הספרייה הספרייה
לחפש

כורדיפדיה המקור הכורדי הרחב ביותר למידע!


Search Options





חיפוש מתקדם      מקלדת


לחפש
חיפוש מתקדם
הספרייה
שמות כורדים
כרונולוגיה של אירועים
מקורות
ההיסטוריה
אוספי משתמש
פעילויות
חפש עזרה?
פרסום
Video
סיווגים
פריט אקראי!
לשלוח
שלח מאמר
שלח תמונה
Survey
המשוב שלך
ליצור קשר עם
איזה סוג של מידע אנחנו צריכים!
תקנים
תנאי השימוש
איכות פריט
כלי עבודה
אודות
Kurdipedia Archivists
מאמרים עלינו!
הוסף כורדיפדיה לאתר שלך
הוספה / מחיקת דוא"ל
סטטיסטיקה
סטטיסטיקת פריט
ממיר גופנים
ממיר לוחות שנה
שפות וניבים של הדפים
מקלדת
קישורים שימושיים
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
שפות
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
החשבון שלי
כניסה
חברות!
שכח את הסיסמה שלך!
לחפש לשלוח כלי עבודה שפות החשבון שלי
חיפוש מתקדם
הספרייה
שמות כורדים
כרונולוגיה של אירועים
מקורות
ההיסטוריה
אוספי משתמש
פעילויות
חפש עזרה?
פרסום
Video
סיווגים
פריט אקראי!
שלח מאמר
שלח תמונה
Survey
המשוב שלך
ליצור קשר עם
איזה סוג של מידע אנחנו צריכים!
תקנים
תנאי השימוש
איכות פריט
אודות
Kurdipedia Archivists
מאמרים עלינו!
הוסף כורדיפדיה לאתר שלך
הוספה / מחיקת דוא"ל
סטטיסטיקה
סטטיסטיקת פריט
ממיר גופנים
ממיר לוחות שנה
שפות וניבים של הדפים
מקלדת
קישורים שימושיים
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
כניסה
חברות!
שכח את הסיסמה שלך!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 אודות
 פריט אקראי!
 תנאי השימוש
 Kurdipedia Archivists
 המשוב שלך
 אוספי משתמש
 כרונולוגיה של אירועים
 פעילויות - כורדיפדיה
 עזרה
פריט חדש
סטטיסטיקה
מאמרים 518,515
תמונות 105,211
ספרים 19,485
קבצים הקשורים 97,509
Video 1,394
הספרייה
אנא כורדי
הספרייה
אני כורדי
הספרייה
מילון עברי ארמי כורדי
מאמרים
מנפצות את תקרת הזכוכית: מהפ...
מאמרים
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
وێنەی شیعریی لە (بەلەمی نادیار)دا
קבוצה: מאמרים | שפת מאמרים: کوردیی ناوەڕاست
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
פריט דירוג
מצוין
טוב מאוד
הממוצע
מסכן
רע
הוסף לאוספים שלי
כתוב את התגובה שלך על סעיף זה!
היסטורית פריטים
Metadata
RSS
חפש בגוגל לתמונות הקשורות לפריט שנבחר!
חפש בגוגל עבור פריט שנבחר!
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

وێنەی شیعریی لە (بەلەمی نادیار)دا

وێنەی شیعریی لە (بەلەمی نادیار)دا
وێنەی شیعریی لە (بەلەمی نادیار)دا
#نەوزاد ئەحمەد ئەسوەد#

(1)
سامی هادی، ناوێکی شیعریی دیاری وەچەی نەوەتەکانە، بەبێدەنگی دەنووسێت، بەبێ خۆدەرخستن شیعرەکانی بڵاودەکاتەوە، لەتەک ئەم بێدەنگی و خۆدەرنەخستنەدا، هێشتا دەخوێنرێتەوە و ڕووبەرێک لە جوگرافیای شیعری کوردی دەگرێت، دەشێت ئەمە بگەڕێتەوە بۆ تایبەتمەندیی ئه و شێوازە شیعرییەی تا ڕادەیەک ئەوی پێدەناسرێتەوە، شێوازی تایبەتیی نووسینی شیعریش دەتوانێت ڕێچکەیەک بۆ داهێنان لە شیعردا بکاتەوە.
سامی هادی، لەتەک تەمەن و ئەزموونی نووسینیدا، کەچی تا ئێستا سێ کۆمەڵە شیعری چاپکردووە، یەکەمیان بە ناونیشانی (ئایینی گیاکان- 2003)، دوەمیان بە ناونیشانی (زەنگێ لە کەناری بێهودەییەوە – 2012)، سێیەمیشیان بە ناونیشانی (بەلەمی نادیار – 2021)، ئێمە لێرەدا لە وێنەی شیعریی کۆمەڵە شیعری سێیەم (بەلەمی نادیار) ورد دەبینەوە.

(2)
وێنە، بریتییە لە بەرجەستەکردنی ماتریاڵی، وەک ئه و وێنەیەی پەیکەرتاشێک لە هەڵکەندنی پەیکەرێکدا دەریدەخات، یان ئه و وێنەیەی نیگارکێشێک لە تابلۆیەکدا بەرجەستەی دەکات، یان بریتییە لە خەیاڵ کە شاعیر لە خەیاڵی خۆیدا دروستی دەکات و بە وشە دەریدەبڕێت، لەیەکەمیاندا وێنە بەچاو دەبینرێت، ماتریاڵ و هەستپێکراوە و خەیاڵ دەوروژێنێت، بەڵام لە دوەمیاندا خەیاڵێکی ڕووت دەبێتە دروستکەری وێنەکە، لەهەردوو حاڵەتەکەدا خەیاڵ هەیە و هەست و سۆز دەوروژێنێت.
لێرەدا هەمیشە دیمەنێک یاخود دۆخێک هەیە شاعیر دووچاری سەرسامی یاخود لەسەر وەستان دەکات، ئه و دیمەنە لە یادەوەریدا بە شاراوەیی و خەفەکراوی دەمێنێتەوە، بەڵام لە ساتەوەختی نووسینی شیعردا چالاک دەبێت، ئەمە وێنەیەکی شیعریی لەقەسیدەکەدا دەخوڵقێنێت بێئەوەی شاعیر پێبزانێت. لەراستیدا خەیاڵی شاعیرەکەیە ئه و دیمەنە یان ئه و دۆخە زیندوو دەکاتەوە و دەیکات بە وێنە، وەک سی دی لویس دەڵێت: هەندێ جار ئه و وێنەیە لە ڕەوتی فیکرەکە دابڕاوە، بەڵام خەیاڵ دەیهێنێتە ناو سیاقەوە، لە ڕاستیدا ئەوە خەیاڵە وێنە شیعرییەکە دەخوڵقێنێت. (الصورة الشعریة ، ل 73).
لەشیعری کلاسیکدا بایەخێکی زۆر بە هونەرەکانی ڕەوانبێژی دراوە، بۆیە دەبینین وێنەی شیعرییش هەر لەسەر پایەکانی ئه و هونەرە وەستاوە و بەهۆی ئه و هونەرەوە دروستکراوە، لە زۆر ڕووەوە تەنها بۆ جوانی و بۆ ڕازاندنەوەی دەقە شیعرییەکە بەکارهاتووە، بەڵام لە شیعری نوێدا ئەم چوارچێوەیە دەشکێت و وێنە شیعرییەکان گرنگییەکی زیاتر پەیدا دەکەن. دەتوانین بڵێن هونەری(مەجاز-میتافۆر)یەکێکە له و هونەرە گرنگانەی کە لە شیعری کۆن و نوێ و هەروەها لەرەخنەی کۆن و نوێشدا، شوێنی بایەخ پێدانێکی گەورەیە، چونکە شیعر، تا ئەندازەیەکی زۆر، لەسەر مەجاز ڕادەوەستێت. ڕەخنەگری ئینگلیزی هێربەرت ڕید، کە لەبارەی شیعر و هونەری شێوەکاریش دەنووسێت، دەڵێ : بۆ ئەوەی بتوانین بەتەواوی شاعیرێک هەڵبسەنگێنین، دەبێ هەمیشە سەیری هێزی مەجاز بکەین لە شیعرەکانیدا و لەوێوە ڕەسەنایەتیی شاعیرەکە بدۆزینەوە.
وێنە لەشیعردا دەبێت بە خوازە و میتافۆر و لێکچواندن، لێرەدا وێنەی شیعری پشت بە خەیاڵ و هەست دەبەستێت، هەروەها پشت بە ئەقڵ و ڕۆشنبیریش دەبەستێت. وێنە لە شیعردا وێنەیەکە خەیاڵی شاعیر بە وشە دروستی دەکات، شاعیریش وەک نیگارکێش وایە و وێنە دەکێشێ ، بەڵام کەرەستەی وێنەکێشانی شاعیر جیاوازە، شاعیر بە هۆی زمان و هونەرەکانی ڕەوانبێژی و شێوازگەرییەوە، لەتەک پشت بەستن بە خەیاڵ، وێنە دەکێشێت، بۆیە دەگوترێ: شیعر وێنەیەکی قسەکەرە و تابلۆش شیعرێکی بێدەنگە.
وێنەی شیعری image poetry هەندێ جار پێی دەڵێن وێنەی هونەری، بەڵام وێنەی هونەری فرە لایەن و فراوانترە، هەموو هونەرەکان دەگرێتەوە، ئێمە لێرەدا، لەم کۆمەڵە شیعرەدا، تەنها ئاماژەیەک بۆ وێنەی شیعری دەکەین.

(3)
زۆرجار وێنەی شیعریی، پەیوەستە بە دۆخی دەروونیی شاعیرەوە، ئەگەر ئه و شاعیرە لە حاڵەتێکی سایکۆلۆژیی گونجاو و لە دۆخی خۆشیدا بێت، ئەوا وێنە شیعرییەکان جوان و کاریگەر و گەشبین دەبن، بەڵام ئەگەر لە حاڵەتێکی سایکۆلۆژیی خراپ و خەمۆکیدا بێت، ئەوسا دەشێت وێنەکانیش ڕەنگدانەوەی ئه و خەمۆکییەبن، مەرجیش نییە دۆخی دەروونیی باش یان خراپ، ڕاستەوخۆ لە شاعیرەکەدا دەربکەوێت، بەڵکو لەچرکەساتی نووسیندا، ئه و دوودۆخە کاریگەری بەسەر فۆرمی وێنەکاندا بەجێدەهێڵن. بۆ نموونە بڕوانە ئەم وێنە شیعرییانە کە هەست بە بڕێک لەخەمۆکی یاخود نیگەرانی دەکەین:
ئای باران
چەند بە بێدەنگی
لەودیوی چەترەوە
بەسەرماندا دادەگیرسێیت
هەردووکمان
هەرچیی لەسەر گەڵاکانی پاییز نووسیمان
دواجار تەنیا ئاگر خوێندییەوە (ل74)
جگە لە شتە ونبووەکانی نێوانمان
چیتر ماوە کۆی بکەینەوە
شار بە ڕەشەبا داپۆشراوە
دیوارەکان پڕن لە وێنەی ئه و منداڵانەی
باڵیان هەیە و ناتوانن بفڕن (ل13)
ماڵەکەم بێئاوێنەیە
دڵنیام کەسێک لە پەنجەرەوە
داوای ڕۆشناییم لێدەکات
فەرموو کلیلەکان دابگیرسێنە
چونکە دەرگاکان هێشتا خەوتوون
ئەی تریفەی ئەم تەنیاییە
تۆ کێیت؟ (ل30)
یان ئەم وێنانە کە پێدەچێ، بەپێچەوانەی وێنەکانی پێشوو، لەساتەوەختێکی خۆشنوودیی تێپەڕدا نووسرابێت، سامی هادی بەردەوام گوێ لە میوزیکی کلاسیکی دەگرێت و چێژ لە سیمفۆنیاکان وەردەگرێت:
لەکۆتایی ئێوارەدا
لەدوور، زۆر دوور، دەنگی موزیک دێت
هەرچەند سەرەتای هاوینە
بەڵام لە پاییزەکەی ڤیڤاڵدی دەچێت (ل79)
ژنێکم بینی
بە پەنجەی، ئاوی کۆدەکردەوە
تا بە ئاوێنەکان بڵێ
هێشتا ڕووتم. (ل17)
لە تەنیشت دەریاوە
گۆڕهەڵکەنەکان بیرە دەخۆنەوە
ئەوەی سەیری ناکەن
ئه و ژنە ڕووتانەن
کە بۆ ڕاوکردنی هەتاو هاتوون (ل18)
هەندێ جار وێنەی شیعری وێنەیەکی واقیعییە و دیمەنی ناوچەیەک کتومت وەک خۆی دەکێشێت به و شێوەیەی لە واقیعدا هەیە، کەچی هەندێ جاری دیش، بەپێچەوانەوە، زیادەڕۆیی لەخەیاڵدا دەکرێت و بەڕادەیەکی زۆر لەوێنەی واقیعی، بگرە خەیاڵێکی جوانیش، دوور دەکەوێتەوە، بۆ نموونە بڕوانە ئەم کۆپلە شیعرییە ڕوون و فۆتۆییە:
پەنجەرەیکی زۆر زۆر کۆن
لە چەند لاوە
رەنگی تووڕەیی ڕەشەبای پێوەیە
بەڵێ!
دەکرێت بەبێ هیچ فڵچە و فیگەر و ڕەنگێک
ببێت بە تابلۆ (ل38)
جوانترین وێنەی شیعری ئه و وێنەیەیە کە خەیاڵ تیایدا ڕۆڵی فراوان کردنی ئه و خەیاڵە و ورووژاندنی هەست و سۆز دەبینێت، به و پێیە وێنەی خەیاڵی لەشیعردا جوانی و سەرنجڕاکێشانێکی کاریگەر دەخوڵقێنێت کە زۆر جار لە وێنە ڕاستەقینەکە کاریگەرتر و هەستپێکراوتر دەبێت، لێرەدا ئه و وێنەیە هەم بیرۆکەی قەسیدەکە دەوڵەمەند دەکات، هەم خوێنەر و وەرگریش دەجوڵێنێت و دەیباتە نێو کەشێکی خەیاڵیی جوان، جوانتر له و واقیعەی تیایدا دەژی. بڕوانە ئەم دوو وێنەیەی خوارەوە پڕن لە خەیاڵێکی جوان:
لە دەریادا
شەپۆل..دەنگ و ڕەنگی
پێمان وایە شینە یان خرۆڵەمێشی؟
گرنگ نییە،
ئەوەی گرنگە
کاتێک بانگمان دەکات
نیوەی جەستەمان نوستووە
نیوەکەی تریش، هێندە خەیاڵە
مانگ وەک باڵندە دەبینێت (ل33)
هەنگاو هەنگاو
بەفر دەبێت بە مانگ
منداڵانیش شێرەبەفرینە
دەکەن بە کۆلارەی خەونەکانیان
هەموویان حەزیان لە فڕینی بەفرە
هەموویان ئەم وەرزە ڕەسم دەکەن
کە ڕەنگەکانی لە دۆخی متبووندایە
نەمتوانی بەفر لە ماچ حەشار بدەم
بۆیە ئاوێنەکەم ڕەش کرد و
مۆمەکانیشم هەر بە خەوتوویی
بەخشییە قاوەیەکی خەواڵوو (ل94)
شیعر لەهەموو سەردەمێکدا پشتی بەوێنە بەستووە، له و کاتەوەی شیعر هەبووە هەتا ئەمڕۆ، لەسەر وێنە بنیات نراوە، بەڵام بەکارهێنانی لە نێوان شاعیرێک و یەکێکی دیکەدا دەگۆڕێت، دەشێت جۆر و هێزی بەکارهێنانی وێنەی شیعری، ئاستی داهێنانی شیعرەکە جیابکاتەوە.
وێنەی شیعری پێکهاتەیەکی گرنگی بنیاتی شیعرییە و شاعیر لە شێوەی تابلۆیەکی هونەریدا دەریدەبڕێت، لێرەدا کەرەستەکانی شاعیر بریتین لە وشەی جوان و ئەندێشە و خەیاڵ و دەروونی شاعیر کە بە هۆیەوە ئەزموونی خۆی و تێڕوانینی بۆ ژیان و سروشت، لەدەقێکی شیعریدا، دەردەخات:
تابلۆیەک بوو
باران پەیکەرەکانی کۆدەکردەوە
پەنجەرەیەکیش زۆر دوور
بێچرا، ڕەنگەکانی وردوخاش کرد
باڵندەیەکیش ڕووە و بەفر
تاریکیی دادەگیرساند و
بۆ کۆکردنەوەی شەپۆلی ئه و ڕووبارەی
کە نەیزانی شەختەش پەنجەکانی ئەوە
تابلۆیەک لە کۆتاییدا
ژنومێردە مردووەکانی کرد بە خەڵووز (ل21)
وێنە لەشیعری نوێدا ڕەگەزێکی گرنگە، کە تەنها بۆ ڕازاندنەوه و جوانیی شیعرەکە داناهێنرێت، بەڵکو شاعیر بە هۆی ئەندێشەی بەهێز و خەیاڵی داهێنەرانەیەوە، وێنەیەکی بەرجەستەکراوی هەست و نەست و باری دەروونی دەخوڵقێنێت، کە ئەمە لە زۆر ڕووەوە دەبێتە مایەی تێگەیشتن و نزیکبوونەوە لە فەزای گشتیی شیعرەکە، هەروەها دەبێتە کلیلێک بۆ کردنەوەی کۆد و هێماکان. کەچی هەندێجار وێنەکان تەمومژاوین، یان بە ئاسانی لەخەیاڵی خوێنەردا شێوە ناگرن، لێرەدا ئاسۆی چاوەڕوانیی خوێنەر دەشێوێت. بۆ نموونە ئەم دوو کۆپلەیە کە، لانیکەم لەلای من، وێنەیەک ناخوڵقێنن شیعرەکە هاوسەنگ بکەنەوە:
لەگەڵ ترس دادەنیشم
بێشەرمانە بەفر دەکات بە فوارەی
دەرگەی خەونێکی داخراو
بە داوای لێبوردنەوە
خۆی بۆ هەتاو ڕووت کردەوە
پەیژەی هەموو وەرزەکانی سووتاند
بە تاریکی دەڵێت
تووڕەیی شەپۆلم بۆ بێنە، بیخۆمەوە (ل35)
ئه و سێوەی بەخشیمە ئەستێرەکانی تەمتومان
پرسی ئه و ڕاوچییانەم نەکرد
بە نهێنیی ماسییەکان، زەمەنیان ڕاو دەکرد
چ ئاڵۆزییەکە ئەم وەرزی ئاوێنەی بیابانە
ماچ لە گۆڕستان چاوشارکێ دەکات و
ئێمەش، بە جۆلانەیەکی ژەنگاوی
ئه و شەرابە دەخۆینەوە، کە ئێوارە تووڕەیە لێی (ل41)

(4)
بۆ شارەزایی زیاتر، بڕوانە ئەم سەرچاوانەی خوارەوە کە من سوودم لێوەرگرتوون:
–الصورة الشعریة ، سی دی لویس، ترجمة : د. احمد نصیف الجنابی، منشورات وزارة الثقافة و الاعلام، بغداد 1982.
–الصورة في الشعر العربی، د. علی البطل.
–الصورة في شعر بشار بن برد، د.عبدالفتاح صالح.
–المعجم المفصل في الادب، د. محمد التونجی.[1]
פריט זה נכתב בשפה (کوردیی ناوەڕاست), לחץ על סמל כדי לפתוח את הפריט בשפת המקור!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
פריט זו נצפתה פעמים 405
HashTag
מקורות
[1] | کوردیی ناوەڕاست | چاودێر
פריטים המקושרים: 3
קבוצה: מאמרים
שפת מאמרים: کوردیی ناوەڕاست
Publication Type: Born-digital
סוג המסמך: שפת מקור
Technical Metadata
זכויות היוצרים על מוצר זה כבר הוציא לKurdipedia על ידי הבעלים של הפריט!
איכות פריט: 99%
99%
נוסף על ידי ( زریان عەلی ) על 17-08-2022
מאמר זה נבדק ושוחרר על ידי ( هاوڕێ باخەوان ) ב- 17-08-2022
קשר
פריט זה לפי כורדיפדיה של תקנים עוד לא נגמר עדיין!
פריט זו נצפתה פעמים 405
כורדיפדיה המקור הכורדי הרחב ביותר למידע!
מאמרים
מנפצות את תקרת הזכוכית: מהפכת הנשים הכורדיות
הספרייה
יַהֲדוּת קוּרְדִיסְטַן
מאמרים
המהפכה הכורדית השקטה: השלכות גיאופוליטיות
מאמרים
לידתה של מדינה כורדית בסוריה

Actual
הספרייה
אנא כורדי
27-12-2012
هاوڕێ باخەوان
אנא כורדי
הספרייה
אני כורדי
27-12-2012
هاوڕێ باخەوان
אני כורדי
הספרייה
מילון עברי ארמי כורדי
27-12-2012
هاوڕێ باخەوان
מילון עברי ארמי כורדי
מאמרים
מנפצות את תקרת הזכוכית: מהפכת הנשים הכורדיות
17-08-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
מנפצות את תקרת הזכוכית: מהפכת הנשים הכורדיות
מאמרים
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
17-08-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
פריט חדש
סטטיסטיקה
מאמרים 518,515
תמונות 105,211
ספרים 19,485
קבצים הקשורים 97,509
Video 1,394
כורדיפדיה המקור הכורדי הרחב ביותר למידע!
מאמרים
מנפצות את תקרת הזכוכית: מהפכת הנשים הכורדיות
הספרייה
יַהֲדוּת קוּרְדִיסְטַן
מאמרים
המהפכה הכורדית השקטה: השלכות גיאופוליטיות
מאמרים
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
Folders
מאמרים - ספר - גיליון כורדי מאמרים - ספר - חברתי מאמרים - Publication Type - Scanned Document מאמרים - ניב - עברית מאמרים - פרובנס - Kurdistan מאמרים - פרובנס - ישראל הספרייה - פרובנס - ישראל הספרייה - ספר - גיליון כורדי הספרייה - ניב - עברית הספרייה - Publication Type -

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| ליצור קשר עם | CSS3 | HTML5

| זמן טעינת דף: 0.438 2!