Efrîn di bin dagîrkeriyê de (136):
Tu vejînkirin ji bîranîna Komkujiya Helepçe û Cejna Newrozê re tune ye, revandina keçekê û girtina malbatekê, pevçûn û tewan, destdanîna li ser malmewalên xelkê.
Piştî deh salan ji zehmetkêşî û pevçûnan di Sûriyê de, ta niha Erdoxan li ser nêrînên xwe yên tundrew û bizava li dijî hebûn û rola Kurdan di Sûriyê de berdewam e, û ji dewletên Ro’ava dixwaze piştgiriya wî bikin û li ser piroseyên wî yên ferekirinê erê bikin, herweha piştgiriya xwe ji Hêzên Sûriyê yên Demokrat re biseknînin, û ji nû ve dest bidin piş Milîseyên radîkal di Sûriyê de (yên ku di bin serpereştiya Turkiyê de û yên ku doseya wan tijî binpêkirin û tewanên li dijî mirovahiyê û ademîzadiyê bûye). Piraniya wan binpêkirin û tewanan jî li Efrînê pêk anîne, emê jê van bi bîr wînin:
Wêneyeke erşîfî ji Cejna Newrozê berî dagîrkeriyê, li 21.3.2013, Cîgeha “Geliyê Tîra – Berbenê” – Reco
= Ji ber encama fewdalîzim û serberdayetî û kiryarên tewankeriyê û bindestiya lihevsîwarkirî li dijî Kurdan li Efrînê, nema kanin boneyên xwe yên netewî weke berê vejînin, nimûne ne kanîn bîranîna Komkujiya Helebçe ya bi êş /16/Avdarê vejînin û ne jî xwe ji şahiya Newrozê re amede dikin.
Roxandina Peykera “Kawayê Hesinkar” li Bajarê Efrînê.
= Revandin û girtinên bêsûcane:
Destlatên Dagîrkeriya Turkiyê li Efrînê ev girtin:
– Dermansaz “Fîras Mihemed” ji xelkê Gundê Xezîwê – Şêrewa, li 16.3.2021an bi rengekî hovane dijayetî li orta gund li ser hate kirin û girtin, û Milîseyên “Feyleq Elşam” li ser destser dikirin.
– Hemwelatî (Cemîl Mistefa Mihemed /73/sal, Elî Yûsêf Mistefa/63/sal, Çîlo Menan Mixtar/53/sal) ji xelkê Bajaroka Mabeta, bi tewanbariya zêrevaniya şevê di dema Rêveberiya Xweser a berê re, li 8.3.2021an, û li 11.3.2021an dudu ji wan hatin berdan û sisiyên mane jî li 14.3.2021an, piştî ku vêrgî li ser hatin ferzkirin.
– Hemwelatî ( Luqman Mihemed Elî, Hemze Mihemed Elî, Mehmûd Hemze Cum’a, Mehmûd Şêx Mûse Elî) ji xelkê Gundê Ze’irê – Mabeta, li 14.3.2021an, bêyî em kanibin rewşa wan a dawiyê binasin.
– Hemwelatî “Mihemed Salih Nasiro/45/sal” ji xelkê Gundê Îska – Şêrewa, li 15.3.2021an.Z, li ba rêbenda leşkerî ya Gundê Turindê, di dema çûndina wî bo Bajarê Efrînê ya ji bo karê wî yê ji sê salan ve dike. Û ta niha çarenûsa wî ne diyar e.
– Hemwelatî (Mistefa Kemal se’îd, Ciwan Osman Qere, Basêl Hesen Mûse kurê Enter, Kemal Wehab Se’îd, Isma’îl Ilêwî, Mihemed Qasêm) ji xelkê Gundê Coqê, li 15.3.2021an, bêyî ku em kanibin rewşên wan ên dawiyê binasin.
– Hemwelatî (Ehmed Cemal Berekat, Basêl Bekir Kêl Xelo) ji xelkê Bajaroka Celemê, li 16.3.2021an Z.
– Hemwelatî Munzir Hecî û Fewzî Îbiş ji xelkê Gundê Eyn Hecerê Xerbî – Mabeta ji deh rojan ve, û li 16.3.2021an “Fewzî” -piştî cezakirina diravî- berdan, lê yê din ta niha girtî ye. Bi ser de jî, libaxwehîştina hemwelatî “Şêx Ehmed Ezet Elo/50/sal” ji heman gundî ji heyv û nîvekê ve, bi tuhmetên çêkirî.
– Malbatek ji Bajaroka Celemê (Endezyar Welîd Hesen Berekat/40/sal û hevjîna wî Erbîl û herdu zarokên wan) ji dora çar heyvan ve li Herêma “Edirne” di nav xaknîgariya Turkiyê de (dema ku dixwestin bi hin din re derbas Yûnanê bibin), lê ji bilî wan hemî hatin berdan. Û parêzerê wan merivekî malbatê agahdar kir ku Destlatên Turkiyê hemî endamên wê veguhestine Sûriyê, bêyî ku kanibe hevgîhanê bi yekî re bike û ta niha veşartî û çarenûs ne xuya ne. Divê bête zanîn ku malbat Havîna çûyî ji Efrînê koçberî Istanbûlê bûye.
Û destlatan ev jî berdan:
– “Îbiş Hebeş kurê Ibrahîm Xelîl” ji xelkê Gundê Ereba – Mabeta, yê ku li 3.4.2018an ve hatiye girtin.
– “Mihemed Tatar kurê Zekeriya” ji xelkê Gundê Ereba – Mabeta, yê ku li 3.4.2018an hatiye girtin.
– “Hesen Hemo kurê Hemîd û Zêneb” ji xelkê Gundê Kumreşê – Reco, yê ku li 19.4.2018an ve hatiye girtin.
Û piştî bêtirî du sal û nîvan ji veşartina zorane di hepsa Çoban Begê “Elra’î” ya diziyane li ba milîseyên bi ser Turkiyê ve û di bin serpereştiya istîxbaratên wê ve.
Weha jî Milîseyên “Firqit Elsultan Mûrad” li vê dawiyê li Navça Bilbilê hemwelatî “Mihemed Xelîl Osman” ji Gundê “Kerê” û “Mihemed Sîdo Kalo” ji Gundê “Eşûnê” revandin û kêmrûmet kirin, û piştî çar rojan ji veşrtinê û ferzkirina baceyeke diravî /1500/ li ser her yekî ji wan, ew berdan.
Û keç “Kîbar Mihemed Hisen” ji Gundê Şîtka – Mabeta jî, li 16.3.2021an, li ser riya “Xezîwê û Cindirêsê” hate revandin. Hêjaye bête zanîn ku ew diçû Cindirêsê da ku li ba merivekî xwe rûne, û piştî ku nikanî sînorê Turkiyê derbasbikira, lê ew berê ji Heleb bi mebesta koçberiyê çûbû Efrînê.
= Fewdalîzim û serberdayetî:
– Li 13.3.2021an Roja Şemiyê, pevçûnina di navêna Milîseyên “Firqit Elhemzat û Lîwa’i Elmu’itesêm” de li Gundê Ze’irê – Bilbilê, di encama nelihevkirinê li ser xalên desteseriyê û dizînê rûdan, û di encamê de birîndar di nav herdu aliyan de çêbûn.
– Li 16.3.2021an, li derbasgeha Bajarê Efrînê li aliyê Cindirêsê, makînak bombekirî teqiya, di encamê de hin endamên milîseyan hatin kuştin û birîndar bûn.
– Li şeva Çarşemê 17.3.2021an, li Taxa Mehmûdiyê li Efrînê makînak cîp Santevê teqiya, û tu kes birîndar nebû.
– Bi hatina Roja dagîrkirina herêmê /18/Avdarê û Cejna Newrozê re, amdebaşiyek Leşkerî û ewlehî li tevahiya herêmê û bi taybetî li Bajarê Efrînê heye, û endam û giropên çekdar li kolanan pir digerin.
= Binpêkirinên din:
– Yekî ji serkêşên Milîseyên “Feyleq Elmecid” yê bi “Ebû Zehir” tê navdan, li vê dawiyê li Gundê Kêla – Bilbilê tengasiya ji xelkê re çêdike û ji hin hemwelatiyên wê vêrgiyên diravî dixwaze, piştî ku wêneyên pişikdariya wan di çalakiyên cemawerî yên berî dagîrkeriyê de ji rûpelên hevgîhana civakî derxistin û pê gefên girtin û işkencê li wan dan. Û hemwelatî newêrin tiştên di dermafê wan de tê kirin hewaldin.
– Ji deh rojan ve, giropek ji yên birih û cilên wek endamên Rêxistina Elq’îde li nav Bajarê Efrînê geriyan, û xelk agahdar dikirin ku gerek herin mizgeftan û li gotarên olî guhdar bikin, di bin perda ” serastkirina riya mirovan” de.
– Piştî tevaya wan qirêjiyên ku milîse li Efrînê dikin, hin serkêşên wan bi boneya /18/Avdarê “rizgarkirina Efrînê li gor ew dibêjin” qurban li orta Efrînê jerjê kirin û goşt li malan belav kirin, lê nişteciyên Efrînê yên resen ew red kirin û bi nevehesî lê mêze kirin.
– Weke hewildaneke din ji cîlawkirina rûyê milîseyan re, li 18.3.2021an, milîseyan venişt û gergehek bi navê “Pakrewan Miş’el Temo” li Bajarê Efrînê, li destpêka riya Maratê vekirin. Lê, wan heman jî navên gelek zanişweran li bajêr bi serpereştiya Istîxbaratên Turkiyê, guhertin.
– Bi sedema dizîna çekdaran ji toreyên hesinî yên hin gorên miriyan li goristana Gundê Kîmarê – Şêrewa, hin xelkê gund sêncên hesinî yên miriyên xwe ji tirsa dizînê re vekirin û birin mal.
– Di çarçewa pirojeyên “Mihemed Elcasêm – Ebû Emşê” ji bo destdanîna ser malmewalên xelkê û sipîkirina sermiyanên wî yên dizînê, Milîseuên “Firqit Elsultan Silêman Şah” û bi serpereştiya endezyarekî Turk zemîna li dor avahiya dermankirinê li Bajaroka Şiyê dûz kirin û kutan, da ku pirojeyeke nû li ser were avakirin. Ew erd jî yê van hemwelatiyan e (Yûsêf Me’imo, Mistik Ibrahîm, Xoce Hisên, Cemîl Xelê), û ta niha buhayê wê jî nedane xwediyan. Û herweha milîseyên “Elemşat” dest danîn ser mala hemwelatî “Osman Umer” û maleke din hilweşiyayî li rex wê, û ew jî dûz kirin, da ku li ser pirojeyeke din ava bikin.
Xelkê Efrînê sêrmezarkirina xwe ji wan qirêjiyên ku di dermafê herêm û keç û lawên wan de tênê kirin, bi hişkayî nû dikin, û li ser dawîkirina dagîrkeriya Turkiyê û hebûna milîseyên terorîst diştînin, û tu carî reşbîn û xemsar nabin, belê berevajî ew xebata xwe bêdudilî û bi giyaneke xurt didomînin.
Nivîsgeha ragihandinê- Efrîn
Partiya Yekîtî ya Demokrat a Kurd li Sûriyê[1]