$بەردەوامیی هێرشی میلیشیاکان بۆ #هەولێر#$
#زریان ڕۆژهەڵاتی#
#15-04-2021#
$بەرایی$
دوایین هێرشی سەر فڕۆکەخانەی هەولێر لە شەوی چوارشەممە #14-04-2021#، ئەویش لەو وەختانەدا کە سێ مووشەکیش گیرانە بنکەیەکی سەربازیی تورکیا لە بەعشیقە، ڕووداوێکی جیاواز بەڵام بەردەوامیی ئەو زەنجیرە هێرشانەیە کە بە درێژایی یەک ساڵی ڕابردوو لە هەرێمی کوردستان و دەوروبەری ڕوویانداوە.
هێرشی میلیشاکان تایبەت نییە بە هەرێمی کوردستان، بەڵکوو درزێکی گەورەی ئەمنییە بۆ هەموو ئێراق کە زۆرجار هەوڵیداوە لە ڕێگەی دانووستاندنی ڕاستەوخۆ/ ناڕاستەوخۆی ناوخۆیی و دەرەکییەوە ڕێی لێبگرێت و هەموو جارێکیش، بەهۆی واقعی فرەهێزی و ناسەقامگیریی سیاسییەوە، سەریهەڵداوەتەوە.
$بۆچی دووبارە هەولێر؟$
سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان دوای هێرشەکە ڕایگەیاندووە کە دەبێت هەر گرووپێکی چەکدار کە لە چوارچێوەی هێزە ئەمنییە فەرمییەکانی ئێراقدا نەبێت، دەستبەجێ لە سنووری هەرێمی کوردستان بکشێتەوە. هێشتا ڕوون نییە کە ئایا بەکارهێنانی دەستەواژەی هێزە فەرمییەکان ئاماژەیە بۆ پێویستیی دوورخستنەوەی لیواکانی #حەشدی شەعبی# لە سنوورەکانی هەرێم، بەتایبەتی لیوای 30، یان نا، چونکە حەشدی شەعبی خۆی بە هێزێکی فەرمی دەزانێت. بەڵام لانی کەم دەکرێت وای لێ تێبگەین کە حکومەت ئەو گرووپانە بە تۆمەتبار دەزانێت کە لە هەناوی حەشدی شەعبییەوە دەرکەوتوون، هەرچەندە حەشدیش خۆیان لێ ناکات بە خاوەن. سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستانیش دەستەواژەی چەندبارەبوونەوەی هێرشەکانی بەکارهێناوە کە ئەمەش دەتوانێت ئاماژەیەک بێت بۆ بکەرێکی هاوبەشی ڕووداوەکان کە هەمان میلیشیاکانە.
لە کۆتاییەکانی مانگی سێی ئەمساڵەوە شەپۆلێکی دیکەی هێرشی جیاجیای میلیشیاکان کە هیچ لایەنێکی فەرمی خۆیان لێ ناکات بە خاوەن، دەستیپێکردووە و چاوەڕوانکراوبوو کە هەرێمی کوردستانیش بگرێتەوە. هەر لە کۆتاییەکانی مانگی 3دا بوو کە گرووپێکی چەکداری شیعی بەناوی (ربع اللە) نمایشێکی سەربازیی کرد و هەڕەشەی لە ئەمریکا و ئەو لایەنانە کردبوو کە بە گوتەی خۆی بەکرێگیراوی ئەون. ئامانجە گشتییەکانی وەکوو ناچارکردنی ئەمریکا بۆ کشانەوە و درووستکردنی گوشاری زیاتر ڕوونن، بەڵام دەشێ ئەوەی ئەم جارە پەیوەندییەکی زیاتری لەگەڵ دانووستاندنە ئەتۆمییەکانی ئێران و دیالۆگی ستراتیژیی ئێراق و ئەمریکاوە هەبێت. لەوانەیە پان ئیسلامیستە شیعییەکان بەدوای کارتێکی گوشاری زیاتردا بگەڕێن، ئەویش لەکاتێکدا کە خەریکی دانووستاندنن. سەرنجڕاکێشە کە، ڕێک لەم وەختانەدا کە باسی دانووستاندنی ئەتۆمیی ئێران، دیالۆگی ستراتیژیی ئێراق - ئەمریکا و ئەگەری دیالۆگی حوسییەکان و سعودیە لەئارادایە، هێرش و گوشارەکانیش زیاتر کراون!
میلیشیاکان وەکوو جاران توانای جموجۆڵیان لە سووریا نەماوە، چونکە لەوێ ئیسرائیل و ئەمریکاش ئامانیان نادەن. پێدەچێت ڕووسیاش ئەمەی بەدڵ بێت، ئەگینا ئەستەمە ئیسرائیل بەبێ ئاگاداریی ڕووسیا هێرشەکانی لە سووریا ئەنجامبدات. بۆیە ئێراق و یەمەن وەکوو دوو گونجاوترین شوێن ماونەتەوە بۆ درووستکردنی گوشار. لێرەوەیە کە هەولێریش خواستە یان ناخواستە پریشکی بەردەکەوێت. بەر لەم هێرشەی دوایی، هەر سەرەتای ئەم مانگە بوو کە لە پردێ-وە مووشەک بەرەو پێشمەرگە تەقێندرابوو!
هەندێک لە شرۆڤەکاران بێجگە لە ڕەهەندی دەرەکی و نێودەوڵەتیی ئەم گرژییانە، پێیانوایە کە لەوانەیە ئەگەری نزیکبوونەوەی سەدر و #پارتی دیموکراتی کوردستان# بۆ درووستکردنی هاوپەیمانی هۆکارێک بێت بۆ ئەوەی میلیشیاکان بۆ چاوترساندنی پارتی کاری وایان کردبێت. ڕاستییەکەی ئەمە دەتوانێت ڕوانگەیەکی سەرنجڕاکێش بێت. ئێستا عەممار حەکیمیش هەوڵێکی بۆ درووستکردنی هاوپەیمانییەکی سەروو-تایفی، نەتەوەیی بۆ هەڵبژاردن دەستپێکرد وە، بەڵام لە هەوڵەکەی حەکیم گرنگتر، ئەگەری هاوپەیمانیی سەدر - پارتی و هەندێک لە هێزە سونییەکانە، چونکە ئەمە دەتوانێت هاوپەیمانییەکی یاریگۆڕ بێت و سەدریش بەهێزترین کەسێکە کە دەتوانیت ببێتە مڵۆزمی گرووپە چەکدارەکان ئەگەر بێتو دەسەڵاتی ئێراق وەربگرێت.
هاوکات لەگەڵ هێرشەکەی سەر هەولێر، چەند مووشەکێکیش بە بنکەی سەربازیی تورکیا لە بەعشیقەوە نراون و سەربازێکی تورکیاش کوژراوە. زیاتر لە چەند مانگێکە بەشێک لە گرووپە شیعییەکان، بەتایبەتی دوای سەردانی وەزیری بەرگریی تورکیا بۆ بەغدا، لێدوان و وتارەکانیان لە دژی ئەنقەرە زیاتر کردووە و بەشێک لە میلیشیاکانیش باسی ئەوەیان کردبوو کە هێرش بۆسەر هێزەکانی تورکیاش دەکەن. ئەم هێرشە لەکاتێکدایە کە ناکۆکییەکانی ئێران و تورکیا ڕوویان لە زیادبوون کردووە و لە کاتێکدا کە هەواڵەکانی بەشداریی درۆنەکانی تورکیا لە شەڕی یەمەن لە دژی حوسییەکان و ئەگەری گۆڕانی زیاتری سیاسەتی دەرەوەی تورکیا بڵاودەبنەوە، واتادارتر دەبێت.
هێرشەکەی بەعشیقە - هەولێر ڕێک لەو ڕۆژەدا هات کە عەلیڕەزا گوینەی، باڵیۆزی نوێی تورکیا لەگەڵ باڵیۆزی پێشووی وڵاتەکەی لە بەغدا، لەگەڵ مستەفا کازمی، سەرۆکوەزیرانی ئێراق کۆبوونەوەیان کردبوو. بێشک ئاڕاستەی کارکردنی مستەفا کازمی لەگەڵ تورکیا، بە دڵی ئەو گرووپە شیعییانە نییە کە خۆیان لە بەرەی نەیاری تورکیا دادەنێن.
$پاساوی هێرشەکان و کارتی گوشار$
ئەگەر پاساوی هێرشکارەکان بەگشتی موقاوەمە بێت دژی ئەمریکا و هەوڵ بێت بۆ ئەوەی واشنتن ناچاربێت هێزەکانی لە ئێراق بکشێنێتەوە، وادیارە دوایین گەڕی دیالۆگی ستراتیژیی ئێراق - ئەمریکا دەستکەوتی بۆ ئەوان تێدا بووە. مستەفا کازمی، بۆ خۆی لەگەڵ لایەنە شیعییەکان کۆبووەوە تاوەکووزانیارییان لەسەر دانووستاندنەکان پێبدات. هاوپەیمانیی فەتحیش دانووستاندنەکەی بە هەنگاوێکی پۆزەتیڤ ناوبردووە. تەنانەت قەیس خەزعەلی، سەرکردەی عەسائیب ئەهل حەق کە لە سەرەتای ئەم مانگەدا گوتبووی موقاوەمە بەردەوام دەبێت، سوپاسداریی خۆی بۆ تیمی دانووستاندنکاری ئێراق نیشاندابوو. پرسیار لێرەدا ئەوەیە کە مادام دانووستاندنەکە بە دڵی زۆربەی لایەنە شیعییەکان بووە، بۆچی ئەم هێرشانە بەردەوام دەبن؟
لەڕووی کاتەوە هاوتەریبییەک لەنێوان گەڕی سێیەمی دیالۆگی ستراتیژیی ئێراق – ئەمریکا، دەستپێکردنەوەی دیالۆگی ئەتۆمیی ئێران، دەستپێکردنی قۆناخێکی دیکەی پێکدادانی ناڕاستەوخۆی ئیسرائیل و ئێران و گوڕبوونەوەی هێرشی حوسییەکان لەئارادایە. لە ماوەی کەمتر لە 20 ڕۆژی ڕابردوودا، میلیشیاکان زیاتر لە 10 هێرشیان لە شوێنە جیاوازەکانی ئێراق و هەرێمی کوردستان کردووە. حوسییەکان دوو هێرشی گەورەیان دژی ئامانجە سعودییەکان کردووە و پێکدادانی ناڕاستەوخۆی ئێران و ئیسرائیل، هەنگاوێک زیاتر لە ئەگەری بەریەککەوتنی ڕاستەوخۆ نزیکبووەتەوە و کەشتییەکانی یەکتری دەکەنە ئامانج. ئەمەش ئەو گومانەی بەهێزتر کردووە کە لەوانەیە زیادکردنی گرژییەکان لە ناوچەکە، بۆ ئەوە بێت کە دەستی ئێران لە دانووستاندنەکان بەهێزتر بن!
لەم مانگەدا ئەمە سێیەمجارە ئێران لەسەر بەرنامە ئەتۆمییەکەی گفتوگۆی کردووە کە ئەمریکاش ناڕاستەوخۆ تێیدا بەشدارە. وادیارە کۆشکی سپی زۆر پەلەی نییە بۆ گەڕانەوە بۆ ڕێککەوتنە ئەتۆمییەکەی 5+1 و ڕایگەیاندووە کە ئەمە دانووستاندنێکی درێژی دەوێت بەڵام، عەلی خامنەیی، ڕێبەری ئێران گوتوویەتی، ئێمە دانووستاندنی دوورودرێژ قبووڵ ناکەین کە تاقەتپڕووکێن بێت. ئاژانسی تەسنیم کە بە نزیک لە سوپای پاسداران دەزانرێت، لە یاداشتێکدا هێرشی کردووەتە سەر سەرۆککۆمار و وەزیری دەرەوەی وڵاتەکەی و گوتوویەتی، ئەگەر تەدبیرتان نییە، ئەی خیرەت؟ لەو بابەتەدا وای باسکردووە کە ئەمریکا و ئیسرائیل لەلایەک دانووستاندنمان لەگەڵ دەکەن و لە لایەکی دیکەش تیرۆر و خراپەکاری دەکەن، ئەمەش سیاسەتێکی دووستوونەیە بۆ ئەوەی واز لە بنەماکانی هێزی خۆمان بهێنین. لەوانەیە ئەمانیش خەریکی هەمان سیاسەت بن کە تەسنیم پێیوایە ئیسرائیل و ئەمریکا دەیکەن!
$ئەنجام$
لە هێرشەکەی ئەمجارەدا هاوشێوەی ئەوەی حوسییەکان دەیکەن، درۆن بەکارهاتووە و لە ماوەی کەمتر لە دوو مانگدا، جارێکی دیکە کەلێنە ئەمنییە گەورەکەی ئێراق و هەرێمی کوردستانی دەرخستەوە کە ئەویش نەپارێزراوبوونە لەو هێرشانەی لە ڕێگەی ئاسمانەوە دەکرێن. ئەمە لە ئاستێکدایە کە تەنانەت چەتری ئەمنیی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتییش نەیتوانیوە ڕێ لە هەموو مەترسییەکان بگرێت.
ئاسۆیەکی ڕوون نییە بۆ کۆتاییهاتنی هێرشی میلیشیاکان، چونکە لەلایەک حکومەت ئەوەندە بەهێز نییە کە بتوانێت دەستەمۆیان بکات و لەلایەکی دیکەش، هێرشەکان وەکوو کارتێکی گوشار بەکەڵکی هەندێک سیاسەتی هەندێک لایەنی شیعی دێن، بۆیە بە ئەگەری زۆر بەردەوام دەبن.
مەترسیی بوونی گرووپەکانی حەشدی شەعبی لە سنوورەکانی هەرێمی کوردستان و دزەکردنی میلیشیاکان لەژێر عەبای حەشدەوە، ئێستا ئیدی نەک تەنیا بۆ هەولێر، بەڵکوو بۆ ئەنقەرەش زیاتر بووە کە کاتی خۆی، دوای گشتپرسی، ڕۆڵی لە بەهێزکردنی ئەو گرووپانە بۆ ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی هەرێمی کوردستان گێڕاوە. ئەمەش لەوانەیە ئەگەری هاوکاریی ئێراق و هەرێم و تورکیا سەبارەت بە میلیشیاکان زیاتر بکات.
ئێستا ئیدی زیاتر لە هەرکاتێکی دیکە، ئێراق و هەرێمی کوردستان پێویستیان بە سیستەمێکی بەرگریی ئاسمانییە. بێجگە لەوەش، تاوەکووگرووپەکانی حەشد لە ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی هەرێم، بۆ مەودایەکی دیاریکراو لە هەرێمی کوردستان دوورنەکەونەوە، ئەگەری بەردەوامیی هێرشەکان دەمێنێتەوە. [1]