قوماش 85
نووسینی: #ئوسامە جەمیل#

ژمارەی لە سێدارە درایان گەیشتە دە کەسی، هەر شەوەی دوو کەسیان دەبرد، درم دەیگۆ ئەشۆ نۆرەی تووە و خۆت ئامادەکە، ئاخر دە ڕۆیشت و شەش کەس ماینەوە، لەو شەشەی ئێکەکمان لەگەربوو، لە تاو خەم خواردنێ و بێتاقەتی لە ماوەی پێنج ڕۆژی سەری وەکی بەفری لێهات، هەرچەند دەمکرد نەدەچووە مێشکم پیاوەک لە تەمەنی سی و پێنج ساری، سەری ڕەش و داو داوە سپی تێدابی، لە خەمی لە سێدارە دانێ سەری وەکی بەفری لێبێ، ئەمن هەر تەماشا سەر و پرچی ویم دەکرد، ئەویش تەماشای کردم و گۆتی: دەبینی ژیان چەند شیرنە، پیاو ناتانی بە ئاسانی دەستبەرداری بی، ببینە لەماوەی پێنج ڕۆژی چم بەسەر هات، ئیدی ئەوەیە ژیان، بەو هەموو زەحمەتەی دێی و ئەوها بە ئاسانیش بەجێی دێلی! گۆتم: چەند مندارت هەیە؟ فرمێسک بە هەردوو چاوانی داهاتە خوارێ، گۆتی: دوو ژنم هەیە و خاوەنی هەشت مندارانم، چار کوڕ و چار کچ، نازانم پاشی من چیان بەسەردێ و ژیانیان چی لێدێ، دری خۆم بەوەی دەدەمەوە، دەرێم: ژیان بەردەوامە و کەس پاشی کەس نامری، ئەمن وەستای کاشی بووم، ڕۆژەکی کاشیم لە عاردی دەدا، چەکووچەکم لە کاشیەکەی دا و شکا، نازانم لۆ لە دەوم دەرچوو، گۆتم: گوو بە گۆڕت بی سەدام! ئەو کوڕە فەقیرەی جیرانمان، کە زگم پێی دەسووتا و لەگەر خۆم بردە ئیشێ، ئەو خەبەری لێدام، کاکی توو دوو سار لە دائیرەی ئەمن ماوە لەسەر چار وشەی، کەچی فایلی تاوانم کە ئاخیر جار پیشانیان دام ببووە چارسەت پەڕ! ئەتوو وەرە ئەو ژیانە جوانەی خوا دەتداتێ نەک بنیادەم، بنیادەم بێ لێت زەفت کا و لەناوت ببا! گۆتم: چبکەین، ئیدی چارەنووسی ئەو شەشەمان لە سێدارە دانە، وا دەمان لێ ڕۆیی و ئەو شەشە ماینەوە، گۆتی: هەرچەندی تەماشا دەکەم ئەوشۆ نۆرەی منە، گۆتم: ئەمنیش وا هەست دەکەم ئەوشۆ نۆرەی من بی، زەردەخەنەکی کرد و گۆتی: لۆیێش وا پێکەوە قسەی دەکەین! دەزانی کە هەردوو ژنەکەم هاتنە کنم، پێمگۆتن: گەردەنتان ئازادبی، پاشی من بڕۆن مێردی بکەنەوە، ئەوان هەردووکیان تێر گریان و گۆتیان: قەت شتی وا ناکەین و پاشی توو مێرد لەمە حەرام بی! گۆتم: ڕاست دەکەن! گۆتی: کوو دەزانی ڕاست دەکەن؟ گۆتم: هەمیشە ژن بە وەفاترە لە پیاوی! ژن چیایەکە لە وەفا و دەریایەکە لە خۆشەویستی! گۆتی: دیارە ئەتووش ژنت هینایە؟ گۆتم: ناوەڵلا بەران بە تەمابووم بینم، ئەویش لەباتی ژنهینان و زەماوەندی وا لەسەر ئەو ژنهینانەی لە سێدارەی دەدرێم! گۆتی: چبکەین ئیدی ژیان ئەوهایە، ئەرێ جغارەکت پێنیە؟ گۆتم: ناوەڵلا، بە چار کەسەکەی دی گۆ: جغارەتان پێیە؟ ئەوانیش گۆتیان: ناوەڵلا! گۆتی: ئەتوو دەبینی یەک قوومە جغارە دەبیتە کەسەر لەسەر درم!
وەکی ڕۆژانی پێشی جیڕەی دەرکەی هات و ڕاپەڕین، زابتەکە قاقەزەکەی دەرهینا، دوو ناوی خیندەوە، یەکەمیان ئەمن بووم و دووەمیش کابرای سەرسپی! هەردووکمان تەماشا ئێکدیمان کرد، ئەو زەردەخەنەکی کرد و گۆتی: دەبینی پێکەوە لە سێدارەمان دەدەن! گۆتم: بەرێ دەبینم، ئیدی ژیان ئەوهایە، کێ دەرێ قەبریشمان لە تەنیشت یەک نابی!
کەلەپچەیان لە دەستی کردین و پەڕۆکیان لەسەری ناین، قۆریان گرتم و گۆتیان: یاڵلا، هەموو لەشم دەلەرزی، هەرچەند دەمکرد لاقم لەدووم نەدەهات، کابرا ڕایکێشام و لەگەر خۆی بردمی، دەرکەی هۆرەکەیان پێوەدا و ئەمەیان برد، بەینەکی ڕۆیشتین، دوای بەلای دەستە چەپیان سوڕاندین، دیاربوو دەرکەک کراوە، دوایێ پێوەدرا، وەختەکی پەڕۆکی سەر چاویان لاداین، دیتم مەلایەک دانیشتیە، تەمەنی پەنجا ساری دەبوو، تەنکە ڕدێنەکی هەبوو، تەسبێحەکی لە دەستی بوو، کە ئەمەی دیت لەسەر کورسیەکەی هەستاوە، دوو کورسی داندرابوون، گۆتیەمە دانیشن! دانیشتین، بسمیلای کرد و سەڵات و سەلامی لۆ پێغەمبەری(د.خ) نارد و ئەوجە بە عارەبی گۆتی: سوپاس لۆ خوای ئەنگۆ موسوڵمانن، ئێستا ئەمن هاتیمە شەهادەتان پێبینم، وەبی ئاخر قسەتان پێش مردنێ شهادەی بەهەق بی، گۆتم: پێت وایە ئەمە شهادەمان نەهینابی و ئەوەندە بێ ئیمان بین، هەتا ئیمانمان تازەکەینەوە، بەینەکی بێدەنگ بوو، گۆتی: کوڕم ئەمن واجبی خۆم جێبەجێ دەکەم، گۆتم: واجبی توو ئەوەنیە پارپشتی زاڵم و ستەمکاری بی و بە گەورەی خۆتی بزانی، لەباتی تەلقین و شەهادە دانیمە بڕۆ تەلقینی ئەو میللەتەی بکە، با لە دژی زوڵم و ستەمی ڕاوەستی، لەو دنیای چ وەرامی خوای دەدەیەوە، کە زاڵم و ستەمکاری بە وەلی ئەمری خۆت دەزانی؟ گۆتی: هەونکە شەهادەی دەینی یان بڕۆم، ئەتوو دەتەوێ ئەمنیش لەگەر خۆت بە ئیعدام کردن بدەی، گۆتم: قوڕ بەسەری ئەو میللەتەی ئەنگۆ پێشەوای بن!
لە هەمووی سەیرتر زابتەکە هیچ قسەی نەدەکرد، مەلایەکە ترسا؟و تەماشای زابتەکەی کرد، زابتەکە بە مەلایەکەی گۆ: گێ مەدێ هەرچی دەرێ بابرێ، هەونکە لە سێدارەی دەدەین! مەلایەکە هەندە قسەی دی کرد و ڕۆیی، زابتەکە گۆتی: پێشی لە سێدارەتان دەین چتان هەیە برێن! کابرای سەرسپی گۆتی: هیچم نیە! ئەمنیش گۆتم: ئەمنیش هیچم نیە بەران ئەمن پێشی وەی لە سێدارەی بدەن، نامەوێ مەرگی ببینم! زابتەکە گۆتی: مادام وایە یەکەم جار ئەوی لە سێدارە دەدەین و چاوی تووش نابەستم و دەبی بە چاوی خۆت ببینی کوو بە گوریسی شۆڕ دەبتەوە و دەهەژێتەوە! هیچ دەنگم نەکرد و هەردووکمان شهادەکی بە هەقمان هینا و گۆتم: ئێستا ئەمە دەچینە لای ئەو خوایەی کە هیچ چشتەکی لێ بزرنابی، لەو دنیاش ئێکدی دەبینینەوە! زابتەکە پێکەنی و قۆری ئەو برادەرە سەرسپیەی گرت و بردی پەڕۆکی لە سەرینا و بردیانە بن گوریسی لە سێدارە دانێ، ئەمنیشی قیت کردەوە و بردمیە پێش و گۆتی: یاڵلا تەماشا بکە! درم لە دووڕ دەستم دابوو، دەستم لە هەموو شتەکی بەردابوو تەنها دوعاکردن نەبی، دوعایەک کە سەبرم بداتێ و بەرگەی ئەو مردنە بە ئازارەی بگرم!

نەمدەتانی بە پێوە ڕاوەستم، لە سێدارەدانی کەسەکی لە بەرامبەرت وەکی شەڕی دەروونی لەگەرت، زۆر قورسترە لە لەسێدارەدانی خۆت، بەران چارم ناچاربوو، هیچیشم پێ نەدەکرا، هەردوو چاوم قووچاند هەتا ئەو دیمەنەی نەبینم، زابتەکە کە دیتی چاوم قووچاندیە، هەتا زللە گرتی لەبن گێی دام و گۆتی: افتح عینک گواد(چاوت بکەوە گەواد)! ئیدی پێم لە جەرگم ناو چاوم کردەوە، تەماشای دیمەنی لە سێدارە دانی ئەو پیاوەم دەکرد کە بە پێنج ڕۆژی هەموو سەری سپی بوو، گوریسەکەیان لەملی کرد و سەربازەک لەولای ڕاوەستابوو، ئاسنەکی درێژی لە دەستی بوو وەکی گێڕی وابوو، چاوەڕێی فەرمانی زابتەکەی بوو، ئیشارەتی بداتێ و ئەویش گێڕەکەی ڕاکێشی، لەگەر ڕاکێشانی بن پێی ئەو برادەرەم دەبتەوە و هەردوو پێی لە بۆش ڕادەوەستی، ئیدی گوریسەکە لەملی تووند دەبی و دەیخنکێنی، ئەو پیاوە سەرسپیە یەک بە دەنگی شهادەی هینا و دە هەزار جوونیشی بە سەدام و دام و دەزگای سەدامی دا، ڕەنگە دە جار زیاتر گۆتبیتی اللە اکبر! ئەو دڕندانە تەقەی سەریان دەهات! زابتەکە گۆتی: چونکە ئەتوو خیانەتت لەگەر عێراقی خۆشەویست و سەرۆکی فەرماندە کردیە، ئەو سەرۆکەی بابی هەموو عێراقیەکانە و پارەوانی نەتەوەی عەرەبە، بڕیاردرا لە سێدارە بدرێی، ئەی سەرباز ئامادەبە بۆ جێبەجێکردنی فەرمانی گەل، یەک، دوو، سێ، یاڵلا لە سێدارەی بدە، سەربازەکەش بە هەموو هێزی گێڕکەی ڕاکێشا، یەکسەر بن پێی کابرای کرایەوە و لە بۆش ڕاوەستا و لەگەر گوریسەکەی دەهەژاوە، ئەمن ئاگرم تێبەربوو، هەر وەختبوو شێت بم، ئێەک لەوسەری بە هەموو هێزی هاواری کرد: اوگفوا الاعدام(لە سێدارە دانی ڕابگرن)! ئەو سەربازەی گێڕەکەی ڕاکێشابوو، زۆر بە خێرایی خۆی فڕێدا و تووند هەردوو پێی کابرای گرت و نەیهێشت لە بۆش ڕاوەستی، بەو پێ گرتنەی ئەو برادەرە نەخنکا، زەلامەکەی هاواری کرد، یەکسەر هات گوریسەکەی لە ملی کردەوە و بە عەرەبی گۆتیە زابتەکەی: بروسکەکمان لۆ هاتیە لە سەرۆکایەتی کۆمار و دەرێ جارێ لە سێدارەدانی ڕاگرن! ئەو برادەرەم کە گوریسی بە ملی وەبوو کەتە ئەو گۆڕەی، لرخەلرخی دەهات و دەکۆخی، سەربازەکان فریای کەتن و لاقیان برند کرد و دوایێ قیتیان کردەوە و هەندە جوولەیان پێکرد و هەناسەی هاتەوە بەرێ! زابتەکە تەماشا بروسکەکەی کرد و گۆتی: نازانی لۆ ڕاگیرایە؟ ئەویش گۆتی: نەخێر، بەران ئەو بروسکە زۆر بە پەلە هات، ئەمن هەناسەکم هاتەوە بەرێ و چاوم پڕی ئاو بوو، لەجێی خۆم دانیشتم و سەرم لۆ سزدەی برد، زابتەکە ئەعسابی نەمابوو، نەیدەتانی هیچیش بکا، هەروەختبوو شێت بی، وەکی دیتی سەرم لە سزدەیە، هەتا پێلەقە گرتی لێیدام، ئەوجە گۆتی: ئەو دووەی ببەن بەتەنێ لەژۆرەکی دیان دانێن و مەیان بەنەوە هۆرەکەی، با ئەوانیدی هەر لە خەم و خەفت دابن و وابزانن ئەوانە لە سێدارە دراینە، سبەینێ بە بەڕێوەبەری گشتیم دەرێم تەئکید بکا و بزانی ئەو بروسکە کوو هاتیە!
قۆری مەیان گرت و ئەمەیان بردە ژۆرەکی دی و لە ژۆرێیان کردین و دەرکەیان لەسەر پێوەداین، ئەمە هەردووکمان سامگرتی ببووین و هیچ قسەمان پێنەدەکرا، هەرچەند دەمانکرد باوەڕمان نەدەکرد، هەر تەماشا ئێکدیمان دەکرد، برادەرەکەم پەنجەکی گەیاندە دەستم و گۆتی: بابزانم ئەوە خەونە یان ڕاستیە! گۆتم: ئیشاڵلا ڕاستیە! گۆتی: هەرچەند دەکەم ناچیتە مێشکم، گۆتم: سەبرەکی بگرە و سبەینێ هەموو شتەک ڕۆن دەبیتەوە! ئەمە بە بێدەنگی دانیشتبووین، وەختەک کارەبایان لەسەر کوژاندینەوە، زابتەکە لە پشت دەرکەی گۆتی: گەوادینە درتان خۆش نەکەن قورتاربووینە، ئەگەر یەک ڕۆژم لە تەمەنی مابی، هەردەبی لە سێدارەتان بدەم!
مایتی.[1]
⚠️ تێبینی: ئەم بابەتە بە ڕێنووسی سەرچاوەی ئاماژە پێکراو نووسراوە، کوردیپێدیا هیچ دەستکارییەکی نەکردووە!