הספרייה הספרייה
לחפש

כורדיפדיה המקור הכורדי הרחב ביותר למידע!


Search Options





חיפוש מתקדם      מקלדת


לחפש
חיפוש מתקדם
הספרייה
שמות כורדים
כרונולוגיה של אירועים
מקורות
ההיסטוריה
אוספי משתמש
פעילויות
חפש עזרה?
פרסום
Video
סיווגים
פריט אקראי!
לשלוח
שלח מאמר
שלח תמונה
Survey
המשוב שלך
ליצור קשר עם
איזה סוג של מידע אנחנו צריכים!
תקנים
תנאי השימוש
איכות פריט
כלי עבודה
אודות
Kurdipedia Archivists
מאמרים עלינו!
הוסף כורדיפדיה לאתר שלך
הוספה / מחיקת דוא"ל
סטטיסטיקה
סטטיסטיקת פריט
ממיר גופנים
ממיר לוחות שנה
שפות וניבים של הדפים
מקלדת
קישורים שימושיים
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
שפות
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
החשבון שלי
כניסה
חברות!
שכח את הסיסמה שלך!
לחפש לשלוח כלי עבודה שפות החשבון שלי
חיפוש מתקדם
הספרייה
שמות כורדים
כרונולוגיה של אירועים
מקורות
ההיסטוריה
אוספי משתמש
פעילויות
חפש עזרה?
פרסום
Video
סיווגים
פריט אקראי!
שלח מאמר
שלח תמונה
Survey
המשוב שלך
ליצור קשר עם
איזה סוג של מידע אנחנו צריכים!
תקנים
תנאי השימוש
איכות פריט
אודות
Kurdipedia Archivists
מאמרים עלינו!
הוסף כורדיפדיה לאתר שלך
הוספה / מחיקת דוא"ל
סטטיסטיקה
סטטיסטיקת פריט
ממיר גופנים
ממיר לוחות שנה
שפות וניבים של הדפים
מקלדת
קישורים שימושיים
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
כניסה
חברות!
שכח את הסיסמה שלך!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 אודות
 פריט אקראי!
 תנאי השימוש
 Kurdipedia Archivists
 המשוב שלך
 אוספי משתמש
 כרונולוגיה של אירועים
 פעילויות - כורדיפדיה
 עזרה
פריט חדש
סטטיסטיקה
מאמרים 519,128
תמונות 104,953
ספרים 19,402
קבצים הקשורים 97,723
Video 1,402
הספרייה
אנא כורדי
הספרייה
אני כורדי
הספרייה
מילון עברי ארמי כורדי
מאמרים
מנפצות את תקרת הזכוכית: מהפ...
מאמרים
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
بەسەرهاتی برۆیێ حەسکێ و کۆماری ئاگری؛ بەشی 02
קבוצה: מאמרים | שפת מאמרים: کوردیی ناوەڕاست
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
פריט דירוג
מצוין
טוב מאוד
הממוצע
מסכן
רע
הוסף לאוספים שלי
כתוב את התגובה שלך על סעיף זה!
היסטורית פריטים
Metadata
RSS
חפש בגוגל לתמונות הקשורות לפריט שנבחר!
חפש בגוגל עבור פריט שנבחר!
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

بەسەرهاتی برۆیێ حەسکێ و کۆماری ئاگری؛ بەشی 02

بەسەرهاتی برۆیێ حەسکێ و کۆماری ئاگری؛ بەشی 02
بەسەرهاتی برۆیێ حەسکێ و کۆماری ئاگری؛ بەشی 02
کەیهان محەمەدی نەژاد

لە کۆماری ئاراراتدا سروودێکی پڕ ناوەرۆک هەڵبژێردرا؛ ئەمەش سروودی نەتەوەیی کۆماری ئاگری بە ناوی هلبە ئاگرییە:
ئاگری ئاگری تو ئاگر بوویی
ل ناڤ کەتی سەربلند بوویی
ل سەر کوردستانێ تو چرا بوویی
هلبە ئاگری، هلبە ئاگری…!
ئاگر درژاند سەر سەران
ڕۆناهی درەشاند هەر دەران
ئەردێ دهەژاند جار جاران
هلبە ئاگری، هلبە ئاگری…!
نەڤالێن تە تژی خوین بوون
خەلخەلێن تە تژی جەندەک بوون
ڕاستە بەرێ تو ئاگر بوویی
هلبە ئاگری، هلبە ئاگری…!
شەرق و خەرب باسک ڤەرگرتییە
سەر سنگێ خوە لاڤ گرتییە
کوردان ڕا تو کابە بوویە
هلبە ئاگری، هلبە ئاگری…!
ئیرۆ دیسا هێرسا تە هات
ئەڤ ئاگران بوونە کەلات
کۆم بوون ئێدی سەر تە جڤات
هلبە ئاگری، هلبە ئاگری…!
ڕۆژا ئازاد سەر تە هلات
ڕۆنیا تە بەسرە ڕەشاند
ناڤ ملەتان ئازادی چاند،
هلبە ئاگری، هلبە ئاگری…!
ژ سەوا تە ترک دگری
تە دیت چاوا ڕۆمی ڕەڤی
هلبە ئاگری، هلبە ئاگری…!

حکوومەتی تورکیا کە خۆی بۆ هێرشی گشتی بۆ سەر کۆماری ئاگری ئامادە دەکرد، بە مەبەستی دەستخستنی کات، چەند پلانێکی دانا. بەم پێیە ساڵی 1928 لێبووردنی گشتیی دەرکرد.
لەو کاتەدا تورکەکان کە بینییان پلانی لێبووردنی گشتی ناتوانێت کاریگەریی لەسەر سەرکردەکانی کۆماری ئاگری و خویبوون هەبێت، کەوتنە داڕشتنی پلانێکی تر بۆ دانووستان لەگەڵ فەرماندەکانی ئاگری؛ لەو کاتەدا دەسەڵاتی کەمالیست وەفدێکیان بۆ شاری بازید نارد بۆ ئەوەی لەگەڵ #ئیحسان نووری پاشا# کۆ ببنەوە.
بەپێی سەرچاوەکان، شاندی کۆماری ئاگری کەسانی وەک برۆیێ حەسکێ، ئیحسان نووری پاشا، فەرزندە بەگ و خالس بەگی لەخۆ گرتبوو. دیداری کورد و تورک لە مانگی ئایاری ساڵی 1928دا لە نزیک شاری بازید بەڕێوەچوو.
لەو دیدارەدا نوێنەرانی تورکیا کۆمەڵێک مەرجی بێ بنەمایان خستە بەردەم کورد، بەڵام ئیحسان نووری پاشا سەبارەت بە داواکارییەکانیان وتبووی: پێویستە تورکەکان ڕێز لەلایەنی کورد لە ئاگری بگرن. من داوای لێبووردن لە دەوڵەت ناکەم. بەڵام مەرجی وەستاندنی شەڕ ئەوەیە کە دان بە سەربەخۆیی کوردستاندا بنرێت.
بەڵام ئەوە زانرا کە تورکیا تەنیا دانووستانی بۆ دەستخستنی کات کردووە تاکوو بتوانێت جارێکی تر خۆی بە باشی ڕێک بخاتەوە و هێرش بکاتە سەر کۆماری ئاگری. واتە کۆبوونەوەکەیان هیچ ئەنجامێکی نەبوو.
دوای ئەو دانووستانە، بۆ ماوەی چەند مانگێک هیچ هێرشێک لەلایەن هیچ لایەنێکەوە نەکرا؛ بەپێی پەرتووکی عەمەر خانی شکاک لە نووسینی محەمەد ساڵح قادری، دیدارێکی دیکە لە گوندی کانیکۆرک لەنێوان لایەنی کورد و تورک ڕێکخرا. بەڵام ئەو کۆبوونەوەیەش هیچ ئەنجامێکی نەبوو. دوای ئەو وتووێژانە شەڕی گەورە لەنێوان سوپای تورکیا و شەڕڤانانی کۆماری ئاگریدا هاتە ئاراوە.

شەڕی کانیکۆرک کە ساڵی 1929 لەنێوان سوپای تورکیا و کۆماری ئاگری ڕوویدا و چەند هەفتەیەکی خایاند، یەکێک بوو لە گەورەترین شەڕەکان. لە پاییزی ئەو ساڵەدا سوپای تورکیا گوندی کانیکۆرکی سەر بە کۆماری ئاگریی داگیر کرد و سووتاندی.
دوای ئەو هێرشە دڕندانەی سوپای تورکیا، هێزە کوردییەکان هێرشیان کردە سەریان و شەڕ لە دەشتی ئەو ناوچەیە هەڵگیرسا و هێزە کوردییەکان دەستکەوتی گەورەیان بەدەست هێنا. هەروەها فڕۆکەیەکی تورکیاش لەلایەن شەڕڤانانی کۆماری ئاگرییەوە خرایە خوارەوە.
ماوەیەک بەسەر ئەو شەڕەدا تێپەڕی و ساڵی 1930 سوپای تورکیا جارێکی تر هێزێکی گەورەی کۆ کردەوە. لەو کاتەدا سوپای تورکیا نزیکەی 70 هەزار کەسی بۆ هێرشکردنە سەر کۆماری ئاگری ئامادە کردبوو.
سەبارەت بە ژمارەی هێزەکانی تورکیا و چەکەکانیان، محەمەد ساڵح قادری لە پەرتووکی عەمەرخانی شکاکدا بەم شێوەیە نووسیویەتی: سوپای تورکیا 50 فڕۆکە و 10 یەکەی تۆپی گەورەی تۆپخانە و 550 دۆشکەی هێنایە دەوروبەری ئارارات. لە بەرانبەر ئەواندا ژمارەی شەڕڤانانی ئاگری زیاتر لە هەزار کەس بوون کە زۆربەیان چەکی سووکیان هەبوو. هەروەها لە تێکهەڵچوونەکاندا هەندێک دۆشکە و تۆپیان لە سەربازانی تورکیا وە دەست کەوتبوو، بەڵام بێ گوللە بوون.

هەوڵی سوپای کەمالیستەکان بریتی بوو لە داگیرکردنی چیای ئاگری بە هەموو هێزی خۆیانەوە. بە هێرشێکی بەرفراوان لە ڕێگای وشکانی و ئاسمانییەوە پەلاماری چیای ئاگرییان دا، شەڕێکی گەورە ڕوویدا و دواجار توانییان چیای ئاگری داگیر بکەن.
دوای داگیرکردنی ئاگری، لە هاوینی ساڵی 1930دا شەڕڤانانی کورد هێرشیان کردە سەر بنکە و شارەکانی حەسەن ئەڤداڵ و نۆشار لە ناوچەی زیلان و سوفان و دوای شەڕێکی قارەمانانە داگیرکەرانیان تێکشکاند و چەندین سەربازی دوژمن خۆیان ڕادەست کرد.
دوای ئەو شەڕە، شەڕڤانانی کورد لە شارەکانی ئەردیش و پاتنۆس ڕاپەڕینی خۆیان بەهێزتر کرد و شەڕێکی گەورە لەوێ ڕوویدا و ئەو شارانەیان لە دەستی سوپای تورکیا ڕزگار کرد. لەو شارانەدا شەڕڤانانی کورد دەیان سەربازی تورکیایان گرت و تەقەمەنییەکی زۆریش کەوتە دەستی شەڕڤانان.
لە پەرتووکی عەمەرخانی شکاکدا باس لەوە کراوە: شەڕڤانە کوردەکان لەلای دۆڵی زیلان کۆبوونەوە و بۆ فەرمانی فەرماندەکانی ئاگری ئامادەبوون لەو ئاڕاستەیەوە هێرش بکەنە سەر تورکەکان، بەڵام پێش کاتی دیاریکراو فەرمانیان پێ درا و جووڵەیان کرد، بۆیە بەتەنیا مانەوە. هەروەها ململانێ لەنێوان سەرۆکی عەشیرەتی حەیدەران مەمەد بەگ و شێخ ڕەسووڵ بەرزنجی هەبوو. هەروەها بەشێک لە عەشیرەتی کەسکۆیی هاوکاریی حکوومەتیان کرد. لەلایەکی ترەوە سوپای تورکیا بە هێزێکی زۆرەوە ناوچەکەی گەمارۆ دا.

جووڵەی خێرای شەڕڤانانی کورد لە زیلان هۆکارێک بوو بۆ ئەوەی شەڕڤانانی ئاگری نەیانتوانی بە هانایانەوە بڕۆن و ئەو ناوچەیە لەلایەن سەربازانی تورکیاوە داگیر کرا. زانراوە کە شەڕڤانانی کورد لە دیوی زیلان تەنیا توانیویانە ڕێگا بۆ خەڵکی سڤیل و مەدەنی بکەنەوە کە بە شەڕێکی گەورە (قەتڵوعام) نەکرێن.
سوپای تورکیا دەستی کرد بە هێرشکردنە سەر گوندەکانی دۆڵی زیلان و دەستی کرد بە کوشتنی گوندنشینانی ئەوێ و کارەساتێکی مرۆیی ڕوویدا و زانراوە کە سوپای داگیرکەری کەمالیست 320 گوندی سووتاند و نزیکەی 15 هەزار کەسی کوشت کە منداڵ و ژن و بەساڵاچوویان تێدابوو.
ڕۆژنامەی جمهورییەتی تورکیا لە #16-07-1930# لەژێر ناوی کۆمەڵکوژی دەستی پێ کردووە؛ خەڵکی دۆڵی زیلان بە گشتی کۆمەڵکوژ کراون بەم شێوەیەی نووسیبوو: ئەو گوندانەی هاوکاریی دوژمنیان دەکرد بەتەواوی سووتێنران و بەشێک لە خەڵکی گوندەکە کۆمەڵکوژ کران و هەندێکیشیان گواستراونەتەوە بۆ ئەردیش.
دوای شکستی ڕاپەڕینی ئاگری لەلایەن کەمالییەکانەوە، فەرماندە و شەڕڤانانی ئاگری توانییان ڕێگایەک بکەنەوە و بە شەڕێکی گەورەوە بچنە ئەودیوی ڕۆژهەڵاتی کوردستان. لەو کاتەدا ئیحسان نووری پاشا خۆی ڕادەستی ڕژێمی ئەوکاتی ئێران کرد و بۆ تاران گواسترایەوە.[1]

درێژەی هەیە...
פריט זה נכתב בשפה (کوردیی ناوەڕاست), לחץ על סמל כדי לפתוח את הפריט בשפת המקור!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
פריט זו נצפתה פעמים 151
HashTag
מקורות
[1] | کوردیی ناوەڕاست | ماڵپەڕی کوردشۆپ - 24-07-2023
קבצים הקשורים: 3
פריטים המקושרים: 3
קבוצה: מאמרים
שפת מאמרים: کوردیی ناوەڕاست
Publication date: 24-07-2023 (1 שנה)
Publication Type: Born-digital
סוג המסמך: שפת מקור
Technical Metadata
איכות פריט: 99%
99%
נוסף על ידי ( زریان عەلی ) על 22-02-2024
מאמר זה נבדק ושוחרר על ידי ( زریان سەرچناری ) ב- 23-02-2024
פריט זה עודכן לאחרונה על ידי ( زریان عەلی ) על: 22-02-2024
קשר
פריט זה לפי כורדיפדיה של תקנים עוד לא נגמר עדיין!
פריט זו נצפתה פעמים 151
כורדיפדיה המקור הכורדי הרחב ביותר למידע!
מאמרים
מנפצות את תקרת הזכוכית: מהפכת הנשים הכורדיות
מאמרים
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
הספרייה
יַהֲדוּת קוּרְדִיסְטַן
מאמרים
המהפכה הכורדית השקטה: השלכות גיאופוליטיות

Actual
הספרייה
אנא כורדי
27-12-2012
هاوڕێ باخەوان
אנא כורדי
הספרייה
אני כורדי
27-12-2012
هاوڕێ باخەوان
אני כורדי
הספרייה
מילון עברי ארמי כורדי
27-12-2012
هاوڕێ باخەوان
מילון עברי ארמי כורדי
מאמרים
מנפצות את תקרת הזכוכית: מהפכת הנשים הכורדיות
17-08-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
מנפצות את תקרת הזכוכית: מהפכת הנשים הכורדיות
מאמרים
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
17-08-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
פריט חדש
סטטיסטיקה
מאמרים 519,128
תמונות 104,953
ספרים 19,402
קבצים הקשורים 97,723
Video 1,402
כורדיפדיה המקור הכורדי הרחב ביותר למידע!
מאמרים
מנפצות את תקרת הזכוכית: מהפכת הנשים הכורדיות
מאמרים
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
הספרייה
יַהֲדוּת קוּרְדִיסְטַן
מאמרים
המהפכה הכורדית השקטה: השלכות גיאופוליטיות
Folders
ביוגרפיה - מין - נקבה ביוגרפיה - אומה - יהודי כורדי מפלגות וארגונים - פרובנס - ישראל הספרייה - פרובנס - ישראל מאמרים - פרובנס - ישראל ביוגרפיה - אנשים מקלידים - זמר הספרייה - סוג המסמך - שפת מקור מאמרים - סוג המסמך - שפת מקור מפלגות וארגונים - ארגון - ידידות מפלגות וארגונים - ארגון - אמנותי

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| ליצור קשר עם | CSS3 | HTML5

| זמן טעינת דף: 0.25 2!