библиотека библиотека
Поиск

Kurdipedia является крупнейшим источников информации курдским курдам!


Параметры поиска





Расширенный поиск      Клавиатура


Поиск
Расширенный поиск
библиотека
Имена для курдских детей
Хронология событий
Источники
История
Пользователь коллекций
виды деятельности
Помощь в поиске?
Публикация
видео
Классификации
Случайная деталь!
Отправлять
Отправить статью
Отправить изображение
Опрос
Ваше мнение
контакт
Какая информация нам нужна !
Стандарты
Правила использования
Параметр Качество
Инструменты
Нарочно
Архивариусы Курдипедии
Статьи о нас !
Kurdipedia Добавить на ваш сайт
Добавить / удалить e-mail
Статистика посетителей
Статистика статьи
Конвертер шрифтов
Календари Конвертер
Проверка орфографии
Языки и диалекты страницы
Клавиатура
Удобные ссылки
Расширение Kurdipedia для Google Chrome
Cookies
Языки
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Мой счет
Вход
Членство !
Забыли пароль !
Поиск Отправлять Инструменты Языки Мой счет
Расширенный поиск
библиотека
Имена для курдских детей
Хронология событий
Источники
История
Пользователь коллекций
виды деятельности
Помощь в поиске?
Публикация
видео
Классификации
Случайная деталь!
Отправить статью
Отправить изображение
Опрос
Ваше мнение
контакт
Какая информация нам нужна !
Стандарты
Правила использования
Параметр Качество
Нарочно
Архивариусы Курдипедии
Статьи о нас !
Kurdipedia Добавить на ваш сайт
Добавить / удалить e-mail
Статистика посетителей
Статистика статьи
Конвертер шрифтов
Календари Конвертер
Проверка орфографии
Языки и диалекты страницы
Клавиатура
Удобные ссылки
Расширение Kurdipedia для Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Вход
Членство !
Забыли пароль !
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Нарочно
 Случайная деталь!
 Правила использования
 Архивариусы Курдипедии
 Ваше мнение
 Пользователь коллекций
 Хронология событий
 виды деятельности - Курдипедиа
 Помощь
Новый элемент
биография
ФАЙЗО АГИТОВИЧ ШАМОЯН
20-07-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
библиотека
Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков (1886) г
18-07-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
библиотека
Курды в Ассамблее народа Кыргызстана: укрепление толерантности
18-07-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
библиотека
КУРДСКИЙ ЯЗЫК (Диалект корманджи)
20-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
библиотека
ИСТОРИЯ ЭТНОСОВ КАЗАХСТАНА (1991–2016 гг.)
17-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
биография
НУРЕ ДЖАВАРИ
13-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
биография
Георгий Мгоян
01-02-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
биография
Победоносцева Кая Анжелика Олеговна
29-01-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
биография
Пашаева Ламара Борисовна
18-01-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
библиотека
КАВКАЗСКIИ КАЛЕНДАР НА 1856 годь
28-11-2023
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Статистика
Статьи 525,843
Изображения 106,495
Книги pdf 19,791
Связанные файлы 99,673
видео 1,449
Языки
کوردیی ناوەڕاست 
301,397
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,757
هەورامی 
65,751
عربي 
28,867
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,308
فارسی 
8,548
English 
7,169
Türkçe 
3,571
Deutsch 
1,458
Pусский 
1,123
Française 
321
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
56
Հայերեն 
44
Español 
39
Italiano 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
20
日本人 
18
עברית 
14
Norsk 
14
Ελληνική 
13
中国的 
11
Категория
Pусский
Статьи 
572
библиотека 
354
биография 
164
Изображение и описание 
13
Публикации 
5
Места 
4
Цитаты и фразы 
2
Археологические места 
2
мученики 
2
Стих 
2
документы 
1
видео 
1
Произведения 
1
биография
ВАСИЛЬЕВА ЕВГЕНИЯ ИЛЬИНИЧНА
биография
ВАЗИРИ НАДЫРИ
биография
EЗИЗ СEВО
биография
РУДEНКО МАРГАРИТА БОРИСОВНА
Статьи
Курды в Великой отечественн...
Peyva „dayî“ bi kurdî ye
Курдипедия — крупнейший многоязычный источник курдской информации!
Категория: Статьи | Язык статьи: Kurmancî - Kurdîy Serû
Делиться
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Рейтинговая статья
Отлично
очень хороший
Средний
неплохо
плохой
Добавить в мои коллекции
Ваше мнение о предмете!
предметы истории
Metadata
RSS
Поиск в Google для изображений, связанных с выбранным элементом !
Поиск в Google для выбранного элемента !
کوردیی ناوەڕاست0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Fêrgîn Melîk Aykoç

Fêrgîn Melîk Aykoç
=KTML_Bold=Peyva „dayî“ bi kurdî ye=KTML_End=
#Fêrgîn Melîk Aykoç#

Pirs: Ma peyva „dayî“ bi tirkî ye?
a)Anegorî belgeyên berdest ev peyv ne peyveke tirkî ye. Di ti belgeyekê de jî tine, heta bingehê kîteyên wê jî di zimanê tirkî de tine. Ji devokek kurdî derbasê tirkî bûye. Yan jî Kurdekî ji wan re ev peyv çêkiriye. Têkiliya vê peyvê rasterast bi peyva „ da / dan/ dayîk“ re heye. Yanê kesê ji aliyê dayike ve xizmê mirovan e. „Dayî  /dayîkî“
Peyva „anne /Ana“ jî, ne tirkî ye, di bingehê zimanê Arî de heye. Mînak; xwedawend „Anahîta“ Lê em dîsa jî li zimanên tirkî û yên Îndoarî binêrin.
Di zimanên koma tirkî de peyva dayîkê. Moxolî „eej“, kirgizî „ene“, özbekî „ona“ Kazaxî; „ana“
Ev form di zimanên arî de jî heye. Hîndî „Ma /Maana, ûrdu; Mana, fasrrsî „Madar“
Di zimanên din de: Grekiya kevn; „anna“ Latînî „Mater“, rûsî „mama“
Peyva „Amca“ jî dû re çêkirine, berê ji bandora erebî „emî“ digotin. Lê bi cumhuriyetê re ji peyva organê jina çêkirin; yanê kesê „am + ca“ (gilikê ve) xizmê mirovan yê nêz e. Lema hîç naxwazim vê peyvê bibîhîsim. Ma bêbavan dikanîn peyva birayê dayîkê (dayî) ji  „ene+ce“ yan „onaca“ yan jî ji peyva moxolî „eejce“ çêbikirana.
Gelo çima „anayi, anadaş, enayî, onayî“ negotine, „dayî“ gotine? peyva „dayîk“ û lêkera „da“ di koma tîrkî de tine, ev peyva „dayî“ ji ku derket, kê çêkir? Ziya Gökalp? Kurdên bûne azerî? Kê?
b) Hin etîmologên tirkan vê peyva „dayî“ bi çîrokên Dede Korkut (gor gut) ve girê didin. Ji ber ku çîrokên „Gor gut“ Korkut“ bi tevahî çîrokên di nava Kurdan de ne, min di derbara çîrokên „Gor gût“ de gotareke lêkolînî di malpera „enstituyakurdî.com“ (Instûtuta Kurdî“ ji bo Lêkolîn û zanist) de weşandibû: De werin, em li paragrafeke wê binêrin:
„..Têkiliya peyva „Gor-gud“ bi peyva „Korkut“ re tine, tenê şibandin heye. Mijara şibandinê jî azîneke xapandina serkarên Tirkan e. Dibe ku „Gor-gud“ ji peyva „gor gotinê“ hatibe. Wek li „gor gotinên kalo /Dede! Li gor gotinan“ Ji ber ku di hin devokên kurmanciya Azerî de li cihê forma lêkerê „got“ bilêvkirina „gud“, heta di devoka Behdînan de jî cih bi cih bi vê formê tê bikaranîn, ev form di hin devokên din de jî heye. Bila şaş neyê fêmkirin, rika min ne ew e ku ew çîrok bi kurdî ne (pêdiviya kurdî bi wan çîrokan tine), bes tenê hewl didim ku navê wê zelal bikim, da em lîstikên bêbav ê ku bi alîkariya Almanan bi cihanê dane pejirandin, bibînin, lema min ev mijar vekir. Ev pirtûka çîrokan ya li Azerbeycanê hatiye dîtin, niha li Muzeya Dresdenê /Almanyayê ye. (min lê nêrî) Hin çîrokên din, tê bawerkirin ku ew jî ji qelemê hemen nivîskarî derketiye, niha li Vatîkanê ye. Ew jî wek beşa dudyan ya çîrokên Dede Gor-gud tên zanîn.... Ev li Azarbeycanê bi aliyê yekê nenas, yanê anonîm ve di sala 1585 an de bi tîpên aramîya alfabeya farisî hatiye nivîsandin. Di rûpela pêşin ya pirtukê de roja mirina Osman Paşa yê ku Azerîstan dagirkiriye, bi salnameya hîcrî „993“ hatiye nivîsandin, bi mîladî dibe 1585. Mirov bi hêsanî fêm dike ku kesê ev çîrok nivîsandiye û ew mejû nivîsandiye, heman kes e. Her wiha nivîsandina wê mejûyî û nivîsandina çîrokan di heman demê de ye. Kaxizên wê jî wê serdemê destnîşan dike. Zimanê wê ji % 40 bi peyvên Arî /Îranî, ji % 30 erebî dagirtiye. Yê mayî jî ji Tirkîya Azerî û zimanên din pêk tê.... “
Dîroka vê jî bi zanistî şaş dinivîsînin ku ji xwe re têkin mal. Wiha dinivîsinin „1400 yılından önce“ yanê 200 sal bi paş ve dibin ku qaşo bibe tirkî. Qotik û kulareş têkeve mala derewçînan.
Ji bo virên wan fêmkirinê wek têbiniyek: Malpera „DergîPark“ wan a lêkolînî jî Korkut; wiha şirove dike: „... 8. Wateya Korkut çi ye: Ji ber ku herdu gotin hevwate ne û di cîhê hev de hatine bikaranîn, „Korkut“ gur e. Bendê kevanê yê herî pêt ji rîşên gur yan jî Korkut tê çêkirin, korkut ew e....“
Yanê Korkut gur e, gur Korkut e, Korkut kalikê Tirkan e û bûye Dede Korkut.
c) Hin etîmologên Tirk jî vê dibin bi peyva Uygurî /taxorî (taxorî arî ne, ne tirkin, ji nav eşîra kurd dê Taxorî yên li Kafkasyayê dijî çûne wir.) „aga /agay“ ve girê didin, nizanim, di warê dengnasiyê de çi têkiliya „dayî“ û „aga“ bi hev re heye? Eh dema derewê etîmologên Tirkan be, dibe. Lê ev peyv ne bi uygurî ye. Em li bingehê peyva „axa“ û di zimanan de li hebûna wê dinêrin: Kurdî „axa“, Ermenî „axa“, Hîndî „aka“, pencapî „aka“, ûrdûkî „aga“, Erebî (ji zimanê arî derbazê erebî bûye) „agha“ her wiha bi Farsî jî „aga“ ye.
Di zimanên tûrkî de; Kirgizî; „байке /bayke“, Özbekî; „amakî“ ûygurî; „ Aga /agay“ Moxoli „авга ах /avga akh
Bi gotineke kurt di ti zimanên wek zimanê koma tirkî tê binavkirin de peyva “dayî” tine.
Bingehê peyva dayî; ji “dayîk,” lêkera “dan”  “da” yê tê. Ev di latînî de “dare” ye. Peyva “datîv” yanê forma tewandî jî ji vê bingehê ye. Hîndî; “dena,” Farsî “dadan,”  rûsî “davat” bi gotineke kurt û kurmancî kîteya “da” Arî û kurdî ye. “Dayî” tê wateya, aliyê dayîkê.
Pirs peyva xal ji ku tê?
Peyva “xalo” di erebî û hin zimanên samî de jî heye, lê ereb ji vê peyvê re “tesrîf” dibêjin. Ev jî tê wê wateyî ku ev peyv ne peyveke erebî ye. Lê bawer nakim ku kurdî jî be. Min ev pey di ferhenga akadî û sumerî de jî nedît. Em nizanin ka di xorîkî û mîtanî de hebuye yan tinebûye.
Pirs gelo ev peyv ji kengê ve di tirkî de tê bikaranîn?
Di vî warî de agahiyên têr tine. Lê em dizanin di dema Îtahat Terqî de xwerû jî Ziya Gökalp gelek peyv çêkirine kirine zimanê tirkî. Li aliyê din di nava Azeriyan de heye.
Weke encam anegorî daneyên berdest û wateya peyvê mirov dikane bêje ev peyv sedîsed peyveke kurdî ye. Eger em bixwazin dikanin bikarbînin.
http://www.institutakurdi.com/kur/columnist/fergin/rastiya-dede-korkut-yane-ciroken-gor-gudhttp://aksozluk.org/aga
https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1202159
https://www.google.de/search?q=deutsch+mongolisch&rlz=1C2AVFC_enDE862DE862&ei=z0sKYoa_BpCVkwWljoDQCg&oq=deutsch+mon&gs_lcp=Cgdnd3
[1]
Этот пункт был написан в (Kurmancî - Kurdîy Serû) языке, нажмите на значок , чтобы открыть элемент на языке оригинала!
Ev babet bi zimana (Kurmancî - Kurdîy Serû) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
Эта статья была прочитана раз 657
Хэштег
Источники
[1] Веб-сайт | Kurmancî - Kurdîy Serû | https://www.amidakurd.net/ - 04-10-2023
Связанные предметы: 6
Категория: Статьи
Язык статьи: Kurmancî - Kurdîy Serû
Дата публикации: 16-02-2016 (8 Год)
Классификация контента: Статьи и интервью
Классификация контента: языковедческий
Страна - Регион: Курдистан
Тип документа: Исходный язык
Тип публикации: Цифровой
Технические метаданные
Параметр Качество: 99%
99%
Эта запись была введена ( ئاراس حسۆ ) в 04-10-2023
Эта статья была рассмотрена и выпущена ( سارا ک ) на 04-10-2023
Эта статья была недавно обновлена ​​( سارا ک ) на: 04-10-2023
URL
Этот пункт в соответствии со стандартами Курдипедии pêdiya еще не завершен!
Эта статья была прочитана раз 657
Kurdipedia является крупнейшим источников информации курдским курдам!
Изображение и описание
Сыканье (1907 г.)
Изображение и описание
Кочевники огня из Месопотамии (1908)
биография
Аристова Татьяна Фёдоровна
биография
Чатоев Халит Мурадович
библиотека
ИСТОРИЯ ЭТНОСОВ КАЗАХСТАНА (1991–2016 гг.)
библиотека
КУРДСКИЙ ЯЗЫК (Диалект корманджи)
биография
Демирташ Селахаттин
Статьи
V. МЕЖДУНАРОДНЫЙ КУРДСКИЙ СИМПОЗИУМ Мела Махмуд Баязиди & Август Жаба и их наследие
Изображение и описание
Тбилиси (1903 г.)
Изображение и описание
Курдянки В Национальных Костюмах 1928
биография
Джангир ага Хатифов
биография
ФАЙЗО АГИТОВИЧ ШАМОЯН
Статьи
Курды в Великой отечественной войне: краткий очерк
биография
ОЛЬГА ИВАНОВНА ЖИГАЛИНА
библиотека
КАВКАЗСКIИ КАЛЕНДАР НА 1856 годь
библиотека
Курды в Ассамблее народа Кыргызстана: укрепление толерантности
биография
Мусаелян Жаклина Суреновна
биография
Пашаева Ламара Борисовна
Археологические места
Замок Срочик
Статьи
Издательский дом (Зангезур) в Кыргызстане
Статьи
Палестина и Курдистан: партизанская дружба
биография
Георгий Мгоян
Изображение и описание
Шейх Aбдель- салям Барзани с вице-консулом России в Урмии Н.М. Кирсановым 1914
Статьи
Саратовский Курдистан
биография
Омархали Ханна Рзаевна
библиотека
Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков (1886) г

Действительный
биография
ВАСИЛЬЕВА ЕВГЕНИЯ ИЛЬИНИЧНА
23-11-2013
Хавре Баххаван
ВАСИЛЬЕВА ЕВГЕНИЯ ИЛЬИНИЧНА
биография
ВАЗИРИ НАДЫРИ
24-11-2021
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ВАЗИРИ НАДЫРИ
биография
EЗИЗ СEВО
02-12-2021
ڕاپەر عوسمان عوزێری
EЗИЗ СEВО
биография
РУДEНКО МАРГАРИТА БОРИСОВНА
04-12-2021
ڕاپەر عوسمان عوزێری
РУДEНКО МАРГАРИТА БОРИСОВНА
Статьи
Курды в Великой отечественной войне: краткий очерк
10-05-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Курды в Великой отечественной войне: краткий очерк
Новый элемент
биография
ФАЙЗО АГИТОВИЧ ШАМОЯН
20-07-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
библиотека
Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков (1886) г
18-07-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
библиотека
Курды в Ассамблее народа Кыргызстана: укрепление толерантности
18-07-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
библиотека
КУРДСКИЙ ЯЗЫК (Диалект корманджи)
20-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
библиотека
ИСТОРИЯ ЭТНОСОВ КАЗАХСТАНА (1991–2016 гг.)
17-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
биография
НУРЕ ДЖАВАРИ
13-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
биография
Георгий Мгоян
01-02-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
биография
Победоносцева Кая Анжелика Олеговна
29-01-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
биография
Пашаева Ламара Борисовна
18-01-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
библиотека
КАВКАЗСКIИ КАЛЕНДАР НА 1856 годь
28-11-2023
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Статистика
Статьи 525,843
Изображения 106,495
Книги pdf 19,791
Связанные файлы 99,673
видео 1,449
Языки
کوردیی ناوەڕاست 
301,397
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,757
هەورامی 
65,751
عربي 
28,867
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,308
فارسی 
8,548
English 
7,169
Türkçe 
3,571
Deutsch 
1,458
Pусский 
1,123
Française 
321
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
56
Հայերեն 
44
Español 
39
Italiano 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
20
日本人 
18
עברית 
14
Norsk 
14
Ελληνική 
13
中国的 
11
Категория
Pусский
Статьи 
572
библиотека 
354
биография 
164
Изображение и описание 
13
Публикации 
5
Места 
4
Цитаты и фразы 
2
Археологические места 
2
мученики 
2
Стих 
2
документы 
1
видео 
1
Произведения 
1
Kurdipedia является крупнейшим источников информации курдским курдам!
Изображение и описание
Сыканье (1907 г.)
Изображение и описание
Кочевники огня из Месопотамии (1908)
биография
Аристова Татьяна Фёдоровна
биография
Чатоев Халит Мурадович
библиотека
ИСТОРИЯ ЭТНОСОВ КАЗАХСТАНА (1991–2016 гг.)
библиотека
КУРДСКИЙ ЯЗЫК (Диалект корманджи)
биография
Демирташ Селахаттин
Статьи
V. МЕЖДУНАРОДНЫЙ КУРДСКИЙ СИМПОЗИУМ Мела Махмуд Баязиди & Август Жаба и их наследие
Изображение и описание
Тбилиси (1903 г.)
Изображение и описание
Курдянки В Национальных Костюмах 1928
биография
Джангир ага Хатифов
биография
ФАЙЗО АГИТОВИЧ ШАМОЯН
Статьи
Курды в Великой отечественной войне: краткий очерк
биография
ОЛЬГА ИВАНОВНА ЖИГАЛИНА
библиотека
КАВКАЗСКIИ КАЛЕНДАР НА 1856 годь
библиотека
Курды в Ассамблее народа Кыргызстана: укрепление толерантности
биография
Мусаелян Жаклина Суреновна
биография
Пашаева Ламара Борисовна
Археологические места
Замок Срочик
Статьи
Издательский дом (Зангезур) в Кыргызстане
Статьи
Палестина и Курдистан: партизанская дружба
биография
Георгий Мгоян
Изображение и описание
Шейх Aбдель- салям Барзани с вице-консулом России в Урмии Н.М. Кирсановым 1914
Статьи
Саратовский Курдистан
биография
Омархали Ханна Рзаевна
библиотека
Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков (1886) г
Folders
Статьи - Классификация контента - История Статьи - Тип документа - Исходный язык Статьи - диалект - Русские Статьи - Города - Amed Статьи - Города - Бадлис Статьи - Города - Махабаде Статьи - Города - Кобани Статьи - Страна - Регион - Курдистан Статьи - Классификация контента - мемуары Статьи - Страна - Регион - Армения

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| контакт | CSS3 | HTML5

| Время создания страницы: 0.328 секунд!