە .

بابەتێکی دیکە کە دەتوانین لەو مێژووە زارەکییەی هەڵێنجین ئەوەیە کە کورد تا ئەو سەردەمیش لە کێشە سیاسییەکاندا ڕۆڵی گرینگی هەبووە. واتە بابەتی مشتومڕی نێوان زلهێزەکانی جیهان بووە لەسەردەمێکدا کە شەڕی جیهانی لە ئارادایە. لەو سەردەمە هەستیارەدا، ئەوان لەسەر میزی وتوێژەکانیان کوردیان وەک کارت بەکار هێناوە بۆ ئەوەی بتوانن لایەنی هاوپەیمانانی پێ بەهێز بکەن.

بابەتی گرینگتر کە دەبێت ئاماژەی پێ بکرێت ئەوەیە کە ئەگەرچی بەر لە شەڕی جیهانی و لە کاتی شەڕەکەشدا، کەسانی وەک چێڕچیل و ڕۆزڤێڵت ئاوا بە باشی باسی زمانی کوردییان کردووە و کوردیان ناسیوە، بەڵام لە پاش شەڕ و دابەشکرانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست. گۆڕانی نەخشەی ئەو ناوچەیە، ئەوان لە بەرژەوەندیی ئەو زمان و کولتوورەی لە کۆنفرانسی قاهیرە دا، داکۆکییان لێ کردبوو هیچ هەنگاوێکیان هەڵنەهێناوە. ئەوەش دەتوانێت زۆر هۆکاری هەبێت. یەکیان ئەوەیە کە تورکیا ساڵی 1945 کاتێک دەزانێت پارسەنگی هێز بەلای هاوپەیماناندا دەشکێتەوە، دەچێتە ڕیزی هاوپەیمانانەوە. دواتریش ئەوە هاوپەیمانانن کە نەخشەی ناوچەکە دەگۆڕن و بێگومان سات سەودایان لەگەڵ تورکیا کردووە، لە لایەکی دیکەشەوە یاریکەرانی سیاسیی کورد لەو سەردەمەدا ڕەخنەیان لەسەرە کە نەیانتوانیوە بە پێی بارودۆخ و پێویستی سیاسی بکەن. واتە هەم وڵاتانی ڕۆژاوایی بە دوور لە ڕاستییەکان بڕیاریان داوە و ئەوەی بۆیان گرینگ بووە تەنیا بەرژەوەندیی خۆیان بووە و هەم کورد نەیزانیوە بەرژەوەندیی خۆی چۆن دەستەبەر بکا و هەم دوژمنانی کورد لەوپەڕی بیر تەسکی و ڕەگەزپەرستیدا، سیاسەتی حاشاکردن لە شوناس و زمانی کوردییان ڕەچاو کردووە.[1]
Questo articolo è stato scritto in (کوردیی ناوەڕاست) lingua, fare clic sull'icona per aprire l'articolo in lingua originale!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Questo oggetto è stato visto volte 122
HashTag
Fonti
[1] | کوردیی ناوەڕاست | ماڵپەڕی کوردشۆپ - 13-04-2023
Articoli collegati: 2
Gruppo: Articoli
linguaggio articoli: کوردیی ناوەڕاست
Publication date: 13-04-2023 (1 Anno)
Dialetto: Curdo - Sorani
Libro: Storia
Publication Type: Born-digital
Tipo di documento: Lingua originale
Technical Metadata
Qualità Voce: 82%
82%
Aggiunto da ( زریان عەلی ) su 17-02-2024
Questo articolo è stato esaminato e rilasciato da ( زریان سەرچناری ) su 18-02-2024
Questa voce recentemente aggiornato da ( زریان عەلی ) in: 17-02-2024
URL
Questa voce secondo Kurdipedia di Standards è non ancora esauriti !
Questo oggetto è stato visto volte 122
Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
Biblioteca
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
Biblioteca
Kurdistan iraqeno: un caso di passaggio alla democrazia?
Biblioteca
La questione curda
Articoli
Storia dei curdi

Actual
Biblioteca
Kurdistan. Cucina e Tradizioni Del Popolo Curdo
21-11-2013
بەناز جۆڵا
Kurdistan. Cucina e Tradizioni Del Popolo Curdo
Biblioteca
I curdi / Viaggio in un paese che non c\'è
17-09-2013
هاوڕێ باخەوان
I curdi / Viaggio in un paese che non c\'è
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Kurdistan: un genocidio postmoderno
Biblioteca
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
Biblioteca
Un destino in versi, lirici curdi
28-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Un destino in versi, lirici curdi
Nuovo elemento
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
07-02-2019
زریان سەرچناری
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
I Curdi nella storia
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
Guerra e Pace in Kurdistan
11-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
GRAMMATICA E VOCABULARIO DELLA LINGUA KURDA
16-10-2011
هاوڕێ باخەوان
Statistiche
Articoli 521,438
Immagini 105,413
Libri 19,626
File correlati 98,397
Video 1,419
Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
Biblioteca
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
Biblioteca
Kurdistan iraqeno: un caso di passaggio alla democrazia?
Biblioteca
La questione curda
Articoli
Storia dei curdi
Folders
Biblioteca - Libro - Curdo emissione Biblioteca - Dialetto - Italiano Biblioteca - Provincia - Fuori Biblioteca - PDF - Biblioteca - Publication Type - Biblioteca - PDF - Articoli - Libro - Curdo emissione Articoli - Libro - Storia Articoli - Tipo di documento - Lingua originale Articoli - Dialetto - Italiano

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Contatto | CSS3 | HTML5

| Pagina tempo di generazione: 0.344 secondo (s)!