Biblioteca Biblioteca
Ricerca

Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!


Search Options





Ricerca Avanzata      Keyboard


Ricerca
Ricerca Avanzata
Biblioteca
nomi curdi
Cronologia degli eventi
Fonti
Storia
collezioni degli utenti
Attività
Cerca Aiuto?
pubblicazione
Video
Classifiche
Voce a caso !
Invia
Invia l'articolo
Invia immagine
Survey
tuo feedback
Contatto
Che tipo di informazioni abbiamo bisogno !
Standards
Condizioni di utilizzo
Qualità Voce
Strumenti
A proposito
Kurdipedia Archivists
Articoli su di noi !
Kurdipedia Aggiungi al tuo sito web
Aggiungi / Elimina e-mail
Statistiche di accesso
Statistiche voce
Convertitore di font
Calendari Converter
Lingue e dialetti delle pagine
Keyboard
Link a portata di mano
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Lingue
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Il mio conto
Entra
appartenenza !
dimenticato la password !
Ricerca Invia Strumenti Lingue Il mio conto
Ricerca Avanzata
Biblioteca
nomi curdi
Cronologia degli eventi
Fonti
Storia
collezioni degli utenti
Attività
Cerca Aiuto?
pubblicazione
Video
Classifiche
Voce a caso !
Invia l'articolo
Invia immagine
Survey
tuo feedback
Contatto
Che tipo di informazioni abbiamo bisogno !
Standards
Condizioni di utilizzo
Qualità Voce
A proposito
Kurdipedia Archivists
Articoli su di noi !
Kurdipedia Aggiungi al tuo sito web
Aggiungi / Elimina e-mail
Statistiche di accesso
Statistiche voce
Convertitore di font
Calendari Converter
Lingue e dialetti delle pagine
Keyboard
Link a portata di mano
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Entra
appartenenza !
dimenticato la password !
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 A proposito
 Voce a caso !
 Condizioni di utilizzo
 Kurdipedia Archivists
 tuo feedback
 collezioni degli utenti
 Cronologia degli eventi
 Attività - Kurdipedia
 Aiuto
Nuovo elemento
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
07-02-2019
زریان سەرچناری
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
I Curdi nella storia
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
Guerra e Pace in Kurdistan
11-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
GRAMMATICA E VOCABULARIO DELLA LINGUA KURDA
16-10-2011
هاوڕێ باخەوان
Statistiche
Articoli 518,411
Immagini 104,866
Libri 19,372
File correlati 97,508
Video 1,398
Biblioteca
Kurdistan. Cucina e Tradizi...
Biblioteca
I curdi / Viaggio in un pae...
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio pos...
Biblioteca
Memorandum sulla situazione...
Biblioteca
Un destino in versi, lirici...
Ew helbestvanê Kurd ku form û naveroka helbesta Farsî guherî
Gruppo: Articoli | linguaggio articoli: Kurmancî - Kurdîy Serû
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
voce Classifica
Eccellente
Molto buono
media
Povero
Bad
Aggiungi alle mie collezioni
Scrivi il tuo commento su questo articolo!
elementi della cronologia
Metadata
RSS
ricerca in Google per le immagini relative alla voce selezionata !
ricerca in Google per la voce selezionata !
کوردیی ناوەڕاست0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Ew helbestvanê Kurd ku form û naveroka helbesta Farsî guherî

Ew helbestvanê Kurd ku form û naveroka helbesta Farsî guherî
Ew helbestvanê Kurd ku form û naveroka helbesta Farsî guherî
Pêşewa Kurdistanî

Ebûl Qasmê Îlhamî (Lahûtî) kesayetiyek helbestvan, siyasetmedar û rojnamevanê serdema Meşrûte bû, û ew li sala 1887ê li #Kirmaşan# ê ji dayik bûye û guherinkarî bi ser helbestên Farsî de aniye. Lahûtiyê Kirmaşanî helbestvanekî Kurd e ku karî bi guherandina kêşa helbesta Farsî ji “erûzî” ve bo kêşa paragrafî, bibe yek ji pêşengên tevgera nûxwazî di wêjeya Farsî de. Ew helbestvane tevî guherîna forma helbestî ji kilasîk ve bo nûjen, yek ji kesên pêşîn bû ku mijarên civakî û siyasî xiste nav helbesta hevdem a Farsî.
Nîma Yûşîc
Yek ji pîvanên helbesta nû jî, guhertina kêş û forma helbesta erûzî bû. Her çiqas “Nîma Yûşîc” wek bavê helbesta nû ya Farsî tê naskirin û navûbang bûye, lê li gorî belgeyan, deh sal beriya wî, Lahûtî Kirmaşanî dest avêtiye bi guherinkarî û nûjenkirina helbestên Farsî. Helbet eger Lahûtî ev rêşikêniye nekiriba, kesên wek Nîma jî nedikarîn rêya nûxwaziyê derbas bikin. Lewma pêngavên Lahûtî li cem lêkolîner û rexnegirên helbesta nû ya Farsî girîng bûye û behsa bandorên wî hatiye kirin. Gelek lêkolînerên helbesta hevdem ya Farsî di pirtûkên xwe de îşare bi rol û pêgeha Lahûtî di tevgera helbesta nû ya Farsî de kirine, ku beşek pêk hatine ji: “Exewanê Salis di pirtûka (Bedetha û Bidayi`ê Nîma) (Exewan, 1357: 123, 124 û 166), Spanlo li pirtûka (Çihar Şairên Azadî) (Sipanlo, 1360: 446), Hemîdiyan li pirtûka (Dastanê Digerdîsî, Rewendê Digergûnîhayê Şêirê Nîma Yûşîc) (Hemîdiyam, 1383: 590) Mihemed Hiqûqî li pirtûka (Mirûrî Ber Tarîx û Edebiyatê Îmrozê Îran) (Hiqûqî, 1383: 385), Şemis Lengrûdî (Tarîxê Tehlîliyê Şiêrê Nû) (Şems Lengrûdî, 1387: 40), Şefî`î Kedkenî (Edwarê Şêirê Farsî) (Şefî`î Kedkenî, 1380: 53), Xulamhusên Yûsifî li pirtûka (Çêşmêhayê Roşen) (Yûsifî, 1380: 400 71).
Kêşa helbestên Lahûtî
Kêşa helbestê rolek girîng heye di bandorxistina ser berdeng de. Nîma di vê derbarê de dibêje: “Kêş ku şikla helbestê pêk tîne û kêmasiyan tê de nahêle û temam dike. Helbesta bê kêş mîna mirovê rût û bê cil e û cil û berg bêtir bedewiyê dide mirov. Ku wisa ye ez kêşê ji bo her cure helbestê pêwîst dizanim” (Nîma Bi Neqil Ez Exewanê Salis, 1357: 97). Destêwerdana kêşê ku ciwanîbexşa wê hunerê ye, hêsan nebûye û beriya helbestvanekî nûxwaz a wek Lahûtî, kêm kesî vêraye dest biavêje wê. Lahûtî ew netirsiye kiriye û ji ber hevnasiya wî bi kêşa xwemalî û Kurdî re ku bi salan pê re jiyabû, destêwerdan di kêşên adetî yên hezar sale yên helbesta Farsî de kiriye û cilda nû li ber helbesta Farsî dexistiye û herwisa helbestvanên dinê jî pêşwaziya wî kirine û rêbaza wî şopandine.
Lahûtî di helbestên xwe de ji kêşa erûzî dûr ketiye û di dîwana xwe ya pêncî parçe helbestî de, bîst û heşt ji wan bi kêşa paragrafî nivîsiye. Wî, xwe ji arîşeyên “qafiye”yê rizgar kir û kêşa erûzî di helbesta Farsî de ji hev hilweşand û dengek nû bi dengên serdema Meşrûte zêde kir (Şefî`î Kedkenî, 1380: 34-45). Kêşa paragrafî heman kêş e ku ew helbestvane di helbestên xwe de bi kar aniye û sedema serkeftina wî di vî warî de jî hevnasbûnek kûr a helbestvanî ye bi wan cure kêşane re. Lahûtî li Kirmaşanê ji dayik bûye û heyamek zêde ji ber xebata xwe ya siyasî qaçax bûye û di nav zozanên xizmên xwe yên eşîre û tayfeyên Sencawî û Qelxanî de jiyan kiriye. “Kelamî Serincam” jî ku li ser kêşa paragrafî hatiye nivîsandin, pirtûka herî pîroz a wan eşîrane ye ku ola Yarsanî hene û Lahûtî di nav wan de bûye. Ew jidayîkbûyê wê eşîreya Kurd e û di zarokatiya xwe de guhên wî bi kêşa vehûnerên wan pirtûkan re vebûne. Kevntirîn beşên “Serincam” di sedsalên çarem û pêncan ên Koçî de hatine nivîsandin û rîşe û derbasbûyiyek dûr û dirêj di nav Kurdan de heye.
Ji xeynî pirtûka “Serincam”, şahnameya Kurdî, helbestên hore, siyaçemane û beytên herêma Mukriyan û herwisa helbestên heyran ên deşta Hewlêrê û lavikên herêmên Kurmancan kêşa xwemalî ya Kurdî hene ku di wan de zêdetir ji kêşên deh, heşt, heft û şeş paragrafî hatine sûdwergirtin. Bê guman Lahûtî bi wan kêşane re hevnas bûye, lewma di piraniya helbestên xwe de kêşa deh, heşt û hef paragrafî bi kar aniye, ku ew jî heman kêşên adetî ne ku di helbestên Kurdî ên paragrafî de zêdetirîn sûd ji wan hatiye wergirtin. Lahûtî ji bilî zimanê Farsî, helbestên paragrafî yên Kurdî jî gotiye, ku rêzdar “Mihemed Elî Sultanî” yek ji wan helbestan di rûpela 68 ya pirtûka “Hedîqeyê Sultanî” de aniye û ew jî mamoste “Enwer Sultanî” di rûpela 260 a pirtûka “Lahûtî yê Şoreşgêrê Kurd” de çap kiriye.
Bandora di naveroka helbestên nû yên Farsî de
Li vir pêwîst e em behsa naveroka helbestên wî jî bikin. Lahûtî di temenê şanzdeh salî de ji bo berdewamiya xwendina xwe ji Kirmaşanê ve diçe Tehranê û li wir bi hevnasiya ramana çepgir û modern a welatên rojavayî tevlî tevgera siyasî û rewşenbîrî ya wê dema Tehranê dibe. Ew wek ronakbîrekî “Marksîst” tevlî Meşrûtexwazan dibe û naveroka helbestên wî dikevine di bin bandora ramanên çepgir û wekhevîxwaz de û dakokîkirin ji mafên kedkar û cotyaran di helbestên wî de xuya dibin. (Sipanlo, 1376: 6). Lahûtî yekem helbestvanê kedkar û zehmetkêşên Îranê ye û di helbestên wî de zêdetir ji hemû helbestvanên dinê behsa mafên kedkar û zehmetkêşan hatiye kirin (Nusretî, 1379: 59). Sedredîn Eynî ku helbestvan û rojnamevanekî Tacîkistanî ye, di derbarê wî de dinivîse: “Lahûtî hêjayê wê yekê ye ku dîrok nasnavê “Edîbê Sor” pê re bibexşe, çimkî ew yekem kes e ku helbesta şoreşgerî ya rasteqîne bi zimanê Farsî nivîsandiye û helbestên wî ciwantirîn destpêk in bo wêjeya pîşeyî û qatî û zehmetkêş di zimanê Farsî de. (Eynî 1926 : 586).
Lahûtî piştî wê ku ji ber dijberiya desthilatdarên Tehranê, cezayê îdamê lê tê birîn, direve Tacîkistanê, ku wê serdemê yek ji Komarên Yekîtiya Sovyetê bûye, û li wir berdewamiya nivîsandina helbest û rojnamegeriyê dike. Helbesta nû ya li Tacîkistanê ku welatekî Fars e, di sala 1907an de bi berhemên Sedredîn Eynî dest pê kir, lê Lahûtî pêka ezmûn û şarezayî li prensîb û pêkhateyên helbesta nû ya Îran û Rûsiyê, wê yekê berfireh dike û ev cure helbeste di nav helbestvanên eniya yekem a Tacîkistanê de kir bi adetî û berfirehtir kir.
Her wekî hate gotin, Lahûtî helbestvanek e ku bi sedema afirînerên xwe di kêşa helbestê de, yek ji alahilgirên guherînkariya form û naverokê di helbesta Farsî de ye. Herwisa yekem helbestvanê qata çewsayî û zehmetkêşan bûye û yekemîn helbestvan e ku helbestên şoreşgêrî yên radîkalî nivîsiye. Li nivîsîna helbesta realîzma sosyalîstî di zimanê Farsî de wek yekem kes navê wî hatiye anîn, û ew wek kesayetiyek edîb û rojnamevan û şoreşgêrekî Kurd di van waran de bandor li ser helbesta Farsî hebûye.[1]
Questo articolo è stato scritto in (Kurmancî - Kurdîy Serû) lingua, fare clic sull'icona per aprire l'articolo in lingua originale!
Ev babet bi zimana (Kurmancî - Kurdîy Serû) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
Questo oggetto è stato visto volte 61
HashTag
Fonti
[1] | Kurmancî - Kurdîy Serû | https://kurdshop.net/- 19-04-2024
Articoli collegati: 4
Gruppo: Articoli
linguaggio articoli: Kurmancî - Kurdîy Serû
Publication date: 26-02-2024 (0 Anno)
Libro: Letterario
Libro: Poesia
Provincia: Kurdistan
Publication Type: Born-digital
Tipo di documento: Lingua originale
Technical Metadata
Qualità Voce: 99%
99%
Aggiunto da ( ئاراس حسۆ ) su 19-04-2024
Questo articolo è stato esaminato e rilasciato da ( سارا ک ) su 20-04-2024
Questa voce recentemente aggiornato da ( سارا ک ) in: 20-04-2024
URL
Questa voce secondo Kurdipedia di Standards è non ancora esauriti !
Questo oggetto è stato visto volte 61
Attached files - Version
Tipo Version Nome Editor
file di foto 1.0.129 KB 19-04-2024 ئاراس حسۆئـ.ح.
Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!
Biblioteca
Kurdistan iraqeno: un caso di passaggio alla democrazia?
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
Biblioteca
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
Articoli
Storia dei curdi
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
Biblioteca
La questione curda

Actual
Biblioteca
Kurdistan. Cucina e Tradizioni Del Popolo Curdo
21-11-2013
بەناز جۆڵا
Kurdistan. Cucina e Tradizioni Del Popolo Curdo
Biblioteca
I curdi / Viaggio in un paese che non c\'è
17-09-2013
هاوڕێ باخەوان
I curdi / Viaggio in un paese che non c\'è
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Kurdistan: un genocidio postmoderno
Biblioteca
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
Biblioteca
Un destino in versi, lirici curdi
28-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Un destino in versi, lirici curdi
Nuovo elemento
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
07-02-2019
زریان سەرچناری
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
I Curdi nella storia
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
Guerra e Pace in Kurdistan
11-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
GRAMMATICA E VOCABULARIO DELLA LINGUA KURDA
16-10-2011
هاوڕێ باخەوان
Statistiche
Articoli 518,411
Immagini 104,866
Libri 19,372
File correlati 97,508
Video 1,398
Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!
Biblioteca
Kurdistan iraqeno: un caso di passaggio alla democrazia?
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
Biblioteca
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
Articoli
Storia dei curdi
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
Biblioteca
La questione curda
Folders
Biblioteca - Provincia - Fuori Biblioteca - Libro - Linguistica Biblioteca - Dialetto - Italiano Biblioteca - PDF - Biblioteca - Libro - Varie Biblioteca - Tipo di documento - Lingua originale Biblioteca - Publication Type - Biblioteca - Libro - Curdo emissione Biblioteca - PDF - Articoli - Libro - Curdo emissione

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| Contatto | CSS3 | HTML5

| Pagina tempo di generazione: 0.438 secondo (s)!