حەمە ساڵح دیلان؛ وشە و دەنگی شۆڕشگێڕ!
#خەلیل عەبدوڵڵا#
دڵی سەوزم لە زەردی تۆ دەلەرزێ
لە ساردی تۆ گەرم بۆ تۆ دەلەرزێ
لە دووریتا وەکو ئاهوویی گیراو
لە ناو داوا بە هۆو بێ هۆ دەلەرزێ
لە بەر دەمتا لە کاتی تێپەڕینا
وەکو مۆمێک نزیک پشکۆ دەلەرزێ
وەک ئه و ئێوارەیەی مانگ کەوتە خوارێ
وەکو پەردەی دەمی ئاسۆ دەلەرزێ
دڵم خوێنە، گوڵە ئەندام و جەستەت
بەخوێنی دڵ وەکو شەوبۆ دەلەرزێ
(دیلان)
دیلان شاعیرو هونەرمەندێکی شۆڕشگێڕ و بەهەڵویستی کوردستانە و خزمەتێکی زۆری بە بوارەکانی ئەدەب و هونەری کوردی کردووە.
محەمەد ساڵح ئەحمەد ساڵح قادر کە بەحەمە ساڵح دیلان ناسراوە، ساڵی 1927 لەگەڕەکی گۆیژەی شاری سلێمانی لەدایک بووە.
تا قۆناغی ناوەندی خوێندووە و بەفەرمانبەر دامەزراوە و خزمەتی کردووەو ماوەیەک بەرێوەبەری کتێبخانەی گشتی سلێمانی بووە.
دیلان هەر لەسەرەتای لاوێتییەوە خولیای شیعرو گۆرانی و مەقام بووە.
زۆربەی شیعرو گۆرانییەکانی نیشتمانی و نەتەوەیی بوون و ڕۆڵیان لەبوژانەوەی هەستی نەتەوایەتی و جۆشدانی گیانی شۆڕشگێڕیدا هەبووە.
بەهۆی ئەو هەڵوێستە نیشتمانی و نەتەوەییانەوە، چەندین جار دەستگیر کراوە و ئازارو ئەشکەنجە دراوە.
دیلان خاوەنی چەندین گۆرانی و مەقامی تۆمارکراوە و کە تائێستاش گوێگری تایبەتی خۆی هەیە.
دیلان لەبواری نوسینی شیعریشدا شوێن پەنجەی دیارە و خاوەنی چەندین پارچە شیعری نیشتمانیە و بوارەکانی دیکەشی لەسروشت و جوانی فەرامۆش نەکردووە و بایەخی پێداون. سەرجەم شیعرەکانی لەدووتوێی دیوانێکدا لەساڵی 1987 لەلایەن مامۆستا عەبدوڵڵا ئاگرینەوە چاپ کراوە.
ئەم شاعیرو هونەرمەندە بەهەڵوێستەی کورد لە28ی تشرینی یەکەمی 1990 لەتەمەنی 63 ساڵیدا لەشاری سلێمانی کۆچی دوایی کرد. درودی ڕێز و ئەمەکداری بۆی لەساڵڕۆژی دوا ماڵئاواییدا.[1]