#کردستان# به طور کلی و مناطق شرقی به طور خاص، همیشه محل سکونت انسان ها بوده و در قلمرو حکومت های قدرتمند و تمدن های معروف منطقه بوده است، بنابراین از نظر رونق و اقتصاد، منطقه مهمی بودە است. از این رو بقایای باستانی و تاریخی فراوانی به شکل قلعه ها، تپه ها و دژهای شهرها و روستاها وجود دارد، متأسفانه بسیاری از این مکان ها به درستی کاوش نشده اند و تاریخچه ای غنی و آموزنده را پنهان کرده اند.
یکی از برجسته ترین نقاط کردستان شارویران و گور دخمەی فخریقا، در نزدیکی شهر مهاباد است کە دو بنای بسیار معروف اجدادمان هستند.
طبق منابع تاریخی، این دشت وسیع و بزرگ نزدیک #مهاباد# کە بە شارویران معروف است، در زمان حکومت مادها در سال 700_550قبل میلادی شهری بزرگ و معروف در منتقە بودە است کە در آن زمان بشار ادریز نام داشت. برای اثبات رونق و شهرت شهر در آن زمان، امپراتور ان زمان رومهیرا کلیوس-هرقل تقریبا بعد از8 قرن از نماندن مادها، در حمله به مناطق تحت سلطه ساسانیان به ویژه نواحی جنوب دریاچه #ارومیه#، به یک شهر و معبد بزرگ پادشاه اشاره کردند، همچنان هیرا کلیوس در ان حملە ساعتی بزرگ در ان شهر دیدە کە رومی ها در ان زمان چنین چیز عجیبی ندیدەاند، به گفته بسیاری از کارشناسان و تاریخ نویسان ان شهری کە هیراکلیوس ازش گفتە، شهر دریازی ان زمان و شارویران الان میباشد کە در 5 کیلومتری مهاباد واقع شده است.
خرابه های هم اکنون روستایی به نام دریاز است، بە خاطر اینکە تا الان هیچ حفاری در خرابە ها انجام نشدە بە شار ویران ناسراوە. از سوی دیگر شاهد دیگری بر این حقیقت وجود مقبره حجاری شده کوه فخریقا است، کە روبروی دشت شارویران در 15 کیلومتری شرق مهاباد و پاپین تر از روستای ایندرقاش قرار دارد.
مقبره سنگی در وسط کوه فخرق حجاری شده و به همین دلیل به آن نامگذاری شده است کە ان مقبرە از یک ایون تشکیل شده است.کە با دو ستون سنگی به ارتفاع 2 متر و 10 سانتی متر نگه داشته شده است. این غار دارای سه قبر است که هر کدام با عمق نیم متر در کوه بریده شده است.
تحقیقات باستان شناسی ثابت کرده است که یکی از این مقبره ها به آرامگاه خشتراتیا-خشاریا شاه 655-633 ق.م، پادشاه مادها معروف است.
خشترتییە بعد از وفات پدرش دیاکو، به عنوان دومین پادشاه مادها حکومت کرد،این پادشاە در تاریخ هیرودوتدا بە فرائورتیس شناختە شدە است.
در سال 633 قبل از میلاد، ارتش او توسط ارتش آشوری پانیپال (668-627 ق.م) شکست سختی خورد،خشترایا دستگیر شد و بعداً در این نبرد هولناک کشته شد.پس از کشتە شدنش، در مراسمی شایسته در غار به خاک سپرده شد.[1]