$لەدایکبوونەوەی #داعش#$
#هێمن عەبدوڵڵا#
#05-02-2018#
هەرچەندە نە لە کوردستان و نە لە ئێراقیش چیدیکە داعش موچڕکە بە لەشی خەڵکدا ناهێنێت، بەڵام زووزوو گوێمان لە هۆشدارییەک دەبێت کە دەڵێت داعش لە ئێراق کۆتایی نەهاتووە و دەتوانێ بگەڕێتەوە. هەڵبەت ئەگەر ئەمە ئەمریکییەک بیڵێت واتایەکی هەیە، ئەگەر شیعەیەکی ئێراقی بیڵێت واتایەکی هەیە و ئەگەر کوردێکیش گوتی واتایەکی دیکەی هەیە. چونکە هەریەکەیان گوێزەکان لە هەنبانەی خۆیانەوە دەژمێرن و مانەوەی هەڕەشەی داعش و گەورەکردنی ئەو هەڕەشەیە بۆ هەریەکێکیان دەستکەوتێکی جیاواز لەویدیکەی هەیە، بەڵام هەر بەڕاست مەترسیی گەڕانەوەی داعش یان لەدایکبوونەوەی داعشێکی نوێ لە ئێراق هەیە؟
ئەگەر وەڵامێکی کوورتت دەوێ، پێتدەڵێم: نا، بۆ کوورتمەودا ئەو مەترسییە نییە، بەڵام بەبێ ڕوونکردنەوە، ئەم وەڵامە لە پێشبینییەکی کوورتبینانەی بێ لێکدانەوە دەچێت. چونکە ناکرێ سوننەی ئێراق دۆخی خراپتر بووبێ و باشتر نەبووبێ لە سەردەمی سەرهەڵدانی داعش و پێمانوابێ هەرواش زەمینەی درووستبوونەوەی داعش لە ئێراقدا نییە. خۆی زەمینەکە هەیە، بەڵام پاڵنەر و کەرەستەی پێویست نین بۆ ئەوەی لەو زەمینەیەوە جارێکی دیکە داعش لە ئێراق درووستببێتەوە.
کاتێک داعش درووستبوو، لەپەنای زەمینەکە، کۆمەڵێک فاکتەری بەهێزیش هەبوون بۆ ئەوەی داعش سەرکەوێت. داگیرکاریی ئەمریکی و بەدوایدا بەهێزبوون و توندتربوونی سیاسەتی تائیفیی حکومەتەکەی مالیکی و هاوکاریی ماددیی سعودیە و قەتەر و تورکیا و دەوڵەتە سوننییەکانی دیکەی دنیا بۆ گرووپە جیهادییەکان و لەنێویشیاندا داعش، بوونە هۆی ئەوەی تەنیا زەمینە نا، بەڵکوو بەزیادەوە کەرەستەش فەراهەم بێت بۆ بەهێزبوونی داعش. ئێستا نەخشەکە بەتەواوەتی گۆڕاوە و زۆر لەو کەرەستە و پاڵنەرانە نەماون.
ئەگەر هەمان پرسیار لەبارەی سووریاوە بکەین، ناتوانم بڵێم لەوێ چانسی لەدایکبوونەوەی داعش هێندەی ئێراق لاوازە. مانەوەی ڕژێمی ئەسەد و جێگیربوونی سوپای ڕووسی و ئەمریکی و دەستتێوەردانی ئێرانی و تورکی و بەهێزمانەوەی گرووپە توندئاژۆ سوننەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سووریا، کە بەشێکیان بەئاشکرا یارمەتیی دارایی لە دەوڵەتانی جیهان وەردەگرن، هەروەها مانەوەی گرووپی گەورە و خۆرێکخەرەوەی هزر داعشی لە هەندێک ناوچەی سووریا، وادەکات سووریا هەمیشە وەک پاژنەی ئاشیل بمێنێتەوە بۆ گەشەکردنەوەی داعش یان گرووپێکی هاوشێوەی داعش.
ڕەنگە بڵێن خۆ جاری ڕابردووش داعش لە سووریاوە هات مووسڵی گرت و دواییش دەستی بەسەر نیوەی ئێراقدا گرت، بەڵام ئەمە ڕاست نییە. جاری ڕابردوو داعش لەنێو ئێراقدا درووستبوو، ماوەیەکی درێژیش هەر لەنێو ئێراق شەڕی کرد، بەڵام کاتێک پەلی هاویشت بۆ سووریا، بووە خاوەنی تەریتۆریی خۆی و لەوێوە توانیی وا گەورەبێت. ئەم جارە لە ئێراق زەمینەی درووستبوونەوەکە نییە، تاوەکوو سەرکردە ئێراقییەکانی بچنە سووریا و لەوێوە بەهێزەوە بگەڕێنەوە. وەک هەندێک سەرچاوەی ئاگاداریش باسی دەکەن، لە سەرکردە ئێراقییە دامەزرێنەرەکانی داعش، کە نزیکەی پەنجا کەسن، تەنیا ئیبراهیم عەواد یان ئەبووبەکر بەغدایی ڕێبەریان لە ژیاندا ماوە.
ئەگەر دۆخی ناوچە سوننەنشینەکانی ئێراق هەر وەکوو ئێستا بمێنێتەوە و شیعە هەر بەهێز بمێننەوە، زۆرزۆرەکەی هەندێک لە گەنجانی عەرەبی سوننە لە کەمپەکانی کوردستان و لە ناوچەکانی دیکەوە دەچنە سووریا و لەوێ دەبنە جیهادی. ئەمەش جیاوازە لەوەی کە کۆنە ئەفسەری بەعسی و مامۆستای زانکۆی شارەزای شەرع و عەقائیدی ئیسلامی بچن.
بەکوورتییەکەی ئەوەی هەڕەشەیە لەسەر ئاییندەی ئێراق داعش نییە، بەڵکوو پێکهەڵنەکردنی پێکهاتەکانییەتی کە بەپێی دەستوورێک پێکەوە دەژین لەجیاتی ئەوەی دیوارێکی مەحکەم بێت بۆ پاراستنی هەموو ئێراقییەکان، ترەکەڵەکێکە و زۆر لایەن حەزدەکەن بەسەر ئەوانیدیکەیدا بڕووخێنن. [1]