הספרייה הספרייה
לחפש

כורדיפדיה המקור הכורדי הרחב ביותר למידע!


Search Options





חיפוש מתקדם      מקלדת


לחפש
חיפוש מתקדם
הספרייה
שמות כורדים
כרונולוגיה של אירועים
מקורות
ההיסטוריה
אוספי משתמש
פעילויות
חפש עזרה?
פרסום
Video
סיווגים
פריט אקראי!
לשלוח
שלח מאמר
שלח תמונה
Survey
המשוב שלך
ליצור קשר עם
איזה סוג של מידע אנחנו צריכים!
תקנים
תנאי השימוש
איכות פריט
כלי עבודה
אודות
Kurdipedia Archivists
מאמרים עלינו!
הוסף כורדיפדיה לאתר שלך
הוספה / מחיקת דוא"ל
סטטיסטיקה
סטטיסטיקת פריט
ממיר גופנים
ממיר לוחות שנה
שפות וניבים של הדפים
מקלדת
קישורים שימושיים
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
שפות
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
החשבון שלי
כניסה
חברות!
שכח את הסיסמה שלך!
לחפש לשלוח כלי עבודה שפות החשבון שלי
חיפוש מתקדם
הספרייה
שמות כורדים
כרונולוגיה של אירועים
מקורות
ההיסטוריה
אוספי משתמש
פעילויות
חפש עזרה?
פרסום
Video
סיווגים
פריט אקראי!
שלח מאמר
שלח תמונה
Survey
המשוב שלך
ליצור קשר עם
איזה סוג של מידע אנחנו צריכים!
תקנים
תנאי השימוש
איכות פריט
אודות
Kurdipedia Archivists
מאמרים עלינו!
הוסף כורדיפדיה לאתר שלך
הוספה / מחיקת דוא"ל
סטטיסטיקה
סטטיסטיקת פריט
ממיר גופנים
ממיר לוחות שנה
שפות וניבים של הדפים
מקלדת
קישורים שימושיים
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
כניסה
חברות!
שכח את הסיסמה שלך!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 אודות
 פריט אקראי!
 תנאי השימוש
 Kurdipedia Archivists
 המשוב שלך
 אוספי משתמש
 כרונולוגיה של אירועים
 פעילויות - כורדיפדיה
 עזרה
פריט חדש
סטטיסטיקה
מאמרים 518,921
תמונות 104,837
ספרים 19,328
קבצים הקשורים 97,650
Video 1,402
הספרייה
אנא כורדי
הספרייה
אני כורדי
הספרייה
מילון עברי ארמי כורדי
מאמרים
מנפצות את תקרת הזכוכית: מהפ...
מאמרים
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
Siyaseta Ereb kirinê ya dijî Başûrê Kurdistanê
קבוצה: מאמרים | שפת מאמרים: Kurmancî - Kurdîy Serû
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
פריט דירוג
מצוין
טוב מאוד
הממוצע
מסכן
רע
הוסף לאוספים שלי
כתוב את התגובה שלך על סעיף זה!
היסטורית פריטים
Metadata
RSS
חפש בגוגל לתמונות הקשורות לפריט שנבחר!
חפש בגוגל עבור פריט שנבחר!
کوردیی ناوەڕاست0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Siyaseta Ereb kirinê ya dijî Başûrê Kurdistanê

Siyaseta Ereb kirinê ya dijî Başûrê Kurdistanê
=KTML_Bold=Siyaseta Ereb kirinê ya dijî Başûrê Kurdistanê=KTML_End=
Roj Qadirî

Rejîmên desthilatdar ên li Iraqê, her li dema avakirina wî welatî yanî li salên 1923an heya 2003an a Zayînî, di milê asîmîlasyon û jinavbirina nasnameya xelkê din yên bilî Ereban, bi taybet Kurdan, siyasetên xwe meşandine û bi siyaseta “dekolonîzasyon” an jî erebkirinê naskiriye.
Ev siyaseta di serdema Melîk Feysel Şayê Iraqê de, bi projeya avdaniya Hewîceyê li parêzgeha #Kerkûk# ê û bicîkirina eşîrên ereb li wê deverê dest pê kir û piştre jî di serdema desthilatdariya Partiya Beis li Iraqê, bi eşkere û bê berçav girtina mafên mirovan û sûd wergirtin li hêza şikestê berdewam kir.
#Başûrê Kurdistanê# ji ber çavkaniyên xwe yên binerd ên dewlemend, bi taybetî petrol û çavkaniyên dewlemend ên av û axê ku ewlehiya xwarinê dabîn dike, ji aliyê hikûmeta navendî ya Iraqê ve ji bo berjewendiyên Ereban rastî lîstikeke metirsîdar a guhertina nasnameya etnîkî û nifûsê hatiye ku, ji aliyê navenda Iraqê ve û di berjewendiyên Ereban de, tê meşandin, ku bi siyasetek di derdorên zanistî û siyasî de bi navê “dekolonîzasyon” ango ereb kirinê tê zanîn.
Yek ji dahênanên rejîma Beis jî hewldana berdewamkirina dekolonîzasyon an heman erebkirina li herêmên kurdî bû, ku ev siyaseta piştî vegera li ser desthilatê, li sala 19268an a Zayînî dubare meşandin. Her ji destpêkê ve, hêza leşkerî rûniştevanên kurd ji deverên Suq El_Cêyşî (ango, herêmên sînorî û petrolê) derxistin. Gundên kurdan bombebaran kirin, şewitandin û bi buldozeran herifandin. Tenê li Kerkûkê zêdetirî 40 Hezar Kurd li ser milk û avahiyên xwe hatin derxistin. Û li deşta Hewlêrê jî siyaseta dekolonîzasyonê hate meşandin.
Pismamê Seddam Husên Elî Hesen El_Mecîd ku bi navê “Elî Kîmiyayî” tê naskirin, siyaseta dekolonîzasyonê an heman erebkirinê ya li herêmên kurdî yên Başûrê Kurdistanê bi taybetî li Kerkûkê wiha rawe kiriye:
“Ez dixwazim li ser du mijaran biaxivim; Ya yekem Erebkirin û ya duyemîn jî herêmên di navbera herêmên ereban û herêmên xweser de ne. Xalek ku cihê balkişandina me ye, Kerkûk e.
Dema ez hatim, hejmara giştî ya Ereb û Tirkmenên Kerkûkê ji sedî 51 nedibû.
Beriya her tiştî min 60 milyon Dînar xerc kiriye heya rewş weha lê hatiye û naha ev prose bi tevahî zelal e, ev erebên ku hatine bo Kerkûkê, hîn ji sedî 60ê nifûsê pêk nayînên.
Paşê me ragihand ku mafê kurdan nîne ku li Kerkûk û derdora wê, gund û heta navçeyên derveyî herêma xweser kar bikin...”.
Siyaseta erebkirina herêmên kurdî li Iraqê her tim hebûye. Carinan ev polîtîka hevdem bi operasyonên leşkerî re hatiye meşandin û tê de gelek gundên kurdan hatine wêrankirin û xelkê wan gundan di kampên herêmê di bin çavdêriya hûr de hatine bicih kirin.
Siyaseta dekolonîzasyonê gelek bandor li kêmbûna nifûsa kurdan kir. Wek mînak di serjimêriya fermî ya Iraqê ya sala 1947an de nifûsa kurdan ji sedî 30.9 nifûsa Iraqê bûye, lê di serjimara fermî ya sala 1997an de hejmara nifûsa kurdan ji sedî 19.9 a Iraqê bûye.
Tevî vê ku pêkanîna siyaseta dekolonîzasyonê li Başûrê Kurdistanê di qonaxên cur bi cur de bilindî û nizimî ji xwe dîtiye, lê pêkanîna vê siyasetê dikare li ser çend qonaxan were parevekirin, ku ji wan jî:
1 - 1925 - 1958: Tevlîkirina Mûsilê bi Iraqê re heta hilweşandina mîrnişîniya li Iraqê.
2 - 1958-1963: Avakirina sîstema komarî ya hikûmetê li Iraqê heta hilweşandina hikûmeta Ebdulkerîm Qasim.
3 - 1963-1968: Desteserkirina desthilatdariyê ji aliyê alîgirên etnîkî yên Beisê ve heta derbeya duyemîn a Beisê.
4 - 1968 - 1980: Cihgîrbûna desthilatdariya Beisiyan heta destpêka şerê 8 salan ya di navbera Îran û Iraqê de.
5 - 1980-1991: Qonaxa jenosîda Kurdan ji aliyê rejîma Beis a Iraqê ve heta serhildana gelê Başûrê Kurdistanê di Bihara 1991an de.
6 - Qonaxa1991î heta 2000an: Ev qonaxa salên piştî serhildana gelê Başûrê Kurdistanê li dijî rejîma Beis a Iraqê ji xwe digire, ku navçeyên Kurdistanî yên li derveyî herêma otonom rastî siyaseta erebkirinê hatibûn.
Hêjayî gotinê ye ku heta naha jî gelek çavdêrên siyasî di wê baweriyê de ne ku siyaseta erebkirina hikûmeta navendî ya Iraqê bi awayên cuda li dijî Herêma Kurdistanê tê meşandin.
[1]
פריט זה נכתב בשפה (Kurmancî - Kurdîy Serû), לחץ על סמל כדי לפתוח את הפריט בשפת המקור!
Ev babet bi zimana (Kurmancî - Kurdîy Serû) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
פריט זו נצפתה פעמים 267
HashTag
מקורות
[1] | Kurmancî - Kurdîy Serû | https://kurdshop.net/ - 03-01-2024
פריטים המקושרים: 4
קבוצה: מאמרים
שפת מאמרים: Kurmancî - Kurdîy Serû
Publication date: 17-07-2023 (1 שנה)
Publication Type: Born-digital
סוג המסמך: שפת מקור
ספר: מחוכם
Technical Metadata
איכות פריט: 99%
99%
נוסף על ידי ( ئاراس حسۆ ) על 03-01-2024
מאמר זה נבדק ושוחרר על ידי ( سارا ک ) ב- 04-01-2024
פריט זה עודכן לאחרונה על ידי ( سارا ک ) על: 03-01-2024
קשר
פריט זה לפי כורדיפדיה של תקנים עוד לא נגמר עדיין!
פריט זו נצפתה פעמים 267
Attached files - Version
סוג Version שם עורך
קובץ תמונה 1.0.140 KB 03-01-2024 ئاراس حسۆئـ.ح.
כורדיפדיה המקור הכורדי הרחב ביותר למידע!
מאמרים
מנפצות את תקרת הזכוכית: מהפכת הנשים הכורדיות
מאמרים
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
מאמרים
המהפכה הכורדית השקטה: השלכות גיאופוליטיות
הספרייה
יַהֲדוּת קוּרְדִיסְטַן

Actual
הספרייה
אנא כורדי
27-12-2012
هاوڕێ باخەوان
אנא כורדי
הספרייה
אני כורדי
27-12-2012
هاوڕێ باخەوان
אני כורדי
הספרייה
מילון עברי ארמי כורדי
27-12-2012
هاوڕێ باخەوان
מילון עברי ארמי כורדי
מאמרים
מנפצות את תקרת הזכוכית: מהפכת הנשים הכורדיות
17-08-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
מנפצות את תקרת הזכוכית: מהפכת הנשים הכורדיות
מאמרים
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
17-08-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
פריט חדש
סטטיסטיקה
מאמרים 518,921
תמונות 104,837
ספרים 19,328
קבצים הקשורים 97,650
Video 1,402
כורדיפדיה המקור הכורדי הרחב ביותר למידע!
מאמרים
מנפצות את תקרת הזכוכית: מהפכת הנשים הכורדיות
מאמרים
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
מאמרים
המהפכה הכורדית השקטה: השלכות גיאופוליטיות
הספרייה
יַהֲדוּת קוּרְדִיסְטַן
Folders
ביוגרפיה - מין - נקבה ביוגרפיה - אומה - יהודי כורדי מפלגות וארגונים - פרובנס - ישראל הספרייה - פרובנס - ישראל מאמרים - פרובנס - ישראל מאמרים - פרובנס - Kurdistan ביוגרפיה - אנשים מקלידים - זמר מאמרים - סוג המסמך - שפת מקור מפלגות וארגונים - ארגון - ידידות מפלגות וארגונים - ארגון - אמנותי

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| ליצור קשר עם | CSS3 | HTML5

| זמן טעינת דף: 0.328 2!