بایەخی بەرد لە ژیانی کوردەواریدا
لە دێهاتەکانی کوردستان بەرد زۆر بایەخی پێدراوە، کورد لەسەر بەرد دەڵێت: لە لادێ بەرد ژیانی تێدایە، چونکە لەبەرد زۆر پێداویستی دابینکردووە وەکو: ئاگرکردنەوە بە بەرد، دروستکردنی کەوچک و لەگەن و دەفر، چەقۆ و ڕم و نێزە، کردویەتی بە بەردەباز و دیوار و خانووی حەوانەوە، کەلو پەلی دەستاڕ و بەردە جۆنی و سیوسیوەی دەرگا و تاتەشۆر و چیلە و کەڵەکە بەرد و..تاد، لەبەر ئه و هەموو گرنگیەیە وتراوە: بەرد ژیانی تێدایە.
لە کوردەواریدا بەرد خزێنراوەتە ناو زۆر ئیدیۆمی ترەوە لە هەر شوێنەی مانا و گوزارشت و تایبەتمەندی خۆی هەیە وەک: دەڵێی بەردە بەناو گووی دادەدات، بۆ قسە ڕەق و ناخۆش بەکاردێت، سەد قەل و بەردێک، بۆ بەهیچ سەیرکردنی گردبوونەوەی ناڕەزایی هەندێ کەس و لایەن کە جێگەی مەترسی نین، لە هەناوم بووە بەرد، بە خواردنیکی خۆش دەوترێت کە دوای خواردنی گوێت لە قسەیەکی ناخۆش بێت یان هەواڵ و باسێکی کارەساتبار، بەرد لە جێگەی خۆی سەنگینە یان بە سەنگە، واتە مرۆڤ لە ناوچە و شوێن و وار و سەر کاری خۆی بە قەدرە لە هەڵقەنان و دەربەدەری و ئاوارەیی و کار و شوێن گۆڕیدا بێ ڕێز و قەدر و قیمەت دەبێت، بە بەردێک دوو چۆلەکەی کوشت، ئه و ئیدیۆمە لەکاتێکدا دەوترێت: کە مرۆڤ بە هەنگاوێک یان سەفەرێک یان کارێک دوو ئامانج و مەبەست بپێکێت و جێ بەجێ بکات وەک: لەسەردانیدا بۆ شارێک دوو کار ئەنجام بدەیت، لە #کوردیپێدیا#دا چەندین ئیدیۆمیتر لە سەر بەرد هەیە ئەوانە هەندێک نمونە: سەربەرد و ڕەقەن کێڵانه، #بەرد کوڵاندن#، ئەگەر بەرد نی يە لە کەوشتا، بۆچی ئەشەلی، #بەرد ئەدرێت بەدەرگای داخراودا#، بەشەر لەبەرد سەختر و لە گوڵ ناسکتره، #بەرد تل بدە، بێ کار مەبه#.[1]