ئێک ژ کەلهێن شینواری یێن باڵکێشە ل روژهەڵاتێ #کوردستان# ێیە کو چەندین چاخ و سەردەمێن دیروکی بخوەڕە دیتینە.
ئەڤ کەلهە دکەڤیتە نزیک باژێڕێ #بۆکان# و دیروکا دروستکرنا وێ بو ساڵا 1868 ڤەدگەڕێت، کو سەردار عەزیز خانێ موکری، زاڤایێ ئەمیر کەبیر، دروست کرییە و پشترە ژئالێ زارۆک و نەڤیێن وی هاتییە تمام کرن و مەزنتر کرن.
ئەڤ کەلهە ب درێژاهیا 30 مەتر و پانییا 20 مەتران، 6 کۆشک هەنە و لسەر 9 ستوونێن 2مەتری هاتیە دەینان. ئەو کەرەستێن بیناسازی کو ل دروستکرنا وێ دە هاتین بکار ئانین، ئاخا رۆس و ئاخا سپی و خشت و دارن.
کەلها سەردار ل بنەجهدا لسەر گردەکێ دیروکی هاتیە دروست کرن، کو دیروکا وێ بو سەردەمێن زۆر کەڤنتر ل قاجاریان ڤەدگەڕت و لدیف وان هەڵکۆڵینێن ڤی هەیامێ بوهری کو بو وی گردەی هاتنە ئەنجام دان، هەیا نها حەفت قویناغێن ئاکنجی بوونێ ل سەردەمێن شینواری یێن جودا لڤی گردەی هاتینە دەستنیشان کرن، کو سەردەمی قاجار و ئیلخانی و سەردەمی ئیسلامێ هندەک ژوانانە.
ل دەمێ پشکنینا ئەو دوو چینێن کو لسەر وی گردەی هاتنە لادان، ژبو لێکۆلەرڤانا ئەو بدەر خست کو تاخێ ددویان، پشتی سەردەمێ قاجار، سەر ب سەردەمێ ئیلخانی و مەغۆلیانە و لوی سەردەمەیدا نیشانا شەوتاندنێ هەبویە، ل تاخێ پشتی سەردەمێ ئیلخانی، سیرامیکێن ڕەنگاوڕەنگ و جوان هاتینە دیتن، کو سەر ب سەردەمێ ئیسلامییانە.
هەروەسا ل تاخێن خوار یێن وی گردەی سیرامیک هاتییە دیتن، کو ب ئەگەرەکا زور، ڕەنگە سەر ب سەردەمێ داگیرکرنا شارستانیەتا (مانا)ییان ژ ئالێ ئاشووریان ڤە بیت.
هەروەسا لڤی بەشەیدا دیوار ب خشتی خاڤ هاتییە دیتن، کو بو ئالیەکێ ڕێک و پێک هاتییە ڕێکخستن.
ئێکەک لوان تشتێن باڵککێش ل ڤی تاخەیدا ئەوە کوو، توڤێ خارنێن وەکە گەنم و جۆ، کو دناڤا سنیکەکا ئاخدا بووینە هاتیە دیتن. تاخێ بدیف ڕە ل کوڵاهیا 12 مەتران لسەرێ گردی ڕە هاتییە هەڵکوڵین. وەسا دیارە ئەو دیوار ژبەر عەردهەژەکا ترسناک لوێ دەڤەرێ هەڕفیایە.
نها ئەڤ کەلهە، وەکە گرەکی ل سەنتەرێ باژێڕێ بۆکانە و 95٪ی بینایێ وێ یێ وێران بی. [1][2]