ئەشناسای بەرۋیری
نویستەی: #سابیر عەزیزی#
وەختارێ باسوو نویستەی و بەرۋیری، هازەو خامی و تەکانەو قەڵەمی کەرمۍ، پەنەوازا ویرێ و ئەندېشەی توانا پەی ئاسوودەیی و ڕۊزگاری ئێنسانی، ژیوای بەشەری بە کەرامەت و شایستە، حەر شێوەو و ڕاکارە لێویۆ هاندەر و پاڵپشتبۊ. جە دنیاو ئارۊینە کتېب بەرزتەرین قەڵا و سەوقاتە دەوڵەمەندا پەی ئانەی جە ئازار و گرفتکاو گڵێرگای کۊمەڵگای کەم کەرۊوە و کاژێتەر بە کاروانوو سەربەرزی و ئازادی ئێنسانی جە دەسو مێردەزمەو نەزانی و تاریکستانوو جەهلی نەجات بڎۆ و لاپەڕێ بە سەرفرازی زیاڎ کەرۊ.
ئېمە نیشتەجاو وەرکەوتوو دلێڕاسین یام ( ڕۊژهەڵاتی ناوین) بە عام و تایبەتتەر کوردی هەژار بە درێژایی ویەرینی و تارېخوی چېروو فەلاکەت و کوشت و بڕیەو دەسەڵات دارانە بېیېنمۍ و بە شێوەی جۊراجۊر نەریتی و کلاسیک و مۆدێڕەن ئەزیەتما کېشتەن، شل و کۊرم نەپەرسان هاڕێنمێشا و لافاوئاسا پېسە گەڵاخەزانی پاتێنمێشارە.
پەنەوازا ئا بەرۋیرا شێوەهای جیاواز جە ئەشکەنجە و کوشتاری، حەکایەت جە گەرەشێل کەرڎەو مافوو ئێنسانەکا کەرا و ڕاسیەکا بە ناڕاس نیشانە مدا، شێوازە جە تاڵانکاری ئاوەزی و ئەندیشەی و ژیوای ناسەرفرازانەی گۆزارش کەرا، وانمێشاوە و هاگادارێ، چەم و زەین کریاوێ بیمێ. بەشکەم چێدمای وەرهەڵەسوو ئاوەخۆ ئی هەرسگایە گېرمی.
یۊ چا ڕۊمانە دیار و نامیا کە ساڵەو (1949)زایینی بە خامەی ڕەنگین و تواناو (جورج ئۆرولی ) نویسێنە، ڕۊمانەو (1984)یش نامېنە. حەر چەند ئی ڕۊمانێ ماوەو (70) ساڵا چېوەڵی نویسیەنە، بەڵام دلیگیر و مەتنەکەش حەکایەت جە زەمان و سەردەمێ کەرۊ ماچی ئەلعانا و ئا کات و ساتەنە ئیسە ئېمە چەنەش مەژیومێ و ژیوای کەرمۍ. هاوار جە جیاوازی تەبەقەی و تاقمەی و دەسەی کەرۊ، گلێرگا بەش کریان ملو یەری تەیفارە، بەشوو یەکێ گرڎوو هېز و تەوانایی و دەسەڵاتی ماڵی و سیاسیش قۆرخ کەرڎەن و دەروازەو بەشداری ئەوێ لاینەکاش وستەنەرە وقوفڵش دان. تەبەقەو دووی سەرقاڵوو جەم کەرڎەی سەرمایەن و تاقمێ گېل و نەزانێ پەی دەس وستەی ماڵی و نەفحەی تاکی گرڎ هەرمانێ نابارە و لاوازە کەرا، کەرامەت و کەسایەتی و شان و جایگا و جە یەک کەلامەنە ئێنسان بېیەی حەراجا، بە مەیلوو وېشا بەستەر و دۊخە گۆنجانە پەی ئانەی تاڵانکاری و دەس درێژی گرڎی و هەمە لاینانە بەرا ڕاوە. تەبەقەو یەرێ تاقمێ دڵسۊز و خەم وەرێ وەتەنی و مافوو ئێنسانی و لایەنگیرێ عەداڵەتی کۊمەڵایەتی و... بەڵام کەوتێنێ پەراوێز و بەشێوە و ڕاهەرمانۍ جیاواز و فراوانێ ڕۊ نېیا ئەشکەنجە و ئازار و زیندان و بۍ ڕېزی و تەهدید و هەڕەشێ و جەنیهایەت ئێعدام و سەربەنیست و نابوودی بەشەشا نەبۊ. کۊمەڵگایەنە ژیوای بەسەر بەرا ئانە نامیش سەخاوەت و زانیاری و ڕۊشنویری و شایستەسالاری و خزمەت و ژیوگا پارێزی و حورمەتوو ئێنسانیبۊ و... غایب و فەقیر و هەژارا. پەی ئانەی ئی یاسا سەقەت و دماکەوتە یاگێ گېرۆ تەنیا تریبوون و بانگەواز ئینا لاو تاقمەو ئەوەڵیەوە و ئا تاقمەیچە بە حێچ لۆنێ قسێ حیچ ویرمەند و ئاوەزدارێ گۊش نمەڎا و حەرچی وېشا ماچا و پەنەشا وەشا کرداریش کەرا. چی سەرزەمینەنە وەشەویسی و ئەراگېڵی و ... خەیانەت حیساب مێ و ئانە پەنەش ماچا دروێ و فڕ و فێڵ و دزی و فاڕای تارېخوی و ... بە فەخر و شانازی دریۆ قەڵەم. تەنیا گەورەتەرین داڵغەو دەسەڵاتدارا و ڕیکلاموو میدیایەکا ئانەن دێر دێر کۆپێن و بەشە شوکلاتوو یانەوەیەکا بانگەوازش پەی کریۆ.
ئاشتی یانێ جەنگ و تەنیا زەمانێ تاومۍجە فەزا و ڕەحمەتوو ئاشتینە بەهرە بەرمێ کە تەنوورەو جەنگی گەرمەبۊ. خەڵک تار ومار کریۆ و قەبرسانەکێ ئاوەڎانێ با. دانایی یانێ ناتەوانی، دانا کەسېوەن تەوانایی و زەکاوەتش نەبۊ جە حەللو گولانەتەری گرفتو گلێرگای مەنەبۊوە. ئازادی یانێ بەردەگی و حەقارەت. سیماو پارکی و شەقامی و یاگە قەرەباڵقەکا بە دەزگای تایبەتێ قسەئەژنەویەی و ڕەسم و فیلم هۆرگېرتەی تەنېیەنە و بوەو ڕەهایی قەدە‌غەنە. تاکو خایتە زەرەبانو قەلب و ڕېژەو نەفەسەو خەڵکەکەی ئەژمارە کریۆ. تاویای و مەحەف بیەو کەسەکا چېوێ ئاسایی و ڕوانە فرەو تاکەکا تاویاوە با بە هەڵمی. وەزارەتوو عێشقی و ئەراگېڵی، وەزارەتوو فراوانی و ... بەردەوام خەریکێ خزمەتینێ، بەڵام نامۍ زلەو دەرەی وېران. بڕێ جارێ پەی ئانەی بەهانێ نەدریۆ دەسو خەڵکیوە و بڕێ چا کەسە ویر نزم و ئاوەز سەقەتا قسێشا پەی کەرڎەیبۊ. تاقمەو دووی وېشا تێکەڵ بە تاقمەو یەرۆمی کەرا و دواو ماف و ئازادی و... کەرا بەڵام ئینە گرڎەش فیلم و سەناریۆی تایبەتا پەی ئانەینە ئا تەبەقەو دوویە دەسشا یاوۆ دەسەڵاتی و خاستەر تاڵانکاری کەرا و بەهانێ تازێ دەسشاوەبۊ. بەڵام داخی گرانم خەڵکوو تەبەقەو یەرۆمی ئی جۊرە دەنگ وباسا بەڕاس زانا و باوەڕشا پەنە کەرا. فڕو فێڵی تەبەقەو ئەوەڵی و هېزداریشا ئەننە ئینا سەرەوە و خاس خەڵکشا ئەشناسان ... جارجارێ حێزبێ وەشێ کەرا و نامېشا منیا : حیزبوو ئازادی و دیموکراسی، حیزبوو خەڵکی، کاروانوو یاوای بە دیموکراسی و... بەداخەوە خەڵکە هەژاریچە باوەڕ کەرۊ و تێکەڵوو ئا حیزبابۊ تاکو بزانا کێ و کام تاک کەمێ سەرەش وریۊ و خەریکوو چېشېیا؟ ئاوەخت دما ئەشناسای بە مەیلوو وېشا سەختەرین ئەشکەنجە و ئازار و زیندانی سلوولش پەی بڕاوە. حیچ وەختێ خەڵکوو ئی دەسەڵاتەیە هەست بە ئارامش و ئاسۇڎەی نمەکەرۊ... دایېم گرفتی ئابووری، کۊمەڵایەتی، بیهداشتی، خزمەتگوزاری، ماڵی و جە نەهایەت جەنگ و هەرا و هوریا چەنی ئی هەمسایەی و ئەو کەس و کاری و... بینکوول هەست بە ئاسۇڎەی چەنەت دوور کەوتەنەوە بە جۊرێ گرڎ کەسێ چەنی ئەویتەری پەروەندەش ئینا دایرەو دادینە و ساڵەهای ساڵا کېشش مێ و ئاکامش نادیارا.
جە کۆتایینە ئینەی عەرزوو دۆسا کەروو حەرچی زووتەر ئی ڕۊمانێ واناوە و لەززەتش چەنە برا.[1]