Biblioteca Biblioteca
Ricerca

Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!


Search Options





Ricerca Avanzata      Keyboard


Ricerca
Ricerca Avanzata
Biblioteca
nomi curdi
Cronologia degli eventi
Fonti
Storia
collezioni degli utenti
Attività
Cerca Aiuto?
pubblicazione
Video
Classifiche
Voce a caso !
Invia
Invia l'articolo
Invia immagine
Survey
tuo feedback
Contatto
Che tipo di informazioni abbiamo bisogno !
Standards
Condizioni di utilizzo
Qualità Voce
Strumenti
A proposito
Kurdipedia Archivists
Articoli su di noi !
Kurdipedia Aggiungi al tuo sito web
Aggiungi / Elimina e-mail
Statistiche di accesso
Statistiche voce
Convertitore di font
Calendari Converter
Lingue e dialetti delle pagine
Keyboard
Link a portata di mano
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Lingue
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Il mio conto
Entra
appartenenza !
dimenticato la password !
Ricerca Invia Strumenti Lingue Il mio conto
Ricerca Avanzata
Biblioteca
nomi curdi
Cronologia degli eventi
Fonti
Storia
collezioni degli utenti
Attività
Cerca Aiuto?
pubblicazione
Video
Classifiche
Voce a caso !
Invia l'articolo
Invia immagine
Survey
tuo feedback
Contatto
Che tipo di informazioni abbiamo bisogno !
Standards
Condizioni di utilizzo
Qualità Voce
A proposito
Kurdipedia Archivists
Articoli su di noi !
Kurdipedia Aggiungi al tuo sito web
Aggiungi / Elimina e-mail
Statistiche di accesso
Statistiche voce
Convertitore di font
Calendari Converter
Lingue e dialetti delle pagine
Keyboard
Link a portata di mano
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Entra
appartenenza !
dimenticato la password !
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 A proposito
 Voce a caso !
 Condizioni di utilizzo
 Kurdipedia Archivists
 tuo feedback
 collezioni degli utenti
 Cronologia degli eventi
 Attività - Kurdipedia
 Aiuto
Nuovo elemento
Luoghi
Erzurum
17-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Zara
08-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Darin Zanyar
07-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Ahmet Kaya
05-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Ibn Khallikan
20-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Al-Jazari
19-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Nizami Ganjavi
12-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Mastura Ardalan
11-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Ali Hariri
11-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Abu Hanifa al-Dinawari
27-07-2024
شادی ئاکۆیی
Statistiche
Articoli
  537,631
Immagini
  109,628
Libri
  20,242
File correlati
  103,867
Video
  1,535
Lingua
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
306,441
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,906
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,994
عربي - Arabic 
30,670
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
18,049
فارسی - Farsi 
9,721
English - English 
7,553
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,678
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Gruppo
Italiano
Biblioteca 
28
Biografia 
12
Articoli 
9
Martiri 
1
Luoghi 
1
Pubblicazioni 
1
Deposito
MP3 
324
PDF 
31,311
MP4 
2,530
IMG 
200,986
∑   Totale 
235,151
Ricerca di contenuti
Biografia
Nizami Ganjavi
Biografia
Al-Jazari
Biografia
Ibn Khallikan
Biografia
Darin Zanyar
Biografia
Zara
Qadên kultûrî yên Kurdên Rojhilatê û bertekên desthilatê
Gruppo: Articoli | linguaggio articoli: Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
voce Classifica
Eccellente
Molto buono
media
Povero
Bad
Aggiungi alle mie collezioni
Scrivi il tuo commento su questo articolo!
elementi della cronologia
Metadata
RSS
ricerca in Google per le immagini relative alla voce selezionata !
ricerca in Google per la voce selezionata !
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

Qadên kultûrî yên Kurdên Rojhilatê û bertekên desthilatê

Qadên kultûrî yên Kurdên Rojhilatê û bertekên desthilatê
Qadên kultûrî yên Kurdên Rojhilatê û bertekên desthilatê
Dr. Karwan Ciwanroyî

Piştî koça dawî ya hunermend Tahîr Xelîlî, bertekên li Rojhilat û #Başûrê Kurdistanê# balkêş bûn. Gelek çalakvanên çandî, wêjeyî, civakî û hunerî li ser koça dawî ya Tahir Xelîlî gotar nivîsandin û hestên xwe nîşan dan û şiroveyên xwe li ser bandora sirûd û stranên wî li ser hereketa siyasî û civakî ya Kurdistanê di dema şoreşê de anîne ziman. Tahîr Xelîlî yek ji wan hunermendan bû ku di şoreşa bixwîn a Rojhilatê Kurdistanê û şoreşa bi bandor a Başûrê Kurdistanê de, li dijî du desthilatên dagîrker ên Beis û #Komara Îslamî# , çeperek ji bo parastina nasnameya xwe ya netewî hilbijard ku ew çepere, çepera huner û bi taybetî hunera berxwedanê bû.
Pêka rewşenbîrên postkoloniyalîst, hunera berxwedan hunerek e ku li hember deshilatdarên dagîrker radiweste. Hunera berxwedanê, bi taybetî hunera muzîkê, bi dirêjahiya şoreşê li Bakur, Başûr û Rojhilatê Kurdistanê, bandoreke mezin li ser parastina xwebaweriya neteweyî ya Kurdistanê hebûye. Hunermendên wekî Dr. Şivan, Şivan Perwer, Nasir Rezazî, Tahîr Tofîq, Tahîr Xelîlî, Necmedîn Xulamî, Mîkayîl, Ciwan Haco, Cemal Muftî û gelek hunermenên dinê, bi gotina sirûdên şoreşgerî morala civaka Kurdî li hember top û tank, kîmyabaran û bombarana netewa serdest bihêz kirine.
Bi gotineke dinê, di sedsala bîstan de yek ji çekên herî girîng ên netewa Kurd ji bo îsbatkirina rewabûna maf û daxwazên xwe, qada şerê hunerî bû. Ewa jî rast ew tişte ye ku bîrmendên postkoloniyalîstî yên mîna “Eîdward Seîd, Humî Behabeha û Gayatrî Îspîwak Çakrawêrtî” tekezî li ser kirine. Her sê feylesofên ku her yek ji wan bi awayekî ramana postkoloniyalîstiyê pêş xistine, tekeziyê li ser wê yekê dikin ku; Netewên bindest heta ku li hember propagendeya netewa serdest de, bi çeka bîr û hunerê neyêne dabînkirin, dê bikene qedeman. Lê ew netewên bindest ji xeynî qada xebata çekdarî, ji bo parastina nîştimana xwe penaha xwe ber bi çepera huner, ziman, edebiyat, sînema û bi taybetî jî muzîkê ve dibin, ew neteweyane ne ku hereketa dîrokê di berjewendiya xwe de diguherînin.
Wate ew netewane xwe bi çekek bihêz dabîn dikin, ku di serdema nû de pêwîst e di destê hemû netewan de hebe. Wekî ku em dizanin, li dabeşkiriyên dagîrkeriyê di warê zanista siyasî de, tevahiya dîroka mirovatiyê ji wê dîtingehê ve bi ser sê qonaxan de tê dabeşkirin.
Serdema dagîrkerî yan jî koloniyalîzma kevneşop, serdemek e ku koloniyalîstan welatek rasterast bi hêza çekdar dagîr dikirin û welatê dagîrkirî welatek hilbijartî bû ku nedikarî xwe di hember tevahiya hêzên leşkerî û çekdar ên neteweya serdest de biparêze. Lê belê, hewldanên ku di vî warî de dihatine danê, ku carinan bi ser diketin û hin caran jî rastî şikestê dihatin.
Ewa ku cihê balkişandinê ye ew e ku ew hewl û berxwedanên li dijî neteweya serdest dihatine kirin ger rastî şikestê jî bihatibana, nîşaneya hebûna tevgerekê bû ku di bin pîstê civakên dagîrker de bi mebesta parastina ax û welat di holê de bû. Ewa berdewam hêza cavakê hereket dikir bo wê ku zêdetir bi hêzên koloniyalîstan re rûbirû bibin. Ew cure rûbirûbûna serdestan bi bindestan re, nirxeke zêde bi ser desthilata dagîrker de disepandin. Her lewma dewra duyem a dagîrkeriyê ku jê re dibêjin dagîrkeriya modern tê holê.
Di dagîrekeriya modern de hêza serdest a dagîrker, hewl dide ku bi hatina nav civaka dagîrkirî de, bijarteya xwe di nav wan de hilbijêre. Wate hin pênûs, siyasetvan û hunermend ku pêka berjewendiyên netewa dagîrker û hêza dagîrker bîr dikin û dinivîsin û di warê siyasî û civakî û çandî de ektîv in û çalakiyan dikin.
Hêza dagîrker ji wê potansîl û wizeya ku hatiye veşartin, sûdê werdigire. Wê yekê sûdeke gelek mezin bo hêza koloniyalîstiya modern heye. Sûdên wê jî ew in ku hêzên koloniyalîstî, nigeranê bertekên tund ên xelkê dagîrkirî nînin, çimkî di nav xwe de hin pênûs û raman û hêz xistine kar ku ew pênûs û hêzane li dijî gelê xwe mijûlê nivîsînê ne. Li dijî xelkê xwe yan li dijî berjewndiyên xelkê xwe çalak in. Xelk jî dibînin ku ew kesê niha li dijî wan dinivîse yan mijûl e gotarek nû tîne holê ku li dijî berjewendiyên wan e, yan dibine hevnerînên wan yan jî li dijî wan radiwestin. Lê hertim desteyek hene ku ji wan qadan têne xapandin. Beşek ji netewa bindest bi rewşenbîr, siyasî, nivîserê hevnerîn, hevbîr û hevberjewendiyên desthilatê re hevnerîn didin.
Mînakên rewşenbîr, siyasetmedar û nivîskarên wiha hem li Rojhilat û hem jî li Başûrê Kurdistanê di serdema rejîma Beis de gelek in. Lê dema ku neteweya dagîrker mohreyên qada nû ya dagîrkeran nas kir û hevnasnamebûn û hevxebatîbûna wan înkar kir, ev şêwe dagîrkeriye şiyana xwe ji dest dide. Wê carê dagîrkeran rêya sêyem hilbijartin. Wate dewra sêyem a koloniyalîzm dest pê kir. Di dewra sêyem a koloniyalîzm an dagîrkerî de ku jê re dibêjin dagîrkarî di serdema postmodern de, hêza dagîrker tevahiya desthilat, şiyan û hêza xwe ji rêya ragihandin, kovar, rojname û di serdema niha de ji rêya moltî medya û soşiyal medya ve bi rê ve dibe. Girîngtirîn karê wê jî şikandina rûmeta çalakiyên çandî, wêjeyî, siyasî û civakî ye. Ji wê rêyê ve dixwaze samana kultûrî, çandî û netewî ya neteweyekê bi dizî nîşan bide. Ewa her ew tişte ye ku “Îdward Seîd” di pirtûka xwe ya Rojhelatnasî de jê re dibêje: “Herişandina rûmeta nasnameya netewî”.
Eger em vê mijarê helsengandinê bikin digel bûyereke çend rojên borî li Rojhilatê Kurdistanê ku hate holê, divê em behsa xwe wiha tevlihev bikin; Piştî koça dawî ya yek ji hunermendê parêzer ê nasnameya siyasî û netewî wate Tahîr Xelîlî, komek ji çalakvanên wêjeyî û hunerî yên Rojhilatê Kurdistanê, ji bo rêzgirtin ji yad û bîra vî hunermendê netewî kombûnek li dar xistin û tenê karê ku wan kirî ew bû ku sirûdeke serdema şoreşê ya Tahîr Xelîlî bi kom xwendin.
Karê wan edîb û hunermendan di dîtingeha yekem de kareke asayî ye û bîranînek asayî ye. Lê ger em ji dîtingeha postkoloniyalîzm ve lêbinêrin, komek çalakvanên çandî û hunera xwedan berhem û afirînerên netewa Kurd li Rojhilatê Kurdistanê, tekeziyê li ser şêweyek ji berxwedaniyê kirine yan şêweyek ji berxwedaniyê dîsan zîndî kirine, ku ev şêwe berxwedaniye, şêwe berxwedaniya kultûrî û hunerî ye. Şêwe berxwedaniyek dijî tundûtîjî ye. Şêwe berxwedaniyek naskirî di cîhana postmodernîzm de ye. Wate destdirêjkirin bo meirîfet û penahbirin bo huner û dest bi dawênbûna afirandina hunerî.
Diyar e destpêkirina hereketek wiha du şêwe bertek li pey tê. Bertekek, berteka civakê ye ku heta ser hestiyan piştî şoreşa berfireh ya cemawerî di sala borî de birîndar e. Ew civake ji bo bidestanîn yan jî bikaranîna şêweyek nû ji berxwedanî û hemberderketin ku ew jî hemberderketina kultûrî û hunerî ye, bo carek din mijûl e xwe rêk dixe. Ew şêwe berxwedaniye şêwe berxwedaniyeke bawerpêkirî di asta cîhanê de ye.
Berteka duyem ji aliyê desthilatê ve ye. Her ji serdema dagîrkeriya kevneşopî ve ku serdema dagîrkeriya Birîtaniya li dijî Hindûstanê bû, berxwedaniya kultûrî û hunerî tenê şêwe berxwedaniyek e ku dagîrker di hember de dikeve qedeman. Wate hunermend û nivîser rêyekê digirine pêşiya xwe ku derfeta çalakbûna desthilatê bo birêvebirina qada siyasî li dijî wan kurt dikin. Yan wê derfetê ji wan distînin.
Lê sîstemên totalîtar û hemû tiştxwaz şiyana îtirafkirin bi qada hunerî û kultûrî jî nîne. Her lewma bertek bi vî rengî dibin ku hemûyê wan hunermendane bi hêza zorê kom dike. Hin hunermend ku di rewşa destpêkê de bi ruheke şoreşgêrane û hunerî û dileke xweş ve mizgîniyeke nû didine civakê ku hereketa hunerî ya lihemberderketin berdewam e. Di vîdyoya duyem de ku detçêkiriya desthilat an sîstemê ye, her ew hunermendane ne ku bi mebesta xirabkirina rûmeta wan û bi mebesta naşîrînkirina wan li ber çavê civakê, li cihekê kom kirine û daxuyaniyekê bi navê parastina destketên sîstemê bi wan dide xwendin û sirûdek jî bi mebesta pasevanîkirin ji tevahiya axa Îranê bi wan dide xwendin.
Di hember de komek ji nivîserên Kurd hevhelwêstiya xwe bi Komara Îslamî re nîşan didin û ew jî çûne nav çeperekê ku mixabin desthilat ji vê çeperê ve êrîşî ser rûmet û nasnamesaziya netewa Kurd dike. Ev jî çepera birîndarkirina kirameta wan pênûs û hunermendane ye ku aliyê kêm ê karê wan parastina ziman û çanda Kurdî ye. Civaka Kurdî û rewşenbîrên Kurd nabe di serdema wiha de bê helwêst bimînin.[1]

Questo articolo è stato scritto in (Kurmancî) lingua, fare clic sull'icona per aprire l'articolo in lingua originale!
Ev babet bi zimana (Kurmancî) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
Questo oggetto è stato visto volte 78
Scrivi il tuo commento su questo articolo!
HashTag
Fonti
Articoli collegati: 4
Gruppo: Articoli
linguaggio articoli: Kurmancî
Publication date: 03-12-2023 (1 Anno)
Libro: Politic
Publication Type: Born-digital
Tipo di documento: Lingua originale
Technical Metadata
Qualità Voce: 99%
99%
Aggiunto da ( ئاراس حسۆ ) su 08-05-2024
Questo articolo è stato esaminato e rilasciato da ( سارا ک ) su 23-05-2024
Questa voce recentemente aggiornato da ( سارا ک ) in: 23-05-2024
URL
Questa voce secondo Kurdipedia di Standards è non ancora esauriti !
Questo oggetto è stato visto volte 78
Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!
Biblioteca
Kurdistan iraqeno: un caso di passaggio alla democrazia?
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
Biblioteca
La questione curda
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
Biblioteca
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
Articoli
Storia dei curdi

Actual
Biografia
Nizami Ganjavi
12-08-2024
شادی ئاکۆیی
Nizami Ganjavi
Biografia
Al-Jazari
19-08-2024
شادی ئاکۆیی
Al-Jazari
Biografia
Ibn Khallikan
20-08-2024
شادی ئاکۆیی
Ibn Khallikan
Biografia
Darin Zanyar
07-09-2024
شادی ئاکۆیی
Darin Zanyar
Biografia
Zara
08-09-2024
شادی ئاکۆیی
Zara
Nuovo elemento
Luoghi
Erzurum
17-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Zara
08-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Darin Zanyar
07-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Ahmet Kaya
05-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Ibn Khallikan
20-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Al-Jazari
19-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Nizami Ganjavi
12-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Mastura Ardalan
11-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Ali Hariri
11-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Abu Hanifa al-Dinawari
27-07-2024
شادی ئاکۆیی
Statistiche
Articoli
  537,631
Immagini
  109,628
Libri
  20,242
File correlati
  103,867
Video
  1,535
Lingua
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
306,441
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,906
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,994
عربي - Arabic 
30,670
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
18,049
فارسی - Farsi 
9,721
English - English 
7,553
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,678
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Gruppo
Italiano
Biblioteca 
28
Biografia 
12
Articoli 
9
Martiri 
1
Luoghi 
1
Pubblicazioni 
1
Deposito
MP3 
324
PDF 
31,311
MP4 
2,530
IMG 
200,986
∑   Totale 
235,151
Ricerca di contenuti
Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!
Biblioteca
Kurdistan iraqeno: un caso di passaggio alla democrazia?
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
Biblioteca
La questione curda
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
Biblioteca
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
Articoli
Storia dei curdi

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.83
| Contatto | CSS3 | HTML5

| Pagina tempo di generazione: 0.578 secondo (s)!