د. نەسرەدین ئیبراهیم گۆلى
سازى و سەنتەرێن زانستى و ژ وان ژى دبستان و قوتابخانە ب ڕێیا پرۆگرامێ خواندنێ قوتابى پەروەردە دکەن، پەروەردە وەک پێناسە پێکهاتیە ژ ئامادەکرنا مرۆڤى بۆ ژیانى،َ و تێکراى زانایێن دەرووناسیا پەروەردەیى و پەروەردەکارێن مەزن ل سەر ڤێ پێناسێ کۆکن. حوکمەتا هەرێما کوردستانێ، نەخاسمە د ئاستێ پەروەردێ دا وێراى گەلەک بزاڤ و سەرکەفتنان د بیاڤێ وەرگێڕانا وان دا بۆ زمانێ شرینێ کوردى، بەلێ هێشتا نەشیایە خوە ژ بن کارتێکرنا کەلتوورەکێ بیانى دەربێخیت، کو ب ڕێیا هندەک کەسان، ڤێجا بدەست یان بێدەستى بیت، د پرۆگرامێ خواندنێ دا، دهێتەکرن. پرتووکا جۆگرافى ئێکە ژ ژێدەرێن زانیاریا بۆ خواندەڤانى حەتا ب ڕێیا وێ ژینگەها سروشتى و جوگرافیایى یا کوردستان و دەڤەر و چیایان بنیاسیت. گرنگترین ئارمانجێن مرۆڤى هەمیشە ئه و بوویە ب ڕێیا نیاسینا جوگرافیایا دەوروبەرێ خوە، هەم بشێت خوە ژ مەترسیێن دەرەکى و ئەوێن گەفان ل ژیان و بوونا وى دکەن، بپارێزیت و هەم بشێت هەمى شیانێن خوە بۆ مفاوەرگرتن ژ وێ ژینگەهێ و ل دووماهیێ ژى بەختەوەریا خوە و مالبات و نەتەوێ خوە، بمەزێخیت. جهێ داخێ یە ئه و جوگرافیایە ل بن کارتێکرنا فاکتەرێن لەشکرى و سیاسى و… هتد، بەردەوام د گوهۆرینێ دا بوویە، و داگیرکرن یان ئارمانجێن سیاسى و تایبەت سنوورێن وان و تەنانەت ناڤێ وان ژى ببەردەوامى یێ گوهۆڕى، و بێگومان ژى دەمێ ئەڤ زانیاریە ب شاشى دگەهنە بەردەستێ قوتابى ژ بلى تێکدانا بیردانکا وى یا زانستى، چەند جاران پتر ژى زیانێ ل بیروباوەرێن وى دکەت. ئەم کوردستانى بخۆ ئەڤە هزاران ساڵە ل بن دەستیێ و داگیرکرنێ دا دنالین و مە گەلەک قوربانیێ یێن داین، بۆچى بگەهتە ئاستێ هندێ زارۆکێن مە ژى ئه و چەند ب سەرێ وان بێت، نەخاسمە ئەم نوکە ب هەمى هێزڤە بزاڤا ئاڤاکرنا دەولەتەکێ ددین دا دبن سیبەرا وێ ژ تاما خۆشا ئازادیێ بێبەهر نەبین. پێداچوونەک ب پرتووک و نەخشەیێن جۆگرافیایى د پرۆگرامێن خواندنێ هندەک ژ ڤان شاشیان بخۆڤە دگریت، و ل ڤێرێ ئەم تنێ نموونەکێ ژ وان ئینین. ب بەردەوامى د نەخشەیێن دەڤەرا ڕۆژهەلاتا ناڤین ناڤەک دهێتە دیتن ” کەنداڤا عەرەبى ” کو د ڕاستیدا شاشیەک زانستى، د هەمان دەمدا پالدانا قوتابیەکێ ب نەتەوە کوردە بۆ ناڤ ئاریشەکا سیاسى، ئایدیۆلۆژى، نەژادى و دیرۆکى، کو ڤى قوتابى نە ژ دوور و نە ژ نێزیکڤە چ پەیوەندى پێڤە نینە و تژیکرنا مەژیێ وى ب پێدانا ڤان زانیاریان د پرتووکێن خواندنێ و نەخاسمە ل دبستان و قوتابخانەیێن ناوەندى و ئامادەیى زیانەک دەروونى مەزنە ل کەساتیا وى. هەلبەت ل ڤێرێ مەبەستا مە ئه و نینە کو بەرگریێ ژ نەتەوێ پارس (یان فارس وەکى عەرەب دبێژنێ ) یێ ب ڕەگەز ئاریایى بکەین، چونکى زۆرداریا وان ل نەتەوێ کورد و کوردستانیان کرى چ کێمتر ژ یا عەرەبان نینە، و خرابترە، چونکى هیچ نەبیت ئه و ژى ئاریاینە وەکى مە، تاجیک و ئازەر، و … هتد، و چاڤێ مە ل هندێ بى ل دەمێ ڕیفراندۆما کوردستانیان ئیران و ئاریایى ئێکەم پشت و هاریکارێن مە بن د ئاڤاکرنا وەلاتەک کورستانى، لێ ب مخابنیڤە گۆرزێ وان ژ هەمیان کۆژەکتر بى و ئەڤە دێ بۆ وان گران تمام بیت، نەخاسمە ئه و خوە ل وەلاتێن زلهێز ددەن. لێ ل دووڤ ژێدەرێن دیرۆکى ئەڤ کەنداڤە ل هزاران سالێن پێش زاینێ بناڤ و بندەستێ پارسان بوویە، و هەتاکو د سەردەمێ میدیان دا ژى هەر دو لایێن وێ ل بن دەستهەلاتا میدیێن کورد بوویە. ئەڤ ناڤە سەدەیا بۆرى و نەخاسمە پشتى ململانیێن دژوارێن ئیرانێ ل گەل عەرەبان و نەخاسمە وەلاتێن کەنداڤێ، و ب تنێ ژ پێخەمەت تێکدانا ئارامییا دەڤەرێ و نەتەوە و وەلاتێن وێ هاتیە تێکدان و ب ڤى ڕەنگى بەلاڤبووى. ل سەردەمێ ڕژێما بەعسا شۆڤینى و سەدامێ گۆڕبگۆڕ گەهشتە گۆپیتکا خوە، نەخاسمە وەلاتێن عەرەب ب هەمى ڤە و ژ وان ژى یێن کەنداڤێ ئاگرێ ڤى شەڕى ب پشتگیریا مادى و مۆرالى یا ڤێ ڕژێمێ، خۆشترکر، و کوردستانى ل هەردوو سنوورێن ڤى شەڕى مەزنترین قوربانى بین، ئەنفال و حەلەبچە دیارییا هەرى مەزنا وێ بى. ئەزموونا کوردستانیان نیشادایە داگیرکەرێن کوردستانێ ل هەمى پارچان، ل دەمێ دگەهنە خالا دژاتیکرنا کوردستانیان، هەمى خەم و ئاریشەیان د ناڤبەرا خوە دا ژبیردکەن، و تەنانەت ل ڤێ دووماهیێ گەهشتینە وێ باوەرێ پێدڤیە ئەڤ خالە ببیتە ستراتژیەک هەڤپشک د ناڤبەرا وان دا، ئەڤەژى بۆ ڕێگرى ل ئازادیا کوردستانیان و خەونا دروستکرنا وەلاتەک سەربخوە. ب گۆتنەک دیتر بۆ مە هەمى وەک ئێکن، و نابت ئەم زۆرداریا وان ژبیرا خوە ببەین، و ژبەر لایەنەک یان تایبەتمەندیەک ل نک لایەنەک ژ وان هەمى وێ زۆرداریێ بهێلین و دژاتیا لایەنەک دیتر بکەین، بێ لایەنى د بابەت و ململانێ یا دیرۆکیا شیعە و سوننەیان بۆ کوردان باشترین دەرمانە. مە چ خێر و خۆشى ژ چ ژ هەر دوکا نەدیت، ڤێجا بۆچى سەرێ خوە بۆ ئێک ژ وان بئێشینین، و مەژیێ زارۆ و گەنجێ خوە بخڕینین: ها ئەڤە شیعە و دوژمنە، و ئەڤە عەرەبە و سۆننە و دۆستە. ژبلى ڕێز بۆ وان دو لایەنان وەک باوەر و مەزهەب، لێ د چارچۆڤەى سیاسەتێدا ئه و دو لایەن بچاڤەک دیتر و کێمتر تەماشەى مە دکەن، و ئەوا بۆ هەر دوو وانا نەخەم و نە خیالە هزاران شەهید و قۆربانى و بەدبەختیا مە و زارۆکێ مە یە. لەوما پێدڤیە لایەنێن پەیوەندار د پرۆگرامێ خواندنێ، و نەخاسمە پەرتووکێن دیرۆکى و جۆگرافیایێ ڤێ و گەلەک جۆرێن دیتر ژ سەپاندنا هزرێن لایەنگیرانە و دەمارگیرى نەهێلن، و ئەگەر دەستەک ل پشتێ هەیە ب توندى بهێنە سزادان و دوور ئێخستن ژ پرۆسا پەروەردەیى، چونکى دێ ل ئایندەیێن دۆمدرێژ زیانێن مەزن ل قوتابى و کەساتیا وى و تاکێ کوردستانێ دەن.[1]
Этот пункт был написан в (کرمانجی - کوردیی سەروو) языке, нажмите на значок
, чтобы открыть элемент на языке оригинала!
ئەڤ بابەت ب زمانا (کرمانجی - کوردیی سەروو) هاتیە نڤیساندن، کلیک ل ئایکۆنا
بکە ژ بو ڤەکرنا ڤی بابەتی ب ڤی زمانا کو پی هاتیە نڤیساندن!
Эта статья была прочитана раз 758