نامۍ: محەمەد
نازنام: شېخ محەمەد
نامۍ تاتەی: شېخ عوسمانی سیراجەدین
ساڵەو ئامای دنیای: 1836
یاگۍ ئامای دنیای: تەوېڵۍ - هۆرامان
ساڵەو کوچی دمایی: 1881
یاگۍ کوچی دمایی: تەوېڵۍ - هۆرامان
$ژیواینامە$
شېخ محەمەد بەهائەدین تەمەن و زاروڵەیینە وەردەسو(مەڵڵا مەحموڎو دشەی) قورئانی موبارەکش وانان. دماتەر کتېبە ۋردەکېش وانێنۍ، دماتەر نەحو سەرفش تەمامنان و خزمەتو تاتەیشەنە تەریقەتش وەرگېرتەن. ئیجازەو ئیرشادیش جە تاتەیش وەرگېرتەن و دمای کوچی دمایی تاتەیش جاگاشەنە نیشتەنەرەو خەریکو ئیرشادی و خودڎا پەرەسی بیەن. کومەڵێ جە زانا کورد و عەرەب و تورک زوانەکا خزمەتشەنە بیېنۍ، یەرۍ زانێ گەورۍ(حاجی مەڵڵا ئەحمەڎ و نوتشەی، سەید عەبدولڕەحیمی مەولەوی، مەڵڵا حامېدی کاتېب) بەردەوام خزمەتشەنە بیېنۍ. ساڵەو(1873ز) شېخ محەمەد بەهائەدین چەنی مەڵڵا ئەحەدو نوتشەی زیارەتو حەجیشا کەردەن و چاگەیچ زیارەت و پېخامئاوەریشا کەردەن، وەختو گېڵایۆشان لوێنۍ پەی وەڵات و میسری و زیارەت و ئەزهەری موبارەکیشان کەردەن، چاکەیچۆ لوێنۍ پەی شامی و گېڵێنێ پەی سلېمانی. سەفەرو حەجەکەیشان (9) نۊ مانگېش پۆ شیەن، وەختێ یاوێنێ زېدو وېشان، مەولەوی شاعېر کە خەلیفەو شېخ بەهائەدینی بیەن پارچە شېعرێش واتەن سەرەرە ئەپی تەرزە:
ئایینەی کامڵ، ئازیزەکەی فەرد
فیدای ئامات بۊ، سەفاییت ئاوەرد
خەیلێن گەردی پات نە دیدەم دوور بۍ
یانەی چەم وېران تەمام خاپوور بۍ
خاس بی تەشریفت باز ئاوەردەوە
گەردی پات وەتەن ئاوا کەردەوە
ساقی، ئینە بەزم وەسڵی یارانەن
چەرخیچ هەر ئەو چەرخ هەردە جارانەن
دەورێ دەر وە نەرم وە پیاڵەوە
ژەنگ دڵ وە زاخ مەی بماڵەوە
جامێمان جە دەس تۊ هەم سەندەبۊ
فرسەتەن نەسیب نەک نەمەندەبۊ.[1][2]