ناونیشان:لێدانی نەوتەکەی #کەرکووک#، 11ی ئۆکتۆبەری کەرکووک, 11ی سەپتەمبەری کوردستان بوو
نووسین: #عەلی مەحمود محەمەد#

ئۆپەراسیۆنی لێدانی نەوتی کەرکووک یان فەتحی یەک, یەکەم ئۆپەراسیۆن بوو ئێرانییەکان لە ناوخۆی عێراق بە هاوکاری پێشمەرگەی ینک ئەنجامیاندا، یەکەم جار بوو ئێرانییەکان لە گەڵ لایەنێکی عێراقی و کوردی لەناو خاکی عێراق ئۆپەراسیۆنی هاوبەش ئەنجام بدەن, پێشتر فەجری دوو لە سنووری حاجی ئۆمەران ئەنجام درابوو, لێ فەتحی یەک لە قوڵایی 180 کیلۆمەری خاکی عێراق و بەرامبەر بە هەستیارترین پڕۆژەی ئابووری عێراق کە کۆمپانیای نەوت و گازە ئەنجامدرا, لەم ئۆپەراسیۆنە هێزی هاوکاریکەر کە ی ن ک ە, دەبێتە هێزێکی هێرش کەر لە بری ڕەسەد و چاوساغی وەک لە فەجری دوو پارتی-#حسک# ئەنجامیان دا, لە فەتحی یەکەوە ئیتر هێنانی پاسدار وەک کاری قۆنتەراتی بۆ ینک, پدک, حسک, حیزبواڵلەو بزووتنەەی ئیسلامی لێ دێت, تەنانەت مەجلس ئەعلاو دەعوەش دەچنە ناو ئەو قۆنتەراتەوە لە سنوری قەڵەمڕەوی لایەنە کوردییەکانەوە, کوردستان وەک شاری بێ ساحێبی لێ دێت, بە پانی و درێژی کوردستان پاسدار دەسوڕێنەوە, سیخوڕی دەکەن, خەڵکە کڕن, تۆڕی جاسوسی دروست دەکەن.
$بۆ قەرارگای ڕەمەزان$
لە دوای ئۆپەراسیۆنی فەجری دوو بە هاوبەشی پارتی, گرنگی ئەم تەرزە جەنگە هاوبەشانە لە گەڵ هێزەکانی کوردی عێراق بۆ کۆماری ئیسلامی ئێران دەرکەوت, کە لە هێرشەکانی بە بنبەست گەیشتبوو, کەمترین زیان زۆرترین دەستکەوت, بۆیە بڕیاری کردنەوەی ناوەندێک بۆ سەرپەرشتیکردنی ئەم تەرزە جەنگە دەدەن.
لە ڕێکەوتی 23-10-1983 بە فەرمانی سەرۆکی ئەنجومەنی باڵای بەرگری ئێرانی ئایەتولا خامنەئی ڕەزامەندی درا بۆ دروستکردنی بارەگایەک بۆ جێبەجێکردنی ئۆپەراسیۆنە سنوور بەزێنەکان, لە مانگی ڕەمەزانی ساڵی 1962 یەکەم فەرمانی فەرماندەیی بۆ مورتەزا ڕەزایی دەرچوو بۆ دامەزراندنی قەرارگایەک بۆ مەبەستی ئاماژە پێدراو, بۆیە بە ناوی قەرارگای ڕەمەزان ناونرا, چونکە لە مانگی ڕەمەزان بڕیاری پێکهێنانی درا, ئەم قەرارگایە ئەرکی ڕێکخستن و ئەنجامدانی چالاکی هاوبەش بوو لەناو عێراق بە هاوبەشی لایەنە کوردی و عێراقییەکان.’عملیات فتح 1؛ عملیاتی در عمق خاک عیراق’
$نەبوونی متمانە بە یەک$
بە وتەی پاسداران ئەو هێزانەی ئێران بۆ ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنی فەتحی یەک دەیانویست بچنە ناو عێراقەوە دوو کێشەیان هەبوو: یەکێکیان متمانەیان بە پێشمەرگەی ی ن ک نەبوو, چونکە یەکێتی بۆ ئێرانییەکان بەو کەسانە ناسرا بوون کە لە هەر ساتێکدا بە ئاراستەیەکدا دەڕۆن, بەدوای بەرژەوەندیەکانی خۆیانەوەن، پێشتر لەگەڵ سەدامدا ئاشت بوونەتەوەو ڕێک کەوتوونە, وە چەند جارێک لە دژی کۆماری ئیسلامی ئێران شەڕیان کردبوو.
بەڵام ئێستا ی ن ک نوێنەریان ناردووە بۆ ئێران, ئامادەیی خۆیان بۆ یاوەری کۆماری ئیسلامی لە دژی ڕژێمی بەعس ڕاگەیاندبوو بۆ ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنی هاوبەش, بەهەمان ڕێگای پارتیدا ڕۆیشتن.
مجله امتداد ێبان 1387، شماره 34
عملیات چریکی در قلب عراق;نبرد کرکوک به ڕوایت فرمانده عملیات
کەواتە ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنی فەتحی یەک پێشنیاری ی ن ک بووە, کەرکووکی لە سەر سینییەک زێڕین پێشکەش کۆماری ئیسلامی ئێران کردووە, ماوەتەوە لە دەرەوەی گریمانە بزانین کێ ئەندازیاری ئۆپەراسیۆنەکە بووە سەرەتا؟, وە کێ بووە ئەو کەسەی پەیامەکەی گەیاندووە بە ئێرانییەکان؟.
$(ی. ن. ک) چۆن چیرۆکی پەیوەندییەکە دەگێڕنەوە؟$
هەرچەندە پێشتر خواستی (ی. ن. ک) بۆ پەیوەندی لە گەڵ کۆماری ئیسلامی ئێران ڕەتکراوەتەوە, تەنانەت ئامادەی گفتوگۆش نەبوونە لە گەڵ ینک, بەڵام چاوی ئێرانییەکان لە سەر فەتحی یەک وا دەکات, خۆیان عەوداڵی پەیوەندی بننەوشیروان بە بیری هێنایەوە کە شەڕ لەگەڵ ئێراندا هەڵگیرساو ئێمە وەفدێکمان نارد بۆ لای ئێوە قبوڵتان نەکرد - ل149-#مام جەلال# دیداری تەمەن - ئامادەکردنی سەلاح ڕەشید-چاپی یەکەم 2017 چاپخانەی کارۆ.
فەرەیدون عەبدالقادر یەکێک لە کەسە نزیکەکانی ئەوکاتی خەتی #نەوشیروان مستەفا# و هاوکات نزیک لە ئێران, ئاوا چیرۆکی یەکەم پەیوەندی لە گەڵ ئێرانمان بۆ دەگێڕێتەوە تا ڕۆژێکیان لێپرسراوێکی ئێرانی بە ناوی مستەوفی لە گەڵ #سلێمانی# قەساب هاتن و گفتوگۆی ڕاستەوخۆو جدییان لە گەڵ یەکێتی کرد, مام جەلال و کاک نەوشیروان بە ڕاستگۆیی و بە ڕۆشنی قسەیان لەگەڵ کرد و ترسی ئەوەیان لا ڕەوانەوە, کە گەرم بوونی پەیوەندی ئێران لە گەڵ یەکێتی, وا لە یەکێتی ناکات, کە وەک تاکتیک و کارتێکی گوشار بۆ گفتوگۆ لەگەڵ عیراق بەکاری بهێنێ! (سلێمان قەساب و خاڵە حاجی) , هەردوو لە حسک ڕۆڵی باشیان هەبوو لە هاندانی ئەو لێپرسراوانەی کۆماری ئیسلامیی ئێران, بۆ بەردەوام بوونی سەردانەکانیان بۆ لای یەکێتی! هاوکات قەناعەتەکانی (نەوشیروان) یش, بۆ سوود وەرگرتنی تەواو لە شەڕی (ئێران-عێراق), لە دژی صدام و ڕژێمەکەی, دەوری هەبوو لە خۆشکردنی زەمینەی لەبار بۆ زیاتر پەیوەندی کردن لەگەڵ ئێران!.ل 529-530 هەڵۆ سورەکانی #قەندیل# فەرەیدون عەبدولقادر چاپی دووەم 2020.
بەڕێز نەوشیروان مستەفا لەو بارەیەوە دەڵێت: لەو ماوەیەدا چەند کەس لە بەرپرسەکانی یەکێتی: لە سەرەتادا دلێری سەید مەجید و دوای ئەو د.فوئاد مەعسوم، ئازاد هەورامی، جەبار فەرمان، دارای شێح جەلالی حەفید، ڕەفعەت عەبدولڕەحمان، عەلی بچکۆڵ، شێردڵ حەوێزی، جەلال عەبدوالقادر بە کۆمەڵ و بەجیا سەردانی ئێرانیان کرد لە#سەردەشت#، #ورمێ#، #کرماشان# لە گەڵ کاربەدەستی ئێرانی لە ئیتڵاعات و سوپای پاسداران دانیشتن - خولانەوە لەناو بازنەدا دیوی ناوەوەی ڕوداوەکانی کوردستانی عێراق1984-1988 نەوشیروان مستەفا ئەمین چاپی دووەم 1999-ل103.
لە ناو ئەواندا دو سەردان گرنگییان هەبو، کاریان لە پەیوەندیەکانی ئێران و یەکێتی کرد یەکەمیان، سلێمان قەساب، کە یەکێ لە کادرەکانی حسک بو، یەکێ لە کاربەدەستانی ئیتڵاعاتی لە گەڵ خۆی هێنا.هەم گفتوگۆی سیاسی لەگەڵ کرا؟و هەم خۆیشی حەزی کرد گەشتێکی خێرابە هەندێ ناوچەی ژێر دەسەڵاتی یەکێتی دا بکا. لە یەکێ لەو گفتوگۆیانەی لە نێوان ئەم و هەندێ لە ئەندامانی م س کرا، ئەم نوێنەرە قسەیەکی کردو وتی:(ئێوە تازە گفتوگۆتان؟لەگەڵ عێراق بڕیوە، زەمان چیە ئەم پێوەندیەی لە گەڵ ئێرانی دروسەی پەکەن، بەکاری ناهێنن بۆ؟ئەوەی هەڵوێستتان بەهێز بکا لە گفتوگۆی داهوتان دا لەگەڵ عێراق؟)ل104.
دوای ئەمیش وەفدێکی کەسی هات، تێکەڵاو بو لە نوێنەری چەند وەزارەت و دەزگای جیا جیای ئێرانی. وەکو دوای دەرکەوت سەرۆکی وەفدەکەیان، سەرۆکی دەزگای ئیتڵاعاتی سوپا بو. خولانەوە لەناو بازنەدا دیوی ناوەوەی ڕوداوەکانی کوردستانی عێراق1984-1988 نەوشیروان مستەفا ئەمین چاپی دووەم 1999- ل 105.
$بیرۆکەی ئۆپەراسیۆنی فەتحی یەک$
سەبارەت بە بیرۆکەی لێدانی نەوتەکەی کەرکووک فەرەیدون عەبدوالقادر دەڵێت: نەوشیروان, نەخشەی پەلاماردانی بیرە نەوتەکان لە مێشکی دا بوو, ئەوەش گەورەترین دان ڕۆکردن و چەشە کردن بوو بۆ لێپرسراوە ئێرانییەکان, بە تایبەتی ئەو شاندەی ئێران, کە سەردار وەحیدی لە گەڵیان هاتبوو! وەحیدی ماوەیەک لێپرسراوی ئیتڵاعاتی سوپاو ماوەیەکیش فەرماندەی هێزەکانی پیادەرۆی سوپای پاسدارانی ئێران بوو.ل 529-530 هەڵۆ سورەکانی قەندیل فەرەیدون عەبدولقادر چاپی دووەم 2020.
سەبارەت بە پڕۆژەی ئۆپەراسیۆنی فەتحی یەک نەوشیروان مستەفا دەڵێت:یەکێ لەو کارانەی کە ئێ#ڕانیە#کان بە لایانەوە گرنگ بو بکرێ لێدانی دامەزراوەکانی نەوتی کەرکووک بو. لە نزیک کەرکووک بە تەنیا هێزی یەکێتی لێ بو. هێزەکانی یەکێتی ئەیانتوانی بگەنە ناو بیرەکانی نەوت و، بگەنە نزیک دامەزراوە سەرەکیەکانی.
ئێمە خۆمان چەند ساڵێ بو بیرمان لە لێدان و تێکدانی کردبووەو زانیاری زۆرمان لەسەر کۆکردبوەوە، بەڵام جێبەجێکردنی لە توانای ئێمەدا نەبو، بە تایبەت چەک و تفاقی جەنگیی ئێمە زۆر سادەو دواکەوتو بو بۆ ئەنجامدانی کارێکی لەو بابەتە، بە کەڵک و کاریگەر نەبو. خولانەوە لەناو بازنەدا دیوی ناوەوەی ڕوداوەکانی کوردستانی عێراق1984-1988 نەوشیروان مستەفا ئەمین چاپی دووەم 1999-ل106.
سەرکردایەتی یەکێتی لەبەر گرنگی کارەکە، دانان و جێبەجێکردنی پلانی هەموو چالاکیەکەیان بە من سپاردو، من ڕۆژانە ئەبو خەرێکی وردەکاری پلانەکە بم. ئێرانیەکان ئەم کارەیان بەلاوە زۆر گرنگ بو، تەنانەت بە مەرجی جدی بونی یەکێتی لە شەڕی عێراق و، هاوکاری پاشەڕۆژیان دانابو. خولانەوە لەناو بازنەدا دیوی ناوەوەی ڕوداوەکانی کوردستانی عێراق1984-1988 نەوشیروان مستەفا ئەمین چاپی دووەم 1999 ل 107.
$نرخ بۆ سەری پاسدارەکان دیاریکرابوو$
ئێرانییەکان دەڵێن ویستمان بچین لەگەڵ کەسێکدا هاوشان شەڕ بکەین کە لە دژی ئێمە پێشتر شەڕی کردبوو, ئەوە حاڵەتێکی دەروونی زۆر سەیر و سەمەرەی دەویست. ئەمە یەکەم تایبەتمەندی ئەو ئۆپەراسیۆنە بوو؛ بۆیە دەبوایە ئەو برایانەی کە دەچوونە ناو خاکی عێراق متمانەیان پێیان بکردایە و بچنە قووڵایی خاکی عێراق و ئۆپەراسیۆنێکی وا گەورەیان لە کەرکووک ئەنجامدابا, بۆ ماوەی 45 ڕۆژ لە ناوخۆی عێراقدا مانەوە.
ئەوکات نەمانزانی کە عێراق لەو ڕۆژەدا بەخشینێکی بۆ سەری هەموو ئێرانییەکی سەر بە ڕژێمی ئێران دانابوو. ئەو کات دوو سەد هەزار دیناری بۆ سەری هەر ئێرانییەک دانابوو، هەر دینارێک یەکسان بوو بە 68 تومان!.
مجله امتداد ێبان 1387، شماره 34
عملیات چریکی در قلب عراق;نبرد کرکوک به ڕوایت فرمانده عملیات
$گواستنەوەی پێداویستی ئۆپەراسیۆنی فەتحی دوو$
گواستنەوەی ئەو هەموو چەک و تەقەمەنییە لە سەر سنووری ئێرانەوە بۆ کەرکووک, یەکێکە لە لایەنە گرنگەکانی ئۆپەراسیۆنەکە, لەمەشدا لە قەبارەی چەک و تەقەمەنی هاتوو جیاوازی ئامار هەیە, وەلێ بە هەمووەوە دەتوانرێت زیانیاری نزیک بە دەست بهێنرێت.
لە ماوەی دە شەودا زیاتر لە 3 هەزار بار لە سەر سنووری ئێرانەوە, لە بارەگایەکی پاسداران لە نێوان بانەو سەردەشت, بە دەروازەی سەفرەو زەنوون ی نزیک ماوەت هاتنە ناو عێراقەوە، لە چەکی قورس هاوەنی 120 ملم و کاتیۆشا و چەکی مام ناوەندی و سوک و تەقەمەنی, 3000 گولەی هاوەن و هەزاران ڕۆکێتی کاتیۆشاو ژمارەیەکی زۆر ڕۆکێتی ئاڕ پی جی و گولەی دۆشکاو تفەنگ و خۆراک و پێداویستی پزیشکی, هەر شەوێک 300 باری هێستر پێداویستیەکانی ئەم ئۆپەراسیۆنەیان لەو ڕێگایەوە دەبردە ناو خاکی عێراقەوە.

مجله امتداد ێبان 1387، شماره 34
عملیات چریکی در قلب عراق;نبرد کرکوک به ڕوایت فرمانده عملیات
150 تۆن کەرەستەی سەربازی و 300 ئۆپەراتۆری سوپای پاسداران لە ئێرانەوە لە پشت هێڵەکانی دوژمنەوە گواسترانەوە بۆ کەرکووک, لە ئۆپەراسیۆنێکی شاراوەدا کە ماوەی 40 ڕۆژ بەردەوام بوو. کەرەستەکان بەم شێوەیە بوون: 1500 کڵاشینکۆف, 40 بی کەی سی , 15 دۆشکە, 60 ئاڕ پی جی , 3هاوەنی 120 ملم , 2 هاوەنی 81 ملم, 1500 گولەی هاوەنی 120 ملم, 1000 گولەی هاوەنی 81 ملم, 500 گولەی هاوەنی 60 ملم, 7354 ڕۆکێتی ئار پی جی, 500 گولەی تفەنگی 60 ملم, 2000 گولەی تفەنگی 107 ملم, 21500 گولەی کڵاشینکۆف, 10000 گولەی بی کەی سی, 12000 گولەی دۆشکە.
بەڕێز نەوشیروان مستەفا لەم بارەوە دەنوسێت: گوێزانەوەی تفاقی جەنگی ئەو تفاقەی بۆ ئەم کارە پێویست بو لە :10هاوەنی 120ملم، 4کاتێۆشا، 45تەن گوللەی هاوەن و کاتیۆشا، چەند دانەیەک سامی 7ی دژی فڕۆکە، چەند دانەیەک ساروخی دژ تانک و، هەندێ فیشەکی کڵاشینکۆف. ئەمانە پێشتر، بە سەرپەرشتی جەبار فەرمان لە زەردەکانیەوە لە ئێرانەوە بە کۆڵی ئێسترگوێزرابونەوە بۆ دۆڵی جافەتی. گوێزانەوەی کارێکی یەکجار دژوارو سەخت بو. ئەبو جارێک لە زەردەکانی بار بکرێ و لەسەر چەمی کەڵوێ دابگیرێ و بە گوریس لە ڕوبار بپەڕێتەوە، جارێکی تریش لە ئێستر بار بکرێ تا ئەگەیشتە یەکێ لە عەمارەکانی دۆڵی جافەتی و لە ئەشکەوتەکانی گوێزەڵەو یاخسەمەر و هەڵەدن ئەشاردرانەوە. خولانەوە لەناو بازنەدا دیوی ناوەوەی ڕوداوەکانی کوردستانی عێراق1984-1988 نەوشیروان مستەفا ئەمین چاپی دووەم 1999-ل 108-109
$دووجار گومان لە ئەنجامدانی چالاکی$
پێش ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنەکە بە چەند ڕۆژێک, نەوشیروان مستەفا فەرماندەی ئۆپەراسیۆنی ینک دوو دڵ دەبێت لە جێبەجێکردنی ئۆپەراسیۆنەکە, بەهۆی ئەوەی گومانی هەبووە لەوەی هەواڵی ئۆپەراسیۆنەکە دزەی کردبێت بۆ حکومەتی عێراقی, داوا دەکات ئۆپەراسیۆنی ئەلتەرناتیف جێبەجێ بکەن لە دوکان ئەوە جێبەجێ بکرابایا لە لێدانی سەدی دوکان, کارەسات بوو بۆ کورد, هەرچەندە لە فەتحی دوودا ئەنجامیان دا بەلام نەیانتوانی سەدەکە بڕوخێنن, ئەوەی ئێرانییەکان بلاویان کردەوە زۆر درۆ بوو, وەلێ فەرماندەی قەرارگای ڕەمەزان لە کرماشان مکوڕ دەبێت لە جێبەجێکردنی ئۆپەراسیۆنی فەتحی 1 و لێدانی نەوتی کەرکووک, ئەوان ئەم ئۆپەراسیۆنە بە گرنگ و پارویەکی چەور دەزانن, ڕۆژی یەک شەمە ڕێکەوتی 5-10-1986 لە ڕێگای نوێنەرایەتی قەرارگای ڕەمەزانەوە لە گوندی یاخسەمەر ئەم پەیامە دەگەیەننە دەستی بەڕێز نەوشیروان مستەفا: (مگمئن باشید دشمن متوجه نشده است. شما به خدا اعتماد کنید تردید به خود ڕاه ندهید. بدون فوت وقت و با سرعت و دقت و قاگعیت بر تمامی اهداف حمله ببرید و قلب امام و امت و ڕوح شهدا ڕا شاد کنید. همه منتڤرند. مبادا که در اراده خلل ناپژیر شما که متکی به ارادەی خداست، سستی پیش ێید.).
فتح یک؛ عملیات چریکی سپاه در کرکوک در سال 65
هەموو شتێک بۆ ئۆپەراسیۆنەکە ئامادەکرابوو, کاتێک شەوی 10-10-1986 هەواڵێک لە لایەن ی ن ک ەوە دەدرێت بە ئێرانییەکان کە دوژمن سەر بەرزاییەکانی گرتووەو هێزی زیاتری کۆکردۆتەوە, لەو جیگایەی بڕیار وابوو چەکەکانی لێ دامەزرێنن, بەلام ئێرانییەکان پێداگرییان کردبوو لەسەر ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنەکە, ئێرانییەکان دەگێڕنەوە دەڵێن کوردەکان ترسابوون.
پێی دەچێت (ی. ن. ک) لەسەرەتاوە خۆیان دەست پێشخەریان کردبوو بۆ ئەم چالاکییە, کەچی لە دوو هەفتەی پێش ئۆپەراسیۆنەکە ساردییان نواندووە بۆ ئەنجام نەدانی, وەلێ ئێرانییەکان مکوڕ بوونە.
مجله امتداد ێبان 1387، شماره 34
عملیات چریکی در قلب عراق; نبرد کرکوک به ڕوایت فرمانده عملیات
$ناڕەزایەتی لەناو (ی. ن. ک)؟$
فەرەیدون عەبدلقاددر لە یاداشتەکانیدا دەڵێت: کە باسی لێدانی بیرە نەوتەکانی کەرکووک کەوتە ناو گفتوگۆکانەوە, ڕۆژێکیان لە ماڵی خۆمان لە کانی مستفای چۆخماخ کۆبونەوەیەکی مەکتەبی سیاسی کرا بۆ باس لە هاوکاری لەگەڵ ئێرانداو مەسەلەی لێدانی برە نەوتەکانی کەرکووک! زۆر لایەن و ئەنجامی ئەو چالاکیییە لە ڕوی سلبی و ئیجابییەوە خرایە ڕوو, مشتومڕی زۆری لەسەر کرا! کاک کۆسرەت , ناڕازی بوو, پێ باش نەبوو, چونکە پێی وابوو ئەوە کێشمان دەکات بۆ باریکە ڕێی پێچاو پێچی وا, کە ناتوانین بزانین کاردانەوەی سەدام حوسێن, چۆن چەند دەبێت و بە کوێ دەگات! مشت و مڕەکان گەرم و توند بوون, کۆسرەت زویر بوو چوە دەرەوە, ناچار شوێنی کەوتم و بە زۆر ڕازیم کرد بگەڕێتەوە بۆ ناو کۆبونەوەکە! - ل 530 هەڵۆ سورەکانی قەندیل فەرەیدون عەبدوالقادر چاپی دووەم 2020.
ئەوکات کۆسرەت ڕەسول کەسێکی بەهێز بوو لەناو ینک و قسەکانی جێکەوتە بوون, پێی دەچێت ناڕەزایەتی توند لەناو ینک دژ بەم چالاکییە هەبووبێت, پێشبینییەکەشیان ڕاست دەرچوو, هەرچەندە دواتر 4 تیپی سەر بە ناوچەی هژمۆنیای کۆسرەت بەشداری ئۆپەراسیۆنەکەیان کرد93,85,86,87, وە خۆشی سەرپەرشتی فەتحی چواری کرد.
تەنانەت لە ئاستی خوارەوەش ناڕەزایەتی دژ بە ئەنجامدانی ئەو ئۆپەراسیۆنە هەبوو, وەلێ ناڕەزایەتییەکان نەگەیشتنە ئاستی هەڵوێستی بەرەو ڕووبوونەوە, ڕێباز ئاوا باسی هەڵوێستی خۆی لەسەر ئۆپەراسیۆنەکە دەکات سەیرێکی کاک م کرد ووتم بە ڕاستیتە لە کەرکووک دەدەین...ووتی بۆ، هەمووی دەسووتێنین عێراق بە تێپەڕی ناتوانێ ئەو خەسارەتە پڕ بکاتەوە....؟ دیسان پێم ووت ئەدی میللەتی خۆمان، باشە ئەو گوندانە، باشە خەڵکەکە، حکومەت دڕندەیە هەرچی لە دەستی بێت دەیکات....ووتی تۆ هەر دژی ئێرانی ئەگینا ئەوە کارێکی زۆر کرنگە.....ووتم ڕاستە کارێکی زۆر گرنگە بەڵام قوڕمساغانە نازانن تۆپ بەکار بهێنن، هەر عەیب دارمان دەکەن و تەنها میللەتەکەمان باری خراپی بەسەر دێ....ووتی باشە کاکە واز لەو قسە هەلەق و مەلەقانە بێنە بڕۆوە لای دەشتی #هەولێر# بەڵام لای کەس باسی نەکەی چونکە کەس نازانێ - قەندیل بەغدای هەژاند بەشی دووەم نووسینی ڕێباز چاپی دووەم 2008چاپخانەی پەیوەند- ل 382.
بەلام ئەم ناڕەزایەتییانە نەچووەنە باری جێبەجێکردنەوە, ناڕازییان لە بواری پراتیکدا بوونە باسکی ئۆپەراسیۆنەکان و گوێیان لە ماڵوێرانی خەڵکی کوردستان نەگرت.
$فەتحەکان$
ئۆپەراسیۆنەکانی فەتح, 10 ئۆپەراسیۆنی زنجیریەیی بوو بە هاوبەشی سوپای پاسداران لە گەڵ ینک, پدک, حیزبوڵا, دەعوە, مەجلس ئەعلا ئەنجامدران بۆ حسک یەکلا نەبوومەتەوە, چونکە زۆربەی ئۆپەراسیۆنەکان سایدە ئێرانییەکان دیارییان نەکردووە بە هاوکاری کام لایەنی کوردی ئەنجامیان داوە, ئەم ئۆپەراسیۆنانە لە ڕێکەوتی 11-10-1986 لە شاری کەرکووک بە فەتحی 1 دەستی پێکرد, بە لێدانی نەوتەکەی شاری کەرکووک, بە ئۆپەراسیۆنی فەتحی 10 لە ڕێکەوتی 4-09-1987 لە ناوچەی #سیدەکان# کۆتایی هات , بە زنجیرەی فەتحەکان لە گەڵ ینک دەستپێکرا, لە گەڵ حیزبوڵا و مەجلس ئەعلا کۆتایی پێهات, کۆی گشتی ئۆپەراسیۆنەکانی فەتح 328 ڕۆژ بەردەوام بووە.
فەتحی دوو لە ناوچەی دوکان, بەناو وێرانکردنی دامەزراوەکانی سەدی دوکان لە ڕێکەوتی 25-11-1986 لە لایەن ینک و ئێرانەوە ئەنجامدرا.
ئۆپەراسیۆمی فەتحی سێ لە ڕێکەوتی 30-10-1986 ئەنجامدرا, لە 300 کیلۆمەتری خاکی عێراق لە ناوچەی #زاخۆ#, پەلاماری بارەگای لەشکری 38 و گەراجی گواستنەوەی نەوتی زاخۆ, بە هاوکاری پارتی ئەنجامدرا.
ئۆپەراسیۆنی فەتحی چوار لە ڕێکەوتی 11-02-1987 ئەنجامدرا لە ناوچەی ڕەواندز- دیانا, لە قولایی 70 کیلۆمەتری عێراق, ئۆپەراسیۆنەکە بریتی بوو لە پەلاماردانی بارەگاکانی سوپای عێراق لە خەلیفان, ڕەواندز و سدیق, ناوەندی پۆلیس و کارەبای ڕەواندز و مایکرۆییەکەی چیای کۆڕەک.
رێباز ئاوا باسی ئەم ئۆپەراسیۆنە دەکاتبڕیاردرا شەوی دە لەسەر یانزەی شوباتی 1987چالاکی گرتنی چیای کۆڕەک و فەوجی ئاکۆیان و ڕەبیەکانی دەوروبەر ئەنجام بدرێ بەیانی هەموو کەسێک وای پێشبینی دەکرد کە دوا بخرێ لە بەر بەفرو باران.
ئێرانییەکان پێیان داگرت بیرم کردەو ووتم خۆتان ماندوو مەکەن ئەوان نیازیان نییە هیچ بکەن تەنیا مەبەستیان ئەوەیە لە یادی سەرکەوتنی شۆڕشی ئێران چالاکییەک بکەن. چەند تۆپێکیان لە کوڕەک گرت بەڵام هیچی شوێنی خۆی نەپێکا. ل398.قەندیل بەغدای هەژاند بەشی دووەم نووسینی ڕێباز چاپی دووەم 2008چاپخانەی پەیوەند. کەچی مام غەفور لە یاداشتەکانیدا لە ل 258 بۆ 260 وا باسی ئەم چالاکییە دەکات ئێرانی تێدا نەبێت و ئۆپەراسیۆنێک نەبێت لە یادی شۆڕشی بەناو کۆماری ئیسلامی ئێران, هاوکات بەشداری فەتحی یەکیشی کردووە لە کرداردا, وەلێ لە یاداشتەکەی ئاماژەی پێ نەداوە؟, لە بیرەوەرییەکانی لەوەتەی هەم پێشمەرگەم ئاماژەی پێ نەداوە.
ئۆپەراسیۆنی فەتحی پێنج لە ڕێکەوتی 14-04-1987 ئەنجامدرا, لە ناوچەی چوارتا و ماوەت, هاوکات لە گەڵ ئۆپەراسیۆنی کەربەلای10 ئەنجامدرا.
ئۆپەراسیۆنی فەتحی شەش لە ڕێکەوتی 17-06-1987 ئەنجامدرا, پارتی و حیزبواڵلە و حیزبی دەعوە, لە ناوچەی میرگەسور -دیانا ئەنجامیان داق.
ئۆپەراسیۆنی فەتحی حەوت لە ڕێکەوتی 28-06-1987 ئەنجامدرا, بە دروشمی یا فاتیمە زەهرا لە ناوچەی سەید سادق و شانەدەری و #هەڵەبجە# و کانی پانکە, شاری سەید سادق دەستی بەسەردا گیرا بۆ ماوەی 4 کاتژمێر, پارتی و ئێران پێکەوە ئەنجامیان دا.
ئۆپەراسیۆنی فەتحی هەشت لە ڕێکەوتی 19-07-1987 ئەنجامدرا, لە ناوچەی ئەتروشی شاری #دهۆک#, بە بەشداری یەکێتی نیشتمانی کوردستان بەڕێوە چوو.
ئۆپەراسیۆنی فەتحی نۆ لە ڕێکەوتی 31-07-1987ئەنجامدرا, لە ناوچەی سەید سادق هەڵەبجە خورماڵ, بە دروشمی یا ڕەسورڵڵا, بۆ ماوەی پێنج ڕۆژ بەردەوام بوو.
ئۆپەراسیۆنی فەتحی دە لە ڕێکەوتی 4-09-1987 ئەنجامدرا, لە ناوچەی سیدەکان بەڕێوە چوو, بە دروشمی یا ئەبا عەبدولا حوسێن, حیزبوڵڵا و مەجلس ئەعلا هاوکاری ئێران بوون.
$فەتحی یەک گەورەترین کاری هاوبەش$
ئێرانیەکان پێیان وایە ئۆپەراسیۆنی فەتحی یەک گەورەترین سەکۆی هاوکاری نێوان قەرارگای ڕەمەزان و یەکێتی نیشتمانی کوردستان بوو تا ئەو ڕۆژەی ئەنجامدرا لە ڕێکەوتی 11-10-1987, تەنانەت لە گەڵ هەموو هێزەکان, وە کاریگەرترینی ناو فەتحەکانیش بوو.
بۆ ئەنجامدانی ئەو کارە هاوبەشە, دوو یەکەی سوپای پاسدارانی ئیسلامی دزەیان کردە باکوور و باشووری کەرکووک و بە کەڵک وەرگرتن لە ڕێکخستنەکانی یەکێتی نیشتمانی کوردستان.
https://www.isna.ir/news/97072011106/d985d8b1d988d8b1db8c-d8a8d8b1-d8b9d985d984db8cd8a7d8aa-d981d8aad8ad-dbb1
ئەوان باوەڕیان وایە کە سوپای پاسداران ماوەیەکی زۆرە لەگەڵ گروپە نەیارەکانی بەعس لە کوردستانی عێراق هاوکاری کردبوو بۆ دامەزراندنی پێگە لە باکووری عێراق. پێش ئەمە ئۆپەراسیۆنی هاوبەش ئەنجامدرابوو، بەڵام دەکرێت ئۆپەراسیۆنی فەتح 1 بە گرنگترین هاوکاری نێوان هەردوولا هەژمار بکرێت.
http://www.aviny.com/occasion/enghelab_jang/defaemoghaddas/93/amaliat/zamini/fath-1/fath.aspx
رێکەوتنی کۆماری ئیسلامی لەگەڵ لایەنەکانی دژبەری ڕژێمی بەعس، وەک یەکێتی نیشتمانی کوردستان، ئایەتوڵڵا حەکیم و.....، بووە هۆی زیادبوونی چالاکی هەواڵگری قەرارگای ڕەمەزان لە کوردستانی عێراق و داڕشتنی زنجیرەیەک ئۆپەراسیۆنی فەتح و هاوبەشی دیکە. ئەم هاوکاری و پەیوەندییە هاوبەشە زەمینەسازی بۆ دروستکردنی بنکەیەکی تاکتیکی لە قووڵایی خاکی عێراق دانا، لە ناوچەیەکدا کە سوپای عێراق بە ناوچەیەکی ئەمنی دەزانی، تا 200 کیلۆمەتر لە قووڵایی خاکی عێراق.
لە کۆتاییدا بارەگای ناوەندی خاتەم ئەلئەنبیا بەرپرسە سەرەکییەکانی ئەو وڵاتە ڕێککەوتن لەسەر ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنی سنوور بەزاندن لە لایەن قەرارگای ڕەمەزانەوە واتا هەموو ئۆپەراسیۆنەکان لە لایەن قەرارگای ڕەمەزانەوە سەرپەرشتی کراون بە دوو مەرج, یەکەم: ئەم ئۆپەراسیۆنانە لە شێوەی زنجیرەیەک ئۆپەراسیۆنی فەتحدا ئەنجام بدرێن, دووەم: لایەنە کوردییەکانی ئۆپۆزسیۆنی عێراق ئاسایشی ئەو ناوچانە مسۆگەر بکەن کە چەکدارانی ئێرانی تێدا ئامادە دەبن.عملیات فتح 1؛ عملیاتی در عمق خاک عراق
نەوشیروان مستەفا سەبارەت بە ئەنجامی نەخشەکان دەڵێتپاش لێکۆڵینەوەیەکی زۆر لەسەر نەخشەی عەسکەری و لەسەر ئەرزی چالاکیەکە و پاش گفتوگۆی زۆر دورو درێژی بەرپرسەکانی یەکێتی و ئێران، ئێرانیەکان پلانەکەیان بەوە ساخ کردەوە کە چەند هاوەنێکی12ملم و چەند کاتێۆشایەک ببرێتە نزیک مەیدانی دەرهێنانی نەوتەکەو بەو ئاگر باران بکرێ وتێک بدرێ. هەمان سەرچاوەی پێشوو - ل 108.
رێباز ئاوا باسی چۆنیەتی نەخشە داڕشتنی چالاکییەکە دەکاتلە سەرەتای مانگی هەشتی 1986بە بروسکە ئاگادار ی من و کاک سەفینیان کرد بچین بۆ سنووری تیپی 21ی کەرکووک بۆ ناوچەی شێح بزێنی دیار بوو کاک سەفین نەهات، من بە بە تەنیا پەڕیمەوە لەگەڵ سەیارەیەکی تیپی 21ی کەرکووک چوینە لای کاک کۆسرەت و کاک عەلی بچکۆل کە سەیرم کرد شەش پاسداریش لەوێ بوون پاش نان خواردن کاک کۆسرەت بە درێژی قسەی لەگەڵ کردم. لەگەڵ پاسدارەکان بەڕێکەوتین ئێوارە لە گوندی بیناتی نانمان خوارد درەنگی شەو لە چیای کانی دومبەڵان ئاودیو بووین چوینە نزیک کۆمپانیای نەوتی کەرکووک بە جیهازێکی مۆدێرن وێنەیان گرت، زۆر شوێنێکی خەتەر بوو هیچ ڕەبییەکی دوژمن 30مەتر نێوانیان زیاتر نەبوو شەوێ درەنگ لە کەڵوڕ لە دەرەوەی گوندەکە نان و ماستاومان خوارد بەیانی هاتینەوە شێح بزێنی کە بۆم ساغ بۆوە ئەوە نەخشەی لێدانی کەرکووکە لە گەڵ برایەکی هاوسەنگەرو خۆشەویستم ئەم قسانەم کرد. هەمان سەرچاوەی پێشوو ل382.
$قازانجی کۆماری ئیسلامی ئێران$
ئێرانییەکان پێیان وایەو فەتحی یەکەم گەورەترین شەڕی پارتیزانی بوو لە جیهاندا, هاوکات سەرکەوتنی گەورە بوو بە بێ زیان, لەو کارە سەربازییە کە هەرایەکی زۆری نایەوە لە ڕاستیدا زیانەکان وا نەبوون, تەنها 3 بریندار هەبوو لە لایەن کۆماری ئیسلامییەوە و بەلام پێشمەرگە بەشداربووەکان باس لەوە دەکەن ئێرانییەکان تەنها چەند کەسێکیان بە ماتۆڕەوە بەشداریان کردووە, هەلاو هات و هاوارەکەیان هەموو درۆ بووەو تەنها بۆ ماڵوێرانی کورد بوو.
دوای گرتنی فاو لە لایەن ئێرانەوە, عێراق لە دامودەزگا نەوتییەکانی ئێرانیدا, وەک ستراتیجیەتی نوێ لە جەنگدا. لێدانی نەوتی کەرکووک وەڵامدانەوەیەک بۆ ئەوە, ئێران دەیەویست لانی کەم عێراق دوو سوپا بهێنێتەوە بۆ کوردستان, واتا ئێرانییەکان بەم چالاکییە بە بەردێک دوو چۆلەکەیان دەکوشت, لە لایەکەوە لێدانی شادەماری ئابووری عێراق, وە هاتنەوەی سوپا بۆ کوردستان ئەمەش ماڵوێرانی بوو بۆ خەڵکی کوردستان وە سوک کردنی بەرەی جەنگ بوو بۆ ئێرانییەکان.
مجله امتداد ێبان 1387، شماره 34
عملیات چریکی در قلب عراق;نبرد کرکوک به ڕوایت فرمانده عملیات
لە لایەکی ترەوە کاتی ئۆپەراسیۆنەکە بە قازانجی کۆماری ئیسلامی و بازاڕی نەوت بووهەرچی ئێرانیش بو، لەم چالاکیەو، لەم هەراو هوریا ئیعلامیە مەبەستێکی سیاسی هەبو. لەو کاتەدا کۆبونەوەی ئۆپێک هەبو، ئەیەویست هەندێ لە داواکانی خۆی بسەپێنێ بەوەی تێیان بگەیەنێ هەر کات بیەوێ ئەتوانێ زەرەر لە نەوت عێراق بداو، بەوە پشێوی بخاتە بازاڕی جیهانیی نەوتەوە. خولانەوە لەناو بازنەدا دیوی ناوەوەی ڕوداوەکانی کوردستانی عێراق1984-1988 نەوشیروان مستەفا ئەمین چاپی دووەم 1999ل112.
$فەتحی یەک لای ئێرانییەکان$
بە پێی سەرچاوە ئێرانییەکان ئۆپەراسیۆنی فەتحی یەک یان ئۆپەراسیۆنی یەکگرتن, بە فەرماندەیی سوپای پاسداران بەڕێوە چوو, دوو ڕۆژی خایاند, 11 و 12ی ئۆکتۆبەری ساڵی 198. بە پێی ڕاگەیاندنەکانی ئێرانی تیایدا نزیک 600 کەس لە هێزەکانی عێراقی کوژرا.
https://fa.wikipedia.org/wiki/d8b9d985d984db8cd8a7d8aa_d981d8aad8ad_dbb1
فەرماندە و سەرکردەکانی ئۆپەراسیۆنەکە بریتی بوو لە یەحیا ڕەحیم سەفەوی (جێگری فەرماندەی سوپای پاسداران) محەمەد-باقر زۆڵقادر (فەرماندەی ئۆپەراسیۆنی سوپای پاسداران), #جەلال تاڵەبانی# (سەرۆکی یەکێتی) و نەوشیروان مستەفا (فەرماندەی پێشمەرگەی ئۆپەراسیۆن), ئامانجی سەرەکی ئۆپەراسیۆنەکە لێدانی نەوتی کەرکووک بووە, 130 چەکداری قەرارگای ڕەمەزان و 2000 پێشمەرگەی ینک 13 تیپی ینک -21,23, 25, 51, 53, 55, 57, 93,85, 86, 87, تیپی مەڵبەندی یەک و دوو. https://en.wikipedia.org/wiki/operation_fath_1 کارەکەیان ئەنجامدا لە قوڵایی 180 کم ی ناو خاکی عێراق.
بە پێی دابەشکاری و ناونانی بەرەکان لای کۆماری ئیسلامی ئێران, ئۆپەراسیۆنەکە لەدوو بەرە پێک هاتووە, بەدر ناوی بەرەی شوان-ساڵەیی کەرکووک, بەرەی خەندەق ناوی بەرەی جەبەل بۆر- جەمبور بووە, دوو قۆڵ لە جەمبورو جەبەڵ بۆر, 3 قۆڵیش لە بان ساڵەیی - شوان تا مەخمور و هەولێر کەرکووک. ئیشکردن بە ڕاجیمەو هاوەنی 120 ملم و چەکە قورسەکان دیکە بە پاسدارەکان سپێردراوە, کە تیایدا 4 ڕاجیمە, 3 هاوەنی 120 ملم بەکار هاتوون, 2000 گولە نراوە بە هێزەکانی عێراقەوە, گرتنی ڕەبایەکانی کانی دومەلان کەرکووک و نانەوەی بۆسە بە پێشمەرگەی ینک سپێردراوە.
لە قۆڵی شوان - ساڵەیی تۆپەکان لە نێوان گوندەکانی سۆنە گۆلی و #سەقز#لی داندران, تەنها ڕەسەدەکانی ئێرانی بوون, بەشی زۆری تیپەکانی پێشمەرگە یەدەک بوون, تەنها چەند تیپێک بە پراتیک بەشدار بوون لە ئۆپەراسیۆنەکە.
ئۆپەراسیۆنەکە کەرکووک, پردێ, دوز و قادر کەرەم مەخمور, #دیبەگە# و هەولێری گرتۆتەوە, سەرباری ڕێگای هاتنی چەک و کەسەکان, ئۆپەراسیۆنەکە بە دروشمی زەینەبی گەورە دەستی پێکردووە, لێ پێش 48 کاتژمێر هەندێک هێز نێردراوەتە ناوچەی ئۆپەراسیۆنەکان بۆ چاودێریکردنی بارودۆخەکە.
بە پێی ڕاگەیاندنەکانی ئێرانی لە میانی ئۆپەراسیۆنەکە لە14 ناوەند دراوە لەوانە پاڵاوگەی کەرکووک, یەکەی ژمارە یەکی دەرهێنانی نەوت, وێستگەی کارەبای بەشێک لە شار, لێدانی بنکەی 3 موشەکی زەوی ئاسمان, لێدانی ڕێکخراوی موجاهدینی خەلقی ئێران لە قەڵای حەسار, غازو نەوتی جەمبور وە جەبەل بۆرو شۆراو, لێدانی بارەگای فەیلەقی یەک و سەربازگەی دارەمان, لێدانی ئەرێلی سیخوڕی گوندی سەقزلی, وە گرتنی 20 ڕەبایە لە لایەن پێشمەرگەکانی ینک لە کانی دومەلان, لێدانی وێستگەی شەمەندەفەری کەرکووک, لێدانی سینی مایکروەیفی تەلەفزیۆنی, لێدانی چەند ناوەندێکی سەربازی دی.
https://www.iribnews.ir/fa/news/2855677/d981d8aad8ad-db8cdaa9-d8b9d985d984db8cd8a7d8aa-da86d8b1db8cdaa9db8c-d8b3d9bed8a7d987-d8afd8b1-daa9d8b1daa9d988daa9-d8afd8b1-d8b3d8a7d984-dbb6dbb5
هاوکات بە پێی ڕاگەیاندنەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران لە میانی ئۆپەراسیۆنەکە کۆپتەرێکی دوژمن خراوەتە خوارەوە-
http://birjand.irib.ir/-/d8b9d985d984db8cd8a7d8aa-d981d8aa-24
لە ئەنجامی ئۆپەراسیۆنی لێدانی نەوتی کەرکووک 60ی توانای بەرهەمی نەوتی کەرکووکی لەناودراوە -
https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/07/19/1542818/d8b9d985d984db8cd8a7d8aa-d988db8cda98d987-d986db8cd8b1d988d987d8a7db8c-d8b3d9bed8a7d987-d8afd8b1-d8b9d985d982-d8aed8a7daa9-d8b9d8b1d8a7d982-d8a8d8a7-d987d985daa9d8a7d8b1db8c-d8acd984d8a7d984-d8b7d8a7d984d8a8d8a7d986db8c-d986d982d8b4d987-d988-d8aad8b5d8a7d988db8cd8b1
ئۆپەراسیۆنەکە بە یەک شەو ئەنجامدراوە, کۆتایی کاتەکانی شەوی 11ی مانگ و سەرەتای شەوی 12ی مانگ , لێ کە کۆماری ئیسلامی ئێران ڕایدەگەیەنێت دوو ڕۆژ بەردەوام بووە, بەو مانایەیە ئۆپەراسیۆنێکی بەرفراوان و کۆنترۆڵی ناوچەکەیان کردووەو لە شوێنی ئۆپەراسیۆنەکە ماونەتەوە ئەو ماوەیە, نەک تەنها 3:30 کاتژمێر بەردەوام بووبێت و دواتر بە پەلە هەڵهاتبێتن, تەنانەت بڕیاریان دا ئەگەر چەکەکانیان پێ دەرباز نەکرا بەجێیان بهێڵن, چونکە دنیا بەرەو ڕوناک بونەوە دەچوو, ئۆپەراسیۆنەکە تا کاتژمێری 5:30 ی بەیانی ڕۆژی 12 ی مانگ بەردەوام بووە , مانەوە لەو جێگایە مەرگی هەمووان بووە.
$ئۆپەراسیۆنی فەتحی یەک لای ی.ن.ک$
کۆماری ئیسلامی ئێران بێ مانا ئۆپەراسیۆنەکەو ئەنجامەکانی گەورە کردەوە, کە ئەمەش کاریگەری هەبوو لە هەمبەر کاردانەوەی ڕژێمی عێراق و سزادانی هەموو گەلی کورددا, ئەگەر لە ئۆپەراسیۆنی فەجری دوو حاجی ئۆمەران ئێران -پارتی تەنها بارزانییەکان بە دڕندانەترین شێوە سزا دران, ئێستا هەموو کوردستان کەوتە بەر لێپرسینەوەو سەرەتا گوندەکانی شوان -ساڵەیی دەشتی هەولێر و قەلاسێوکا, بزانین بەرپرسانی ینک چۆن باسی ئەم ڕوداوە دەگێڕنەوە, هەرچەندە سەرۆکی ینک لە یاداوەرییەکانی باسی هیچ ڕوداوێکی تاڵ ناکات, کە ڕاستەوخۆ گرێدراون بە خۆیەوە.
بەڕێز نەوشیروان مستەفا ئاوا باسی ئۆپەراسیۆنەکە دەکاتپلانەکە بەم جۆرەی خوارەوە دانرا:
1-هێزێک بە سەرکردایەتی شەوکەتی حاجی موشیر ئاگر بارانی زەمبور بکەن.
2-هێزێکی تر بە سەرکردایەتی ئازاد حەمە غەریب ئاگر باران جەبەڵ بۆر بکەن.
3-هێزێکی تر کە هێزی سەرەکی و هەرە گەورەی یەکێتی بو، بە سەر پەرشتی خۆم، ئاگر بارانی بابەگوڕ گوڕ بکەن.
3-هاوزەمان لەگەڵ دەستپێکردنی ئەم 3هێرشەدا، پەلاماری داوودەزگاکانێ بەعس لەناۆ چەندین شارو ئۆردوگا و شوێنی دیاردا بدرێ. سەرچاوەی پێشوو ل 108-109.
کاتی جێبەجێکردن دیاری کرا. ئازادو شەوکەت هەریەکەیان بەشی خۆی بە شەو لە لۆری بارکردو بە دابان دا بردیان بۆ خڕی زێویە و پەڕاندیانەوە نزیک شوێنی کارەکانی خۆیان. ئێمەیش بەشی خۆمان، کە لە هی هەردوکیان زۆرتر بو، بە 32 تراکتۆرو 4 لۆری لە خڕی زێویە و گردەبۆرەوە گوزایەوە کەڵەشێرەو ڕۆژی دوایی بردمانە گوندی مۆڕخواردە دانا. دوری مۆڕخواردە لە کەرکووکەوە لە 40کلم کەمتربو. سەرچاوەی پێشوو ل 109.
ئینجا تاقم تاقم هێزەکانمان بەڕێ کرد هەریەکەیان بۆ ئەنجامدانی کارەکەی خۆی و، ئێمەیش ئێوارەکەی سەرکەوتینە سەر خاڵخاڵان بۆ ئەوەی لە دورەوە سەرپەرشتی ڕوداوەکان بکەین. لە سەعات 12ی نیوەشەودا ئاگاداری هەمو قۆڵەکان کرا: (چرا هەڵکەن!)کە نیشانەی دەست پێکردن بو. سەرچاوەی پێشوو ل 109.
رێباز باسی ڕۆڵی هێزەکانی ینک لە هەولێر دەکات لە ئۆپەراسیۆنەکە بۆ ئەوەی دوژمن نەتوانێ لە کاتی ئەنجامدان ئەو چالاکیە مەزنە هێز بە هاناێ کەرکووک ببات بە تایبەتی هێزەکانی فەیلەقی پێنج کە بارەگای لە هەولێر بوو باقی تیپەکانی 85,86,87,91 بۆ مشاغەلە کردنی هێزەکانی دوژمن تەرخان کرا. ڕۆژی 9- 10 کاک کۆسرەت گەیشتە لامان لە گوندی بانە قەڵات ئەو هێزانەمان دابەش کرد بۆ مشاغەڵە کردنی هێزەکانی ڕژێم بۆ ئەو شوێنانە: 1-گوێڕ 2-دیبەگە 3-قوشتەپە 4-ناو هەولێر.
پاش نان خواردنی ئێوارە چوینە سەر دێدەوان هەموو شوێنێک دیار بوو، ئاگری نەوتی کەرکووک بڵێسەی هەڵدەستا، دنیا کش و مات بوو تا کاتژمێر 1ی بەیانی ڕۆژی 10-10لە هەموو لایەک تەقە دەستی پێکرد، تۆپەکان کەوتنە کار پاش ماوەیەک، ئاگر شەریکەی کەرکووک کوژایەو، هاوزەمان لەگەڵ دەست پێکردنی تۆپ باران فڕۆکەکانی شەڕکەر و کۆپتەر بە ئاسمانی ناوچەکە دەسوڕانەوە بە تەنویر ناوچەکەیان ڕووناک کردەوە چەند کاتژمێرێک، تۆپ باران بەردەوام بوو پاش ئەو ماوەیە دنیا کش و مات بوو، ئاگر لە شەریکە هەڵنەستا کەواتە چالاکیەکە وەک پێویست سەرکەوتوو نەبوو. سەرچاوەی پێشوو ل388.
$راستی زیانەکان عێراق لە ئۆپەراسیۆنەکە$
ئەو 3:30 کاتژمێرەی 11 لەسەر 12ی مانگی ئۆکتۆبەری ساڵی 1986 ئۆپەراسیۆنەکەی تێدا ئەنجامدرا, هاولاتیانی کەرکووک هەموو بڵاچەی ئاگرەکەیان بینی, دەنگی ڕاجیمەو هاوەنەکان بیسترا, شریقەی بیکەی سی هات, خرمژنی گولە چوو بە ئاسمانا, وەلێ جگە لەو زیانانەی پێشمەرگەی ینک لە گرتنی زنجیرە ڕەبایەکان لە کوردە میلەوە بۆ سەر خاسە و دانانی بۆسە لە کەلی سێکانی لە لایەن پ م کەرتی یەکی ساڵەییەوە کە 20بۆ 30 سەربازی عێراقی تێدا کوژران, لێدانەکان دی هەموو ڕەمزی بوو, ئەویش سێ شەهیدیان بۆی داو یەکێک لە ڕەبایەکانیان لەسەر خاسەیان بۆ نەگیرا, لە ئەرێلەکەی سەقزلی هەر نەدرا, لەو سەربازگەیەی کە موجاهدینی تێدا بوو, چەند گولەیەکی پێوە نرا بەلام کاریگەری نەبوو بێ زیان بوو, هەرچەندە ئێرانییەکان کردیانە هەرا گوایە بارەگای مونافقینیان وێران کردووە و کۆتاییان پیچیان هێناوە, ئەوەی وتیان درۆ بوو, دوو سێ شوێنێک لە کۆمپانیای نەوت گڕی گرت بەڵام زوو چارەسەر کرا, شەوی دواتر واتا 12ی ئۆکتۆبەر ڕۆشنایی ئاگرلە ئاسمانی کەرکووک هەر نەما, تەنانەت شەوی یەکەم زۆریەی ئاگرەکە کۆنترۆڵ کران, ژمارەی کوژراوەکانیش لە 600 کەسەکەی دیاریکراوە, سفری کۆتایی زۆر بە زێدەوە زیادە, کەمتر لە 50 کوژراو هەبوو, پێشمەرگەیەک بەشداربوو گێڕایەوە ئەگەر زیانەکانی عێراق هەموو ئاوا ئێران سەرژمێرییان بکات دەبڕی ئەوەیە هیچی نەکردووە, ئەوەندە درۆی کرد لە فەتحی یەک باوەڕ بە هەڵاکانی نەما.
پێشمەرگە دوای چالاکییەکە بە دوو ئاراستە پاشەکشەیان کرد, ناو شوان تۆمار و گورگان و دەشتی هەولێر شەیتان و سێگردکان. لە کاتی هێرشی دەیان کۆپتەر بۆ سەر گوندی شەیتان لە دەشتی هەولێر, کاکۆ پەڵکانەیی گولەی ئار پیجی پێیدا تەقییەوە گیانی بەخت کرد.
فەرماندەکانی ئۆپەراسیۆن لە بان خاڵخالانەوە بە دووری نزیک 50 کیلۆمەتر بە دووربین و بێتەل چاودێری و سەرکردایەتی ئۆپەراسیۆنەکەیان دەکرد, ڕۆژی دواتر گەیشتنە سور قاوشان, دەیان هەزار کەس و سەدان پێشمەرگەیان لە دوای خۆیانەوە لەو دەشت و هەڵەتانەی کەرکووک لە ڕۆژێکی زۆر مەترسیداردا جێ هێشت بۆ بەعسی فاشیست, بۆ خۆشیان ڕۆژێکی ئارامیان لە چەمی ڕێزان بردە سەر.

$مەحمود سەنگاوی ئاوا باسی قۆڵی جەبەڵ بۆر - جەمبور دەکات$
#مەحمود سەنگاوی# وەک سەرتیپی 57 سەگرمەو بەشدارێکی چالاکی ئۆپەراسیۆنەکە, لە یاداشتەکانیدا ئاوا, چالاکی ئەو شەوە دەگێڕێتەوە ڕۆژی 6-10-1986لە لایەن مەڵبەندەوە ئاگادار کراینەوە کۆببینەوە بۆ ئەنجامدانی چالاکییەکی گەورە, بۆ ئەم مەبەستە چوومە دێی مێولی و سەردانی کاک ئازاد سەگرمەم کردو ئەو لە سەرکردایەتی گەڕابوەوە, لە شێوەو شوێنی چالاکییەکە ئاگاداری کردمەوە کە هەندێک لە ئەرکەکان بەو سپێردرابوو.
لە سەرکردایەتییەوە تەقەمەنییەک زۆر بە تراکتۆر گوێزرابووەوە سنووری تیپی 25ی خاڵخاڵان, بەشەکەی مەڵبەندی یەک بە سەرپەرشتی کاک عادل شکور و مام ساڵەح گۆڕی ئەسپی لە بەری هەمەوەند لە لایەن کاک ڕۆستەم و کاک حەمەڕەش بۆ سنووری تیپی 57ی سەگرمە گوێزرایەوە, هەندێ پسپۆڕی ئێرانیش درایە دەستمان.
رۆژی 8-10-1986 گەیشتینە قەیتول و هەڕێنە, چاوەڕوانی گەیشتنی چەکەکان بووین, لە شوێنێکدا پسپۆڕەکانمان دانا, خۆمان چووین بۆ ناوچەی هەمەوەند, ڕۆژی 10-10-1986لە دێی خاڵدان چاومان بە کاک شەوکەت و کاک ڕۆستەم و مام ساڵەح گۆڕی ئەسپی کەوت.
ئێمە چاوەڕوان نەبووین ئەوکارە بە پەلە ئەنجام بدرێ, کەچی کاتژمێری چواری پاش نیوەڕۆ لە لایەن کاک نەوشیروانەوە برووسکەمان بۆ کرا کە هەر ئەمشەو ئەبێ چالاکییەک بکرێ, کاک شەوکەت داوای دواخستنی کرد چونکە هێزەکانی مەڵبەندی یەک فریاناکەون, بەڵام کاک نەوشیروان وەڵامی دایەوە: ئەبێت هەر ئەمشەو ئەنجام بدرێ ئەگەر ئەمشەو نەکرێ دیارە ناتانەوێ ئەنجامی بدەن.
من بە کاک شەوکەتم وت: کام لامان پێ ئەسپێرن ئەنجامی ئەدەین, ئەو ئەمەی زۆر پێ چاک بوو, بەشی خۆمان چەک و تەقەمەنیمان جیاکردەوە کە بریتی بوو لە دوانزە تەن قومبەلەی 120 ملم و یەک کاتیۆشای 12 دانەیی, کاتژمێر 5ی ئێوارە کە دنیا تاریک بوو, لە خاڵدانەوە چووینە قەیتوول, لەوێ کاتیۆشاکەم تەسلیمی دەستی کاک دلێر جاف و حاجی حەبیبی تۆپچی کرد کە بچینە دێی تۆپخانەی زەمبووور لەوێ دابمەزرێن تاکو هەموو هێزەکە ئەگات. ئەوان ڕۆیشتن و ئێمەش بە دوایانا, زۆر درەنگ بوو کاتژمێر 3ی شەو لەو شوێنەی دیاریکرابوو دەستمان کردە لێدانی کۆمپانیای نەوتی زەمبوور بۆ ماوەی یەک کاتژمێر, گڕو بڵێسە لە نەوتەکە بەرز بوەوە و بەری ئاسمانی گرت و ئەو ناوەی کردە ڕۆژی ڕوناک. هەموو نیشانەکانمان بە باشی پێکاو بە بەرچاومانەوە ئەسووتان, دوژمن لای خۆیەوە بە چەکە دژی ئاسمانییەکانی ناوجەرگەی ئاسمانی سوور کردەوە.
زیانەکانی دوژمن لەو قۆڵەوە بە 70 مەزەندە دەکرا دوای ئەنجامدانی کارەکە خۆمان کۆکردەوەو بە دوانزە ئۆتۆمۆبێل گەڕاینەوە, لەو کاتەدا هەندێک فڕۆکەی گەورەی دوژمن هاتنە سەرمان بۆ لێدانمان, بەڵام پێش ئەوەی بێینە دەست فڕۆکەیەکیان لە خۆیەوە بەر بووە خوارەوەو گڕی گرت و سووتا بێ ئەوەی تەقەی لێبکرێ. لە گەڕانەوەماندا لاماندایە دێی قیرچە زۆر ماندوو بووین, چووینە ماڵێک لە گەڵ پسپۆرێکی ئێرانیدا کە لە گەڵماندا بوون, تەماشا ئەکەین وێنەی هایدەو مەهەستی کە دوو گۆرانیبێژی ئێرانین بە نیوە ڕووتی هەڵواسرابوو, ئێرانییەکان ئەیان ڕوانییە وێنەکان و سەریان با دەداو ئینجا یەکێکیان ووتی: ئەمە وێنە قاحپەکان ئێمەن لە هەموو دنیادا بڵاو بوونەتەوە.. هەرچەندە من لە گەڵ ئەو قسەیەدا نەبووم, مەرج نییە ئەو قسەیەیان لە ناخەوە کردبێ.
ئەم چالاکییەی ئێمە بەشێکی بچووکی داستانێکی گەورە بووبەناوی داستانی نەوتی کەرکووک کە کارە سەرەکییەکەی لە قۆڵی کەرکووکەوە بوو, بە هێزێکی زۆرەوە بە پێی نەخشەیەکی گونجاو تۆپبارانی خەستی جەوەڵ بۆرو کەیوان کرا, بڕی چل تەن تەقەمەنی قورسی لێدرا, لە چەند لایەکیشەوە پەلاماری هێزەکانی دوژمن درا, بۆسەیان بۆ دانرابوو, زیانێکی زۆر لە دوژمن کەوت لە ڕووی ئابوورییەوە کە بە تەقدیر 30 بوو, جگە لەوە لە ڕووی سەربازییەوە هێزێکی زۆری لە پێکدادانەکەدا کوژران.
ئەم چالاکییە دەنگێکی زۆری دایەوە و بەعسی شپرزە کرد, چونکە چالاکییەکە زۆر گەورەو کەم وێنەو لە قوڵایی دەسەلاتی پڕ لە دڕک و داڵی تەنراو بە هێزی سوپایی متمانە پێکراو ئەنجامدرا بێ ئەوەی دوژمن هەست بە هیچ جۆرە جمووجۆڵێکی چەک و تەقەمەنی گواستنەوەو هەڵس و کەوتی هێزی پێشمەرگە بکات بۆ ئەو سنوورە دوورو گرنگە.
یەکەم دەنگ و باسی ئەو چالاکییە لە ڕادیۆی تارانەوە بڵاوکرایەوە و دەوری ی ن ک ی فەرامۆشکردو شتەکەی کردە هی خۆیان کە لە حەقیقەتدا وانەبوو نەخشەو هێزی سەرەکی ئەنجامدەری چالاکییەکە ی ن ک بوو, پسپۆرەکان هی ئێران بوونو بۆیە ناڕەزایەتی ئاراستەی ئێران کرا, ئەوەبوو لە دەنگ و باسی داهاتوودا داڕشتەی ڕاگەیاندنەکە گۆڕاو دەوری ی ن ک تیا باسکرا - بیرەوەرییەکانی سەنگاوی , مەحمود سەنگاوی,چاپی دووەم -2005 چاپخانەی: دەزگای چەپ و پەخشی حەمدی ل189-192.
ئەو فڕۆکەیەی بە ڕێکەوت کەوتە خوارەوە, وەک ئاماژەمان پێدا پێشتر, لە ڕاگەیاندنەکانی ئێران وەک بە بەشێک لە چالاکییەکە دراوەتە قەڵەم.
$لەم ئۆپەراسیۆنانە ئێران هەمیشە بەدوای نەیارانییەوە بووە$
لە هەموو ئەو کردارە سەربازیانەی ئێران لە ناو عێراق ئەنجامی داون, هەمیشە چاوێکی لەسەر ئۆپۆزسیۆنی ئێرانی بووە بە کوردو ئێرانییەوە, لە ئۆپەراسیۆنی فەجری دووی حاجی ئۆمەران لێدانی حیزبی دیموکرات بەشێک بوو لە ستراتیجیەتی ئۆپەراسیۆنەکە, لە هەڵەبجە سەدان ڕۆژهەلاتی لە گوردانی شوان و سوپای ڕزگاری و پەنابەرانی ئێرانی تێ چوون, پێشمەرگەکانی دیموکراتیش بە ڕێکەوت ڕزگاریان بوو.
لە ئۆپەراسیۆنی فەتحی یەکیش لێدانی موجاهدین خەلق بەشێک بووە لە ستراتیجیەتی کارەکە, لەناو بەرنامەی ئۆپەراسیۆنەکەدا بووە, کە زیانیان پێ نەگەیووە, بەهۆی هەڵکەوتەی سەربازگەکەیان و قایمی و هێزی ناو سەربازگەکەوە بووە, ئەمە دەستپێشخەرییەکی خراپ بووە بۆ تێکدانی پەیوەندی لەگەڵ ئەم ڕێکخراوە, تا گەیشتە ئەو جێگا خراپەی پێی گەیشت.
پێشمەرگەیەکی کۆمەڵە بۆمی گێڕایەوە, دوای فەتحی یەک ڕۆژێک دەستەیەک پێشمەرگەی ینک, هەندێک پاسداریان هێنابووە ناو بارەگاکانمان لە مالومە, کە زانیمان پاسدارن ڕێگەمان نەدا بێنە ژورەوە, پەیوەندی ینک لەگەڵ ئێران گەیشتە ئەو ئاستە مەترسیدارە, لە کاتێک کۆمەڵەو دیموکرات پێشتر هەموو شتێکی خۆیان لەگەڵ ینک بەش دەکرد.
$مەسعود بارزانی چۆن باسی فەتحی یەک دەکات$
#مەسعود بارزانی# کە بۆ خۆی لە ئۆپەراسیۆنە هاوبەشەکاندا دەستپێشخەر بووە, داهیچنەری ئەوجۆرە ئۆپەراسیۆنە هاوبەشەیە, لە یاداشتەکانیدا ئاوا باسی فەتحی یەک دەکات, دواتر پارتەکەی دەبێتە بەشێک لە فەتحەکانی داهاتوو لە 11-10-1986دا, هێزێکی سوپای پاسدارانی ئێران بە هاوکاریی پێشمەرگەی یەکێتی و لە ژێر ناونیشانی هێرشی فەتحی یەک دا, بەرنامەیەکیان دانا بۆ لێدانی نەوتی کەرکووک. بۆ ئەم مەبەستە, ڕێککەوتنێک لە نێوان یەکێتی و سوپای پاسداران ئیمزا کرا لەسەر:
-یەکێتی هەموو ئاسانکارییەک بکات ئەو هێزەی پاسداران بکاتە ئەو ئامانجەی بۆیان دیاری کراوە.
-لە بەرامبەردا ئێران هەموو ئاسانکارییەک بۆ یەکێتی بکات و بە بای هاوکارییان بکات.
200 پاسدار بە فەرماندەیی برادەر شەفەق و چەند فەرماندەیەکی تر بە ناوەکانی (سادق مەحسوڵی, غوڵام پاکڕووح, برادەر بۆیاقچی و برادەر نادری), بە هاوبەشی لەگەڵ ئەم هێزانەی یەکێتی :
تیپی 21 بە فەرماندەیی سیروان.
تیپی 25 بە فەرماندەیی مەلا ئاراس
تیپی کۆیە بە فەرماندەیی مەلا برایم
تپی 87 ی قەرەچووغ بە فەرماندەیی سەفین.
بۆ ئۆپەراسیرنەکە ئەم چەکانەیان دا بە هێزەکانی یەکێتی : 1500 کڵاشینکۆف, 30000 فیشەک,40 بی کەی سی, 1000 فیشەک , 15 دۆشکە 15000 فیشەک , 7 ئاڕپی جی 50 قازیفە, 3 هاوەنی 120 ملم و 1500 گولە, دوو هاوەنی 81 ملم و 1000 گولە).
هێرشەکە بەناوی فەتحی 1 کرا - بارزانی و بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی کورد - بەرگی چوارەم 1975-1990 شۆڕشی گوڵان- ل 211,212.
$ئۆپەراسیۆنەکانی فەتح و نەسر$
بەڕێز نەوشیروان مستەفا ئاوا باسی جیاوازی نێوان ئۆپەراسیۆنەکانی فەتح و نەسر دەکات, کە 19 ئۆپەراسیۆن بوون 16یان لە کوردستان ئەنجامدران فەتح و نەسر ئەم عەمەلیاتە کە ئێرانیەکان ناویان لێ نا:(عەمەلیاتی فەتحی یەک)سەرەتای دەستپێکردنی هاوکاری جەنگیی ئێران و یەکێتی بو، عەمەلیاتەکانی تریشیان ناو نا فەتحی 1و2و3و....هتد. لەگەڵ پارتی یش هەندێ عەمەلیاتی هاوبەشیان کرد بۆ ناویان نابو عەمەلیاتی نەسری 1و2و3.....هتد.هەر بەم دو ناوەوە ئەو بنکانەی پاسداران کە ئیشەکانی یەکێتیان لە ئێران دا ئەنجام دەدا ناویان نابون قەرارگای فەتح و، ئەوانەی ئیشەکانی پارتییان ئەنجام ئەدا ناویان نابون قەرارگای نەسر ل112-خولانەوە لەناو بازنەدا دیوی ناوەوەی ڕوداوەکانی کوردستانی عێراق1984-1988 نەوشیروان مستەفا ئەمین چاپی دووەم 1999.
لە ڕاستیدا نە هەموو ئۆپەراسیۆنەکانی فەتح ینک کردی, وەک پێشتر ئاماژەم بە هەر دەیان داو 3 و 7 پارتی ئەنجامیان دا, نەسریش 9 زنجیرە ئۆپەراسیۆنە لە نێوان 14-04-1987 بۆ 22-11-1987 ئەنجامدران, 6یان لە کوردستان بەڕێوە چوون, ئەو ئۆپەراسیۆنانەی ینک بەناوی نەسر ئەنجامیانی دا 4 و 5 , 8 , واتا نیوەی ئۆپەراسیۆنەکانی نەسرە لە کوردستان, زۆر زیاترە لە بەشداری پارتی, ئەگەر پارتی هەر تێدا بێت.
نەسری 1 لە چوارتا, 7یش لە قەلادزێ ئەنجام دراون, لێ دیار نییە چ لایەنێکی کوردی لەگەڵدا بووە, نەسری 2 و 6 لە بەرامبەر بەدرە ئەنجام دراون لە مەیمک, 3 لە دهلەران ئەویش دەکەوێتە ناوەڕاستی عێراقەوە, نەسری 9 ش لەناوچەی حاجی ئۆمەران ئەنجامدراوە, لایەنی بەشداربوو دیار نییە. بۆیە ئەو زانیارییە تەواو هەڵەیە, بۆ کردنەوەی دوو قەرارگا بەناوی فەتح و نەسر بۆ ینک و پدک, زانیاری تەواوم نییە, وەلێ بە پێی پرسینەکان نا دروستە, دەشێت لەناو قەرارگای ڕەمەزان ژوریان بۆ کرابێتەوە؟؟, وەک ئاماژەم پیچی دا فەتحەکان و ئۆپەراسیۆنەکان دواتر لە ژیچر فەرماندەیی قەرارگای ڕەمەزان بەڕێوە چوونە.
$ئیتڵاعات بۆ پارتی: ئێوە تا #شارەزوور#مان دەبەن ی.ن.ک تا کەرکووک و بەغدا$
شاکر شیرازی ناسراوە بە باوە شاکر شیرازی, کاکەیییەو خەڵکی دێٍی مێخاسی #خانەقین#ە, کۆنە پێشمەرگەی پارتییە, دەڵێت لەو کاتە مەسئول عیلاقاتەکان پارتی ناویان مەلا عومەری لق و مەلا عومەری سورێن بوو لە بانە, ئەمانە فارسیان نازانی, ئازاد قەرەداغی و حەمیدە فەنی بەرپرسی لقی 4 باوە شاکریان نارد بۆ هاوکارییان لە ڕووی زمانەوە, چونکە من فارسییەکەم زۆر باش بوو, سەعید شیرازی مەسئول ئیتڵاعاتی بانە بوو, ڕۆژێک وتی مام جەلال دێت پێشوازی بکەین, ڕوی لە ئێمە کرد و وتی: ئێوە باوتان نەماوە, تا شارەزور ئێمەتان دەبرد بەلام مام جەلال تا کەرکووک و بەغدا ئەمان بات, لە ئێوە باشترە بینیتان ئێمەیان برد بۆ کەرکووک؟.
$سەرانی ی.ن.ک بۆ ئەزموونیان بۆ لە جینۆسایدکردنی بارزانییەکان وەرنەگرت؟$
هەڤاڵ کوێستانی لە پەرتووکی ئەو ڕۆژانەی نیشتمان هی هەمووان بوو دەنووسێت لە گۆڤاری الگلیعە العربیە ژمارە 52ی مانگی ئابی 1984, مام جەلال وتویەتی: سەدام حەکەمە و دوژمن نییە, بارزانییەکان دووجار خائینن, جارێکیان لەبەر ئەوەی دژی کوردی ئێران شەڕ دەکەن, جارەکەی کەش لەبەر ئەوەی پێش پاسدارانی ئێرانی دەکەون و دژ بە سوپای عێراقی شەڕ دەکەن ل 350-351.
مام جەلال: سەبارەت بەوەی بارزانیەکان, وەڵامدەداتەوەو دەڵێت: ئەمن نەمگوتووە بارزانیەکان, گووتوومە کوڕانی بارزانی- ل 351 - ئەو ڕۆژانەی نیشتمان هی هەمووان بوو - هەڤاڵ کوێستانی -سلێمانی 2017- چاپخانەی کارۆ.
مام جەلال پێش پاسدارکەوتن و شەڕ کردن لە گەڵ سوپای عێراق بە خیانەت دەزانێت, دوای خۆی جوڕِِی پارتی دایەوە و لەو جۆرە خیانەتە هەموویانی ڕەت دا, پارتی و حسک فەجری دوویان کرد, ئەو فەجری دە, پارتی فەتحی 3 و 8 ی کرد, ئەو نەسری 4 و 5 و 7, کەربەلاو بیت الموقەدەس و چەندین فەتحیشی بخەرە سەریان.
پارتی ئەگەر لەسەر سنوور شەڕی هاوبەشی کرد, ئەو 150 کیلۆمەتر لە قوڵای عێراق و پاسداری بردە بن کەرکووک.
بگرە بەڕێز مام جەلال تاڵەبانی لەوەش زیاتر ڕۆیی , بەوەی سەدام حسێنی بە ناوبژی کەر ناو برد نەک دوژمنی کورد, ئەمەی لە کاتی خۆی لە گۆڤاری (الگلیعە العربیە) ڕاگەیاند, هەر لەم چاوپێکەوتنەدا ئەوەش ڕاگەیەندرا سوپای عێراق سوپای نیشتمانە , نابێت لە دواوە خەنجەری ژەهراوی لێ بوەشێنرێت.
بە گوێرەی هەمان میتۆد و بۆچوون , ئەم مانگی هەنگوینیەی نێوان هەردوولا (ی.ن.ک - ئێران) نەک خەنجەر, بگرە ڕم بوو لە پشتەوە لە سوپای عێراق وەشێنرا: لە ساڵی 1986 لایەنەکەی بەڕێز تاڵەبانی ڕێککەوتننامەی ڕەسمی سیاسی و سەربازی لەگەڵ تاراندا بەست- جینۆساید لە عێراقدا و پەلاماری ئەنفال بۆ سەر کورد , وەرگێڕانی سیامەند موفتی زادە , چاپخانەی خاک ل54.
بەڕێز نەوشیروان مستەفا, کە یەکێک بوو لە کەسایەتییە گرنگەکانی ئەو سەردەمەی ی ن ک, لە پەرتووکی پەنجەکان یەکتری ئەشکێنن لە دیوی ناوەوەی ڕوداوەکانی کوردستانی عێراق (1979-1983), دەربارەی ئەم کارەساتە و هۆکارەکانی نوسیوویە: گیرانی بارزانییەکان ئەوکاتەی ناوچەی حاجی هۆمەران بوو بوو بە مەیدانی گەرمی جەنگی عێراق - ئێران بنەماڵەی بارزانی و سەرانی پدک بە ئاشکرا هاوکارییان لەگەڵ هێزەکانی ئێران ئەکرد دژی جەیشی عێراقی. کۆکردنەوەی دەنگ و باسی عێراق و هێزەکانی و, چاوساغی و ڕێبەری هێزەکانی ئێران و , هێنان و بردنی دێدەوانی تۆپخانەی ئێران ئەمە بەشێکی کەمی ئەو هاوکارییە ئاشکرایە بو. لە هێرشەکانیش دا ئەوان وەکو هێزی یارمەتیدەر و خەریککەر و لێدانی پشتەوە بەشدار ئەبوون (پەنجەکان یەکتری ئەشکێنن, لە دیوی ناوەوەی ڕوداوەکانی کوردستانی عێراق 1979-1983 ل321, نەوشیروان مستەفا), کەچی ئەمان دواتر خۆیان بوونە هێرش بەر نەک خەریککەر.
بەڕێزی بەردەوام دەبێت لەسەر بۆچونەکەی و دەنووسێت: بەشدار بونی بنەماڵەی بارزانی و هێزەکانیان لە هێرشەکانی ناوچەی حاجی هۆمەران دا, لە لای صەدام جگە لەوەی بە خیانەتی نیشتمانی دا ئەنرا, بۆ خۆیشی بە خیانەت و دەسبڕین و فێڵ لێکردن ئەژمارد.
لێرەدا نەوشیروان مستەفا تەئکید دەکاتەوە لەوەی پارتی بەشداری شەڕی حاجی هۆمەرانی کردووەو ئەو هاوکارییەی پارتی لەگەڵ ئێران لای بەڕێزی خیانەت بووە, کەچی دوایی خۆی هەمان تەرز بە زیاتریشەوە دووبارە دەکاتەوە, تەنانەت داهێنانی تێدا دەکات؟.
کێشە ئەوەیە لە پرۆسەی دادگاییکردنی تاوانبارانی جینۆسایدی بارزانی و ئەنفال و هەڵەبجە سەرانی بەعس هەمان وتەکانی بەڕێزان تاڵەبانی و مستەفایان دووبارە دەکردەوە, وەلێ لەبەر ئەوەی لەناو قەفەس بوون وە ئێران حوکمڕانی عێراق بوو, بۆیە وتەکانیان بە هەند وەرنەگیرا, جینۆسایدی کورد پەیوەندی ڕاستەوخۆی بەو هەموو ئۆپەراسیۆنەوە هەبوو بە هاوکاری ئێران ئەنجامدران.
$بردنی خەڵک بەرەو مەرگ$
ئەو شەوەی ئاسمانی کەرکووک کرا بە فوارەی ئاگر, گڕی نەوتی باوەگوڕگوڕ کەوتە بەر گڕ, بۆنی کڕۆزەی سوتانی جەستەی مرۆڤەکان لە ناو لادێکانی دەڤەرەکەوە دەهات, تارمایی مەرگ ئەو ناوەی داگرت, ئازارەکانی گەیشتە سەر تخوبی مەرگ, شەوێکی زۆر ترسناک بوو, سەرەتایەکی مەترسیدار بوو, لەو چرکە ساتەوە هەموو شت لە کوردستان گۆڕا, سەرەتای گۆڕانکارییەکی گەورە بوو بۆ خەڵکی کوردستان, خاڵی دەستپێکی لەناو چوونی نەتەوەیەک بوو, لەحزەی تێکەڵ بوون و ئاوێزانی مەرگ بوو لەگەڵ ژیان, مان لەگەڵ فەوتان, شین لەگەڵ شادی.
لە ناوەڕاستی هەشتاکان بە دواوە, بەشێک لە پارتە کوردستانییەکان شەڕی کۆنەپەرستانەی ئێران - عێراقیان هێنایە ناو خاکی کوردستانەوە, ئاوێزانی خەباتی چەکداری کوردیان کرد, ئەنجامەکەی گەیشت بە سوتاندنی خاک و خەڵکی کوردستان لە بەرداشی ئەو جەنگە نەگریسە.
ئەم چالاکییە هاوەبەشانە, چەورترین و بەلەزترین تیکە بوون, خرانە ناو مشتی فاشییەکان بەغداوە, هەلی زێڕین بوو زەمینەی بۆیان خۆشکرا, بۆ پەلەکردن لە جێبەجێکردنی نەخشە شۆفینییەکانیان, کە بە ساڵان بیریان لە ئەنجامدانی دەکردەوە و بەدوای هەلێکدا دەگەڕان بۆ جێبەجێردنی, ئەو جەنگە هێنایە ناو بەرنامەی ڕۆژەڤەوە.
ڕژێم لە وێرانکردنی زنجیرە گوندی سەر سنوور و هەرێمەکانی نەوت و تەعریب و ناوچە گەرمەکانی جەنگ و تیربارانکردنی گروپ تێی نەدەپەڕاند, ئەم تەرزە ئۆپەراسیۆنە هەموو کوردستانی بە خەڵک و خاکەوە لە بەرداشی خۆیدا سوتاند.
لە سەرەتای شوباتی ساڵی 1985, پێشمەرگەکانی ینک لە هەمان ناوچەی ئۆپەراسیۆنی فەتحی 1ساڵەیی, ئۆپەراسیۆنێکی سامناکی پڕتاوانیان بەرامبەر بە هاوولاتیانی تەعریبی گوندی گورزەیی ئەنجامدا 53 کەس لە پیاو وو ژن و منداڵ و پیرو پەککەوتە کوژران, وەلێ کاردانەوەی بەعس تەنها گرتنی دەیان هاووڵاتی سڤیل بوو, لە سەربازگەی خالید هێشتیانیانەوە, دواتر ئازادیانی کرد, زیانی گیانی فەتحی 1 کەمتر بوو لەو ئۆپەراسیۆنە, وەلێ لەبەر ئەوەی ئێران بەشێک بوو لە ئۆپەراسیۆنەکە, حکومەت کاردانەوەی زۆر توندی هەبوو کە کوردستانی گۆڕی.
رێباز دەڵێحکومەتی عێراق دەیزانی ینک دۆستی ئێران نی یە بۆیە هێزەکانی خۆی زۆر سەرقاڵ نەدەکرد بۆ گرتنەوەی هەندێ شوێن کە دەبووە مایەی زەرەرو زیانی زۆر بۆ خۆی کەچی پەیوەندیمان لەگەڵ ئێران گرێ دا ناچار بوو هەندێ هێز لە ناوچە گرنگەکانی شەڕی عێراق -ئێرا بگوازێتەوە کوردستان و پەلەی کرد لە گرتنەوەی سنوورەکان وە بووە هۆی شەڕێکی ڕووبەڕوو لەگەڵ هێزی پێشمەرگە کە بە ڕاستی قازانجی نەبوو- قەندیل بەغدای هەژاند بەشی دووەم نووسینی ڕێباز چاپی دووەم 2008چاپخانەی پەیوەند ل381.
کاتێک گڕی بابەگوڕ گوڕ دەبینێت بە کاتیۆشاو خومپارەی ئێران گڕ دەگرێت ئەوجا دەڵێتلەوێ بیرم کردەوە ووتم ڕژێم ئەو تۆڵەیە لە جووتیارە هەژارەکان داکاتەوە، گوندەکانیان، دەسوتێنی، خوڵکەکەشی ئاوارەو دەربەدەر داکا-قەندیل بەغدای هەژاند بەشی دووەم نووسینی ڕێباز چاپی دووەم 2008چاپخانەی پەیوەند ل388.
ینک دوای 3 ساڵ و 50 ڕۆژ دێن هەمان ژەهری فەجری دوو لە فەتحی یەک دەرخواردی گەلەکەیان دەدەنەوە, کە پێشتر ڕاستەوخۆ هەڕەشە لە خۆیان کرابوو, دەست بۆ ئۆپەراسیۆنی لەم چەشنە نەبەن. حکومەتی عێراقی سەرکردایەتی ی.ن.ک ی ئاگادار کردبوەوە لە دەست تێکەڵکردن لەگەڵ ئێران.
شێخ محەمەد سەرگەڵویی سەرکردەو پێشمەرگەی دێرین بۆ ئێن ئاڕتی: دوای تێکچونی مفاوەزات سەدام حسێن برادەرێکی نارد بۆلای من بۆ سەرگەڵو پێکەوە چوین بۆ یاخسەمەر بۆ لای مام جەلال، بە مام جەلال وت سەدام حسێن سەلامت لێدەکات وتویەتی ئەوە شەڕ دەستپێدەکەینەوە، ئەگەر لەگەڵ سوپای پاسداران شەڕمان بکەن یان خەبیری ئێرانی بێنن ئەوا بە کیمیاوی لێتان دەدەین لە هەر کوێیە بە چەکی تەقلیدیش لێمان بدەن ئێمە بە کیمیاوی لێتان دەدەین، مام جەلال وتی درۆدەکەن عێراق نە کیمیاوی هەیە نە ئەتوانێت. سەرکردایەتی زۆر بەروونی ئەیزانی کە ئەگەر سوپای پاسداران بهێنێت سەدام بە کیمیاوی لێیمان دەدات، چونکە سەدام زۆر بەروونی ئەو پەیامەی ناردبوو..
ڕێباز زۆر ڕاستگۆیانە دەستنیشانی هۆکارەکانی قڕکردن و ئەنفالکردنی گەلەکەمان دەکات, دەیباتەوە سەر ئەم هۆکارانە :
1- سروشتی دڕندانەی بەعس.
2- هاوکاری هەندێک حیزب لەگەڵ ئێران.
3- چالاکی هاوبەش لەگەڵ ئێران و کردنی کوردستان بە بەرەی شەڕی عێراق - ئێران.
4- کاروکردەوەی هەندێک لە لێپرسراوان لە قەبەکردنی زیانەکان.
دەڵێن شکست هەتیووە باوکی نییە, بەڵام سەرکەوتن هەموو کەس خۆی دەکات بە خاوەندی, فەرەیدون عەبدالقادر دەیەوێت خۆی لە ڕۆڵی لە ئۆپەراسیۆنەکە بدزێتەوە, گوایە ڕاستەوخۆ ڕۆڵی نەبووە, نازانێت ڕۆڵی ئەو زۆر گەورەتر بوووە لە ڕۆڵی جەنگاوەرەکان لە ئۆپەراسیۆنەکانی کەرکووک و هەڵەبجە, هێنانی ئێرانییەکان و ڕێکخستنی پەیوەندییەکان گرنگترە لە بەشداری کردن لە جەنگمن لەو چالاکییەدا دەوری ڕاستەوخۆم نەبوو, تەنها ڕێکخستنی پەیوەندی و بینینی ئێرانییەکان بوو, بۆ چارەسەری کێشەو گرفتێگەر بێتە پێش, واتە کاری هاوئاهەنگی سیاسی و چارەسەری کێشەکان کەوتبووە سەر ئەستۆی من! هەڵۆ سورەکانی قەندیل فەرەیدون عەبدولقادر چاپی دووەم 2020-ل 532.
$دوای فەتح کاردانەوەی بەعس$
لە ساڵی 1985 حەمزە زوبێدی ئەندامی سەرکردایەتی نیشتمانی پارتی بەعس کرا بە سەرۆکی بیرۆی باکووری پارتی بەعس, فەرمانی پێ درا لە شەش مانگدا کۆنترۆڵی ناوچەکە بکات, بەڵام ناوبراو بە دوو شەش مانگی ئەرکەکەی پێ ئەنجام نەدرا, ڕوداوە گەرمەکانی کوردستان و شەڕە هاوبەشەکانی پێشمەرگە لە گەڵ ئێران و نەتوانینی چارەسەر لە لایەن محەمەد حەمزەوە زەمینەی خۆش کرد بۆ هاتنی عەلی حەسەن مەجید.
تا ئێستا سزاکان زۆرینەیان پەیوەند بوون بە پێشمەرگەو بنەماڵەکانیانەوە, لێرەوە قۆناغێکی دیکەی مەترسیدار بە ئاراستەی جینۆسایدکردن دەست پێدەکات, دەستنیشان کردنەکان هاووڵاتیانی سڤیل ئەو بەشەی کۆمەڵگا دەگرێتەوە کە هیچ ئەندامێکی خێزانەکانیشیان پەیوەندییان بە چالاکی سیاسی و سەربازییەوە نییە.
دوای شکستەکەی حەمزە زوبێدی, لە ڕێکەوتی 18-3-1987 ئەنجومەنی سەرکردایەتی شۆڕش و سەرکردایەتی نیشتمانی پارتی بەعس کۆبونەوەیەکی هاوبەش بە سەرۆکایەتی سەدام حوسێن ئەنجام دەدەن, لە کۆبونەوەکە بڕیاری 160 دەردەکەن, بڕیاری ژمارە 160ی ئەنجومەنی سەرکردایەتی شۆرش و سەرکردایەتی نیشتمانی حیزبی بەعس بە فەرمی لە ڕێکەوتی 29-03-1987 دەرچوو, تیایدا عەلی حەسەن مەجید کرا بە بەرپرسی حیزبی و ئەمنی و سەربازی ڕەهای تەواوی ناوچە کورد نشینەکان و باکوری عێراق موسڵ, کەرکووک, دیالە, سەلاحەدین, هەولێر, سلێمانی, دهۆک و هەموو دەسەڵاتێکی بڕیاردان و جێبەجێکردنی پێدرا.
هەمان ڕۆژی دەرچوونی بڕیاری 160, لە ڕێکەوتی 29-3-1987بە نووسراوی سەرۆکایەتی کۆمار- سکرتێر بۆ بەڕێوەبەرایەتی هەواڵگری سەربازی گشتی بە ژمارە 965 دەرچوو, بڕیاری بەکار هێنانی چەکی کیمیاوی عیتاد خاص بەرامبەر هاووڵاتیانی کوردستان درا, لە ڕێکەوتی 15-04-1987 لە گوندەکانی هەڵەدن و چاڵاوەو سەرگەڵو بەرگەڵو خرایە بواری جێبەجێکردنەوە, ڕۆژی دواتریش لە بالیسان و شێخ وەسانان.
دوو هەفتە دوای چالاک کردنی بڕیاری 160, یەکێک لە گەورەترین تاوانەکان بە چەکی کیمیاوی ئەنجامدرا بەرامبەر بە هاوولاتیانی گوندی بالیسان لە ناوچەی خۆشناوەتی سەر بە پارێزگای هەولێر, بارەگای پاسدار لە گوندەکە بوو, دەڵێن ژمارەیەکیشیان کوژراون بە چەکی کیمیاوی, لە مانگی فیبریوەری فەتحی 3 یان لە چیای کوڕەک و ڕەواندز ئەنجام دابوو.
هەرچەند بە فەرمی بڕیاری ژیان سەندنەوە لە برینداران سێ هەفتە دوای ئەو تاوانە دەرچوو, بەڵام بریندارانی چەکی کیمیاوی بالیسان و شێخ وەسانان کۆمەڵکوژ کران, بەمەش تاوانەکان پێش فەرمانەکانی خۆشیان کەوتن.
هاوکات هێشتا مەرەکەبی سەر کاغەزی بڕیاری پێشوو وشک نەببوەوە, ڕێکەوتی 21-04-1987 بۆ 20-05-1987 دیاریکرا بۆ ڕاگواستنی سەرجەم لادێ دەستنیشانکراوەکانی کوردستان بۆ ئۆردوگا زۆرە ملێکان, بە دوایدا بڕیاردرا تاکو ڕێکەوتی 21-06-1987 تەواوی لادێکانی کوردستان بڕوخێنرێت, لە بەهاری ساڵی 1987 دا 711 گوند ڕوخێنران, کە 219 گوندیان لە پارێزگای هەولێر, 122 یان لە #گەرمیان#, 320 گوند لە پارێزگای سلێمانی, 50 گوندیان لە دەڤەری بادینان بوون.
لە ڕێکەوتی 20-06-1987دا, بیرۆی باکووری پارتی بەعس, کۆبونەوەیەک دەکات, لەو کۆبونەوەیەدا بڕیارێک دەدات, ژیانی گەلێک بە تەواوی دەگۆرێت, ئەویش بڕیاری ژمارە 4008 بوو, ئەم بڕیارە مانفیستۆی جینۆسایدی گەلی کوردستان بوو, سەرەتایەکە بۆ دەستپێکی جینۆسایدکردنی خەڵکی کوردستان بەشێوەی سستەماتیک و نەخشە بۆ داڕێژراو, کوشت و بڕو دەرکردن خرایە چوارچێوەی بڕیاری فەرمییەوە. بە پێی بڕیارەکە سەرجەم ئەو گوندانەی تاکو ڕێکەوتی 22-06-1987 دەستیان لێ نەدرابوو دەبێت بڕوخێنرێن, هەموو ناوچەکانی دەرەوەی شارەکان بکرێنە ناوچەی قەدەغەکراو, گوندی قەدەغەکراو هەموو ئەو گوندانە دەگرێتەوە لە دەرەوەی دەسەڵاتی سەربازیدا بوو لەوکاتەدا, ڕژێم تەنها شارو بەشێک لە ڕێگاکانی بەدەستەوە مابوو, لە ڕوی ئاسایشەوە نابێت ئەو ناوچانە هیچ مرۆڤ و ئاژەڵێکی تێدا بمێنێت و ژیانی تێدا یاساغ کرا, هاتو چۆو کشتوکاڵی تێدا قەدەغە کرا, هێزی ئاسمانی چاودێری زەوییە کشتوکاڵیەکان و ڕێگاکانی بە چڕی دەکرد, ئەوەی بەربکەوتایە ژیانی لێ دەسەندەوە, سیاسەتی زەوی سوتاندن پەیڕەو کرا, هێزەکان دەستکراوە کران بۆ کوشتنی خەڵکی ئەو ناوچانە لە زەوی و ئاسمانەوە, بڕیارەکە هەوڵدانێک بوو بۆ ئەوەی زۆرترین ژمارەیان لێ بکوژرێت, بە تفەنگ یان تۆپ یان ڕۆکێت وە یاخود لە ئاسمانەوە, بە چەکی ئاسایی یان هیشۆیی و کیمیاوی, یان لە کاتی دەستگیرکردندا لەسەر ڕێگاو بانەکان یان لە هێرشەکاندا بۆ ناوچەکانیان گولە باران بکرێن, ئەوانەی تەمەنیان لە نێوان 15 ساڵ بۆ 70 ساڵ بوو, بڕیاردرا لە سێدارە بدرێن بێ دادگاییکردن, دەستنیشان کران بۆ لەناو بردن, بێ ئەوەی یەک کەسیان لێ دادگایی بکرێت, بەمەش دۆسیەکانیان نەچووە خانەی یاسای تاوانەوە, توانای هیچ داکۆکیکردنێکی یاساییان لە خۆیان نەبوو, وە زۆربەی دەستکەوتەکان کە بەدەست دەهێنران لە سەروەت و سامان بۆ فەوجی جاشەکان و هێزەکانی حکومەتی عێراقی بوون بە پێی بڕیارەکە, هێزەکان عێراق بە تەواوی دەستکراوە کران بۆ فەرهودو تاڵانی, بە تایبەت فەوجەکانی جاشەکان, کە ئەوان دواتر ناوی ئەنفالیان لێ نا. بە پێی بڕیاری 4008 تەقەکردن ئازاد بوو بۆ بەئەنقەست کوشتنی هاووڵاتیان, خاڵی حەوت لە بڕیاری 4008, جاشەکانی سەرپشک کرد لە تاڵانکردن هەموو ئەو شتومەکانەی کەوا فەوجەکانی بەرگری نیشتمانی جەنگاوەرەکانیان دەستیان دەکەوێت بۆ خۆیان دەبێت, تەنها چەکە قورسەکان و چەکی ئەسناد و چەکی مام ناوەندی نەبێت چەکە سوکەکان بۆ خۆیان دەبێت, ئێمەی لێ ئاگادار بکەنەوەو تەنها ژمارەکانیان تۆمار بکەن. پێویستە لەسەر فەرماندەی جحافلەکان چالاک بن و بۆ ئاگادارکردنەوەی هەموو موستەشارەکان و فەرماندەی سرییەکان و مەفرەزەکانیان, وە بە وردی ئێمە ئاگادار بکرێینەوە لە چالاکییەکانی فەوجەکانی بەرگری نیشتمانی.
$لە 22-07-1983ەوە بۆ 06-09-1988$
لەو ماوەیەدا پارتی, یەکێتی, حسک, حیزبوڵا و بزووتنەوەی ئیسلامی تا دەعوەو مەجلس ئەعلا دەیان کاری هاوبەشیان لە گەڵ ئێرانییەکان لە پانتایی کوردستان لە کەرکووکەوە بۆ زاخۆ ئەنجامدا, پاسدار بە ئاشکرا لە گوندەکان دەبینران, دەعوەو مەجلس ئەعلا بارەگایان لە هەندێک ناوچە دانا, بەمەش بزاڤی چەکداری کوردستان بووە لێکرێدراوی ئێران, لە کاتێکدا ڕۆژهەڵاتی کوردستان لەژێر داگیرکاریدا دەیناڵاند.
ئەم جەنگە هاوبەشانە بیانووی دایە دەستەوە لەو ماوەیە 3 کردەی جینۆساید بەرامبەر بە گەلەکەمان ئەنجامدرا جینۆسایدی بارزانییەکان, ئەنفالو کیمیابارانی هەڵەبجە.
ئەو مێژووە نابێت لێی ڕابکردرێت, پێویستە خوێندنەوەی دروستی بۆ بکرێت, ڕاستییەکان ئاشکرا بکرێن, دان بە هەڵەکان بنرێت و داوای لێبوردن پێشکەش بە قوربانیان بکرێت.
لە کۆتاییدا ئەو بەڕێزانەی بەشداری ئەو ئۆپەراسیۆنانەیان کردووە, لە یاداشتەکانیان ئاماژەی پێ نادەن, ڕاستییەکان دەرناخەن, ڕاستیەان بڵاو ناکەنەوە , خەتای سیاسی دەکەن, ئەوانەشی بڵاوی دەکەنەوە, بەشێکە لە دەرخستنی ڕاستییەکان, وەلێ دەبێت دان بە هەڵەکانیان بنێن و داوای لێبوردن بکەن لە هەموو ئەوانەی بوونە قوربانی ئۆپەراسیۆنە هاوبەشەکانیان.[1]