הספרייה הספרייה
לחפש

כורדיפדיה המקור הכורדי הרחב ביותר למידע!


Search Options





חיפוש מתקדם      מקלדת


לחפש
חיפוש מתקדם
הספרייה
שמות כורדים
כרונולוגיה של אירועים
מקורות
ההיסטוריה
אוספי משתמש
פעילויות
חפש עזרה?
פרסום
וִידֵאוֹ
סיווגים
פריט אקראי!
לשלוח
שלח מאמר
שלח תמונה
Survey
המשוב שלך
ליצור קשר עם
איזה סוג של מידע אנחנו צריכים!
תקנים
תנאי השימוש
איכות פריט
כלי עבודה
אודות
Kurdipedia Archivists
מאמרים עלינו!
הוסף כורדיפדיה לאתר שלך
הוספה / מחיקת דוא"ל
סטטיסטיקה
סטטיסטיקת פריט
ממיר גופנים
ממיר לוחות שנה
שפות וניבים של הדפים
מקלדת
קישורים שימושיים
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
שפות
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
החשבון שלי
כניסה
חברות!
שכח את הסיסמה שלך!
לחפש לשלוח כלי עבודה שפות החשבון שלי
חיפוש מתקדם
הספרייה
שמות כורדים
כרונולוגיה של אירועים
מקורות
ההיסטוריה
אוספי משתמש
פעילויות
חפש עזרה?
פרסום
וִידֵאוֹ
סיווגים
פריט אקראי!
שלח מאמר
שלח תמונה
Survey
המשוב שלך
ליצור קשר עם
איזה סוג של מידע אנחנו צריכים!
תקנים
תנאי השימוש
איכות פריט
אודות
Kurdipedia Archivists
מאמרים עלינו!
הוסף כורדיפדיה לאתר שלך
הוספה / מחיקת דוא"ל
סטטיסטיקה
סטטיסטיקת פריט
ממיר גופנים
ממיר לוחות שנה
שפות וניבים של הדפים
מקלדת
קישורים שימושיים
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
כניסה
חברות!
שכח את הסיסמה שלך!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 אודות
 פריט אקראי!
 תנאי השימוש
 Kurdipedia Archivists
 המשוב שלך
 אוספי משתמש
 כרונולוגיה של אירועים
 פעילויות - כורדיפדיה
 עזרה
פריט חדש
מקומות
ארזורום
17-09-2024
شادی ئاکۆیی
ביוגרפיה
זארה
08-09-2024
شادی ئاکۆیی
סטטיסטיקה
מאמרים
  530,176
תמונות
  110,960
ספרים
  20,352
קבצים הקשורים
  105,419
וִידֵאוֹ
  1,578
שפה
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
295,471
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,587
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,151
عربي - Arabic 
31,280
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,094
فارسی - Farsi 
10,469
English - English 
7,671
Türkçe - Turkish 
3,675
Deutsch - German 
1,785
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
קבוצה
עברית
הספרייה 
5
מאמרים 
4
ביוגרפיה 
2
מפלגות וארגונים 
2
שונים 
2
מקומות 
1
מאגר הקבצים
MP3 
324
PDF 
31,608
MP4 
2,599
IMG 
203,549
∑   סך הכל 
238,080
חיפוש תוכן
הספרייה
אני כורדי
הספרייה
מילון עברי ארמי כורדי
מאמרים
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
ביוגרפיה
זארה
מקומות
ארזורום
Azmûneke siyasî: Komara Kurdistanê
קבוצה: מאמרים | שפת מאמרים: Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
פריט דירוג
מצוין
טוב מאוד
הממוצע
מסכן
רע
הוסף לאוספים שלי
כתוב את התגובה שלך על סעיף זה!
היסטורית פריטים
Metadata
RSS
חפש בגוגל לתמונות הקשורות לפריט שנבחר!
חפש בגוגל עבור פריט שנבחר!
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

Azmûneke siyasî: Komara Kurdistanê

Azmûneke siyasî: Komara Kurdistanê
=KTML_Bold=Azmûneke siyasî: Komara Kurdistanê=KTML_End=
#Kakşar Oremar#

Bi ragihandina komara Kurdistanê re “Pirsgirêka kurd” li Îranê derbasî pêvajoyeke din bû. Yanî êdî siyaseta navendî ya Îranê pêhesiyan ka çima şoreş li Kurdistanê bi derbasbûna sedan salan re çima berdewam û nasekine.
MİJARKomara KurdistanêOcelanQazî Mihemedrojhilatserhildan
Kurd weke neteweyeke azadîxwaz ji dîroka xwe hez dikin. Yên ku ji dîroka xwe jî hez dikin bi hemû tevkujî, ferman û dûrxistinên ji axa wan a dêrîn re ne dimirin û ne jî hez û hêvîyên ji serxwebûna welatê xwe re winda dikin. Navê “Komar”ê di dîroka Kurdistanê de pir hatiye bihîstin. Ji Agirî heya Mehabadê, ji Amedê heya Kerkûkê, ji Ûrmiye heya Kobanê ew nav xemla rûpelên têkoşîna kurdan bûye. Komar îro weke navê xortan jî gelek rûpelên dîroka Kurdistanê bi bîra me tîne dema ku zarokekî 16 salî di şoreşa Jin-Jiyan-Azadî de li bajarê Serdeştê hate şehîdkirin.
Komara sala 1946’an li pareke axa me xwedî bihagiraniyeke siyasî-civakî û dîrokî ye. Salvegera damezirandina komara Kurdistan a sala 1946’an li Mehabadê gelek nav û destkeftên mezin bi bîra me tîne. Gelek kesên kurd û biyanî tim pirseke wiha dikin: Gelo sir û esrarên vê rastiyê çi ne ku li pey derbasbûna dehan salan roja 22´yê rêbendan an jî 22-12-1946’an ji hişê kurdan winda nabe? Bi dîtina min bersiva vê pirsê dikare di çend xalên jêr de bê beyankirin:
Rêberên kurd li rojhilatê Kurdistanê hem bi doza xwe re û hem jî bi gel re rûrast bûne. Di xweşî, nexweşî, xebat, şer û şikestanan de gel di destê dijmin de nehiştine, li kêleka wan mane. Di mercên herî dijwar de bixwe bi tenê mane lê nexwestine di hevdîtin û dadgehan de ne xwe sivik bikin û ne jî hêvîyên gelê xwe bişkênin. Mînaka vê yekê Simkoyê Şikak û Pêşewa Qazî Mihemed in.
Berdewama mîraza Qazî
Komar tenê bi ragihandina xwe re destkefteke dîrokî bû û tevî temenê xwe yê kurt weke Hikumeta Milî ya Azerbaycanê bi dawî nebû. Ew yazdeh meh tim hatin bîra civaka rewşenbîr û siyasetmedarên kurd û pê re weke kultureke siyasî-dîrokî bû malê civakê jî. Di warê siyasî de bû sedem ku êdî partiyên siyasî bi nasnavê “demokrat” li pey sala 1945’an li Başûr, Bakur û Rojava jî li Kurdistanê dest bi xebatê bikin. 16-08-1945’an Hizbî Demokratî Kurdistan(HDK) cihê Komeley Jiyanewey Kurd(J.K) tije kir û salek şûnde jî li başûrê Kurdistanê rewşenbîrên weke nemir Îbrahîm Ehmed û Mistefa Barzanî di dema vegera xwe de Partiya Demokrata Kurdistanê (PDK) ava kir. Şaxên wan du partiyan bi derbasbûna salan re li bakur û rojavayê Kurdistanê jî hatin damezrandin. Navên weke Osman Sebrî, Cegerxwîn, Dilbirîn, Haco Axa, Dr. Ismet Şerîf Wanli, Dr. Qasimlo û dehan kesayetiyên din bi kar û xebata wan partiyan re ketin nava rûpelên dîrokê.
Îro li başûrê Kurdistanê ku statuyek heye û heya radeyekê ji dagirkeriyê rizgar bûye, berdewamiya heman ezmûna komarê û weke destkefteke wê pêvajoyê ye ku ji salên 1940’an û şûnde li rojhilatê Kurdistanê dest pê kir.
Xwendingeha Qazî Mihemed a kêmtemen lê tije azmûn û destkeft rêbazên fêrbûnê zêde û berfirehtir kirin. Ew serokkomarekî fedakar, siyasetzan û dûrbîn bû. Ji ber vê yekê jî guman tune ku komarê tevî temenê xwe yê kin bandoreke demdirêj li ser dîroka “ramanên kurdayetiyê” kiriye û ew doz îro jî berdewame. Dema me dît rêberên “şoreşa Rojava” bi îlankirina sîstema kantonan re bangeke wiha kirin:” Em rêbaza Qazî Mihemed û şehîdên doza azadiyê berdewam dikin”.
Destkeftiyên mezin
Komara Kurdistan werçerxaneke bingehîn a ber bi modernîte û dawîanîna gelek rêbazên kilasîk di xebata siyasî a li Kurdistanê bû. Ji ber vê yekê jî ew navê pîroz bêtir nîşanên tirsa dijmin ji kurd û Kurdistanê dide xûyanîkirin. Mînaka vê yekê du dewletên Tirkiyê û Îranê ne. Ji ber ku komara Kurdistan ji roja çêbûna xwe û heya roja îro jî ji komara Tirkiyê demokratîktir bû hem hingî û hem jî niha hemû rêberên hikumeta Tirkiyê ji navê wê ditirsin. Li Îranê ger kesek bixwaze pirtûkekê yan jî tiştekî li dor “pirsa kurdan” çap bike, ger navê Komara Kurdistanê di nivîs û mijarên lêkolînî de hebin, yê were sansûrkirin.
Hewldanên ji bo biçûkkirina navê komarê gelek bûne ku hê jî berdewam in. Destkeftên wan 333 rojan wisa mezinin ku “dijminên navxweyî û biyanî” dixwazin wî navî sivik û biçûk bikin. Û ev jî nîşana mezinatiyê ya rêber û rêbaza demokratîk a wê komarê ye ku dijmin berevajî vê yekê difikire.
Bandora kar û xizmetên serdema komarê di warê perwerde û çandî de bû sedem ku rêbazeke wêjeyî a xemilandî bi helbestên şoreşgerî û hunera protestoyî di bin pêşengiya rewşenbîrên weke Hêmin Mûkriyanî, Hejar Mûkriyanî, Hesen Qizilcî û Ebdurehman Qizilcî de ava bibe. Vê rêbaz kir ku çîna rewşenbîrên kurd hinek hesabê xwe ji rewşenbîrên Îranê û ereb cuda bikin.
Navên weke: “Ey Reqîb, Pêşmerge, artêşa milî, Pêşewa û Yekîtî Yayanî Kurdistan û hwd” ji damezrandina komarê û pê de ketin jiyan û hebûnê.
Baweriya ji Qazî
Rewşa siyasî, jeopolîtîk, civakî û aborî ku komar tê de ava bû, tevî ku ji avakirina wê re ne amade bû lê rêberên kurd xwestin ji wan kêmderfet û îmkanên ku hebûn sûdê bistînin û rûpelekî nû ji daxwazên gelê kurd re vebikin. Ger di şertên giran de komar hate avakirin, cesareta rêber, teşwîqa rewşenbîr û îradeya gel bû ku ew komar afirand. Rikeberî û şerê di navbera zilhêzan de jî bû sedem ku aliyên kurd di şetrenca siyasetê de hinek pêngavên mezin hilînin. Pêngavên ku heta yek dewlet jî li piştê nebû. Tenê îradeya gel û têhnîtiya wan ji bo avakirina hêlîneke serbixwe bû ku rêberên kurd neçar kirin bi daxwazên wan re bin.
Hinek kes û alî dibêjin îlankirina komarê di wextekî gûncav de çênebû û karekî durist nebû lê ev nêrîn ji rastiyê dûr in. Ji ber ku mûcîzeya wê pêngava mezin hingî xûya bû dema ku kurdan zanîn ne siyaseta Sovyetê, dixwest kurd karekî wiha bikin. Sosretiya mezin ew bû ku Hikumeta Milî ya Azerbayîcanê eynen weke hikumeta navendî ya Îranê li dijî hebûna hikumeteke kurdan bû. Yanî helwestên wan yek bûn dema ku rêberên azerî behsa demokrasî, mafên wekhev û pirensîpên şoreşa Lenîn a 1917’an dikirin lê herêmên kurmancnişîn û Mûkriyan weke pareke axa Azerbaycanê dihesibandin û bi riya wezaretxaneyên hikumeta xwe destûr û ferman ji Mehabad û Ûrmiyeyê re dişandin. Ji hêla din jî di hindurê welat de hinek serok eşîret û xwesiparên rejîma Riza Şahê Pehlewî hebûn ku li dijî xweseriya kurdan bûn. Ji ber wê jî bi diyarkirina van mînakan re ew kar tiştekî pir mezin bû. Bi wan hemû dijberî û îmkanên kêm rêberên komarê di çavê gel weke sembolên pîroz û ji sinorê bider dihatin hezkirin. Li pêşiya navê Qazî Mihemed peyvên “Hezretî Pêşeway mozemî Kurdistan” hebûn û di rojnameya Kurdistan-Organa fêrmî ya HDK’ê de hatibû çapkirin. Feqîr û hejarên civakê bi serê Qazî sond dixwarin û li pey şehîdbûnê hêşta jî bi ax û gora wî sondê dixwin. Îcar di rewşeke wiha de ku tu hikumet û kes ji damezrandina hikumeteke kurdan razî nebûbûn, zextên navxweyî û derve zêde bûn, em çawa dikarin wê siyasetzanî, cesareta bilind, îradeya gel a ku rêberên HDK’ê hêzeke mezin jê distandin, nebînin û li gorî şertên wê demê şirove û analîz nekin? Gelo çima kurd di avakirina hikumeteke neteweyî de ew qas bi îsrar bûn?!
Pêvajoyeke nû
Û…. mijara komara Kurdistan a sala 1946’an weke deryayekê ye û ciqas pê re biçim mijar wê berfirehtir bibe. Di cilda duyê ya pirtûka”Yadigarên Komara Kurdistan a sala 1946’an” de ez ê agahiyên zêdetir pêşkêşî we bikim.
Bi ragihandina komara Kurdistanê re “Pirsgirêka kurd” li Îranê derbasî pêvajoyeke din bû. Yanî êdî siyaseta navendî ya Îranê pêhesiyan ka çima şoreş li Kurdistanê bi derbasbûna sedan salan re çima berdewam û nasekine. Rêberên îro yên komara dîktator li Îranê jî weke rêberên sîstema seltenetî ya Riza Şah û Mihemed Riza Pehlewî dîsa vê pirsê ji xwe dipirsin lê hê jî nekarîne naveroka daxwazên kurdan ên demokratîk hezm bikin. Zarokên doza Kurdistanê êdî di roja îro de bi şoreşa “Jin-Jiyan-Azadî” re careke din bi bîra rêberên Komara Îslamî ya Îranê û alîgirên sîstema padişahî anîn ku dîsa li ser destê wan pêvajoyeke nûtir ji ya serdema Simkoyê Şikak, Qazî Mihemed û Dr Qasimlo dest pê kiriye.
Roja îro destkeftên kurdan li Bakur, Rojava û Başûr xwedî bandor bûne li ser şoreşa Jîna Emînî lê ew şoreş jî bi bîr û ramanên rêber û fîlsofên kurdan re sûd û destkeftên demokratîk ên rêberên kurd baştir raxistine ber çavên sîstemên hejmonîxwaz û dîktatorên vê sedsalê. Rêbaza Pêşewa Qazî Mihemed û serok Ocalan tenê mehkûmî serkeftinê ye. Rolê rêberên karîzmatîk û dûrbîn di dem û saetên xwe de, zû yan jî dereng derdikeve holê. Em îro di qada Kurdistana mezin van rastiyan dibînin dema ku koşkên dîktatora li Tehran, Enqere û Şamê ketine lerzînê.
77’mîn Salroja damezrandina Komara Kurdistan li we tevan pîroz be.
[1]

פריט זה נכתב בשפה (Kurmancî), לחץ על סמל כדי לפתוח את הפריט בשפת המקור!
Ev babet bi zimana (Kurmancî) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
פריט זו נצפתה פעמים 1,080
כתוב את התגובה שלך על סעיף זה!
HashTag
מקורות
פריטים המקושרים: 27
1. תאריכים ואירועים 22-10-2023
1. מילים וביטויים komara
4. הספרייה KOMARA KURDISTANÊ YA 1946an
9. מאמרים Kurd û Komara Kemalîst!
18. מאמרים Kurdistan: navê talûke
קבוצה: מאמרים
שפת מאמרים: Kurmancî
Publication date: 22-10-2023 (1 שנה)
Publication Type: Born-digital
סוג המסמך: שפת מקור
פרובנס: Kurdistan
Technical Metadata
איכות פריט: 99%
99%
נוסף על ידי ( ئاراس حسۆ ) על 20-11-2023
מאמר זה נבדק ושוחרר על ידי ( زریان سەرچناری ) ב- 21-11-2023
פריט זה עודכן לאחרונה על ידי ( ئاراس حسۆ ) על: 20-11-2023
קשר
פריט זה לפי כורדיפדיה של תקנים עוד לא נגמר עדיין!
פריט זו נצפתה פעמים 1,080
כורדיפדיה המקור הכורדי הרחב ביותר למידע!
מאמרים
מנפצות את תקרת הזכוכית: מהפכת הנשים הכורדיות
הספרייה
יַהֲדוּת קוּרְדִיסְטַן
מאמרים
המהפכה הכורדית השקטה: השלכות גיאופוליטיות
מאמרים
לידתה של מדינה כורדית בסוריה

Actual
הספרייה
אני כורדי
27-12-2012
هاوڕێ باخەوان
אני כורדי
הספרייה
מילון עברי ארמי כורדי
27-12-2012
هاوڕێ باخەوان
מילון עברי ארמי כורדי
מאמרים
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
17-08-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
ביוגרפיה
זארה
08-09-2024
شادی ئاکۆیی
זארה
מקומות
ארזורום
17-09-2024
شادی ئاکۆیی
ארזורום
פריט חדש
מקומות
ארזורום
17-09-2024
شادی ئاکۆیی
ביוגרפיה
זארה
08-09-2024
شادی ئاکۆیی
סטטיסטיקה
מאמרים
  530,176
תמונות
  110,960
ספרים
  20,352
קבצים הקשורים
  105,419
וִידֵאוֹ
  1,578
שפה
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
295,471
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,587
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,151
عربي - Arabic 
31,280
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,094
فارسی - Farsi 
10,469
English - English 
7,671
Türkçe - Turkish 
3,675
Deutsch - German 
1,785
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
קבוצה
עברית
הספרייה 
5
מאמרים 
4
ביוגרפיה 
2
מפלגות וארגונים 
2
שונים 
2
מקומות 
1
מאגר הקבצים
MP3 
324
PDF 
31,608
MP4 
2,599
IMG 
203,549
∑   סך הכל 
238,080
חיפוש תוכן
כורדיפדיה המקור הכורדי הרחב ביותר למידע!
מאמרים
מנפצות את תקרת הזכוכית: מהפכת הנשים הכורדיות
הספרייה
יַהֲדוּת קוּרְדִיסְטַן
מאמרים
המהפכה הכורדית השקטה: השלכות גיאופוליטיות
מאמרים
לידתה של מדינה כורדית בסוריה

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.92
| ליצור קשר עם | CSS3 | HTML5

| זמן טעינת דף: 0.594 2!