کاوە یام کاو... کۊگەن و یانۍ چېش؟!
نویستەی: ئیبراهیم مەیکە عەلی

زوانی هۆرامینە کاوە یاگێوە یام شۊنێوە یام وەرهەڵایوەن تەموو سەختێوە، پېسەو وەرهەیوانێوە گولانەی، بڕێ یاگېنە گیواوی کۊیی زېیاتەریچ (بەڕەزا) وەرو بەرەکەیشەنە مزیۊ.

ماموٙسا جەمال بېداریچ فەرهەنگو وشەنامەینە پی تەشکە ماناو واتۍ (کاوە) یش کەردېنە:
کاوە:
تاقی ناو شاخ.
کەژی گڕی دڕ.
کاو.
بەرزایی.

ۋەرو ئانەیە بوانی وەشەسیا زیاتەر یاوۊنە (کاوە) کۊگەن و حاڵیش بوۊ جە مەرامو نویستەی بابەتەکەی، چڼ نمونێوە جە هۊنیێ ئەدیبەکاماو ئەدەبی فوٙلکلوری مەوزو ڕوە، هەکە نامۍ (کاو) ېشا چەنە ئامان:

- ئەر دەشتەن ئەر کاو ئەر کەژەن ئەر کۊ
وە هەرلا مڎیەو نەخشەن شېوەو تۊ.

- وەهارەن سەوزەن کاوەن سەرکاوەن
هاژەی وەرواوان شاخەی شەتاوەن

- خۊمار ئەشکەنێ هورېزە سوبحەن
دڵ تازە خاوەن شنۊی پای کاوەن
هۆرامیەکۍ پەی نامۍ زارۊڵەکاشا واچۍ (کاو) یشا بەکارئاردېنە:
پەی کوڕی: سەرکاو، کاوېنا
پەی کناچۍ: کاوۍ.[1]