کورتەيەک لەسەر مێژووی ئەردەلان:-

کاتێ هەڵۆخانی ئەردەلان شارەکانی کوردستانی ڕزگارکرد و گەييشتە نزيکی ئەسکەندەرۆنە و عوسمانلێکانی شێت کردو ئەوانيش کە بەجەنگ هيچيان پێ نەکراو بە پيلانێک لەگەڵ مەلايەکی ئايينی هەڵۆيان لەناو برد خان ئەحمەد خانی کوڕی هەڵۆخان شيت وهارودەيری بوو بەگيانی عوسمانێکان و شاه (صەفی) ی ئێران بۆمەرامی خۆی پشتی هەڵۆی گرت و خوشکێکی خۆی داپێی وکوڕێکی لێی بوو بەناوی سورخاب , لەبەر ئەوەی نەوەک ئەميش لەشاه ياخی بێ هەڵۆی هەڵخەلەتان و سورخابی لەکۆشکی پاشايەتی لای خۆی هێشتەوە وەکاتێ هەلۆ گيانی کوردبوونی تيا ئەجووڵا بەڕێنوێنی جاشێکی کورد بەناوی (شاوەرديخانی لوڕ) فەرمانی دا هەردوو چاوی سورخابی کوڕی خان ئەحمەد خان کە خوشکەزای خۆی بوو ميلی لێ بدەن و کوێری بکەن , وە کوێريان کرد...
کەهەواڵ گەييشتە هەڵۆخان لەژيان بێزار ئەبێ و بەناڵه و جۆش وخرۆش خوردو خاوی لێ هەراسان ئەبێ , وەلەباسی تيشکی بينين ئەم شيعرەی وتۆتەوە:_
بی تو اي جان جهان با دل خونين چه کنم؟
بهر بيچمي ات اي چشم جهان بين چه کنم؟
بي گونه ديده اتاز حدقه برون اوردند
چشم من کور, بگو پس من مسکين چه کنم؟

$حوکمڕانەکانی (ميرانی) ئەردەلان ئەمانەی لای خوارەوە بوون$:-
1- بابا ئەردەلان (دامەزرێنەری ميرنشينی ئەردەلانێکان)
2- کڵۆڵ کوڕی بابا ئەردەلان
3- خزر کوڕی کڵۆڵ
4- ئەلياس کوڕی خزر
5- خزری دووەم کوڕی ئەلياس
6- حسن کوڕی خزری دووەم
7- بابلۆل کوڕی حسن
8- مونزر کوڕی بابلۆل
9- مامۆن بەگ کوڕی مونزر
10- بيگە بەگ کوڕی مامۆن
11- مامۆن بەگی دووەم
12- سورخاب بەگ کوڕی مامۆن بەگ
13- سوڵتان علی بەگ کوڕی سورخاب بەگ
14- تەيموورخان کوڕی سوڵتان علی بەگ
15- هەلۆخان کوڕی سوڵتان علی بەگ
16- خان ئەحمەد خان کوڕی هەلۆخان
17- سلێمان خان کوڕی مير عەلەمەددين کوڕی تەيموورخان (مامی خان ئەحمەد خان)
18- گەلەب علی خان کوڕی سلێمان خان
19- ڕياسەت خان کوڕی احمد خانی دووەم
20- خسرۆخان کوڕی سلێمان خان

ئەم دوو دێڕە شيعرە بۆ لەدونيا دەرچوونی خان ئەحمەد خان وتراوە کەلەسەرتای دێڕی دووەم شاعيرەکە نەزانينی خۆی بە ئايينەکەی خان ئەحمەد خان باس ئەکات (کەلەسەر ئايينی يارسان ولەپيرانی باوەکان بوون) :
دريغ از جواني ان شير مرد
از ان زور بازوی وان دستبرد
ندانيم کە ايين اين دهر چيست؟
کە در وي کسي جاوداني نزيست[1]