چیڕۆکی من و #ئەحمەد مستەفا# و سەفەری گندۆرەکان
بیرەوەرییەکی درێژی ئەدەبی
#دڵشاد کاوانی#

من کە منداڵبووم له ڕێگەی کتێبخانە گەورەکەی ماڵمان سەر و سەودام لەگەڵ کتێب دا هەبوو، سەبارەت بە ژانری ئەدەبی بۆیەکەم جار بە نالی و چوارینەکانی #بورهان جاهید# و #خەیام# و سەعدی شیرازی. دواتر کە هەڕاش بووم شیعری کلاسیکی تینوییەتی نەدەشکاندم، ڕووم کردە شیعری ئازاد لەوانە #گۆران# و #جەماڵ شارباژێڕی# و #قوبادی جەلیزادە# و شیعرە ڕووسییەکان لەوانە پۆشکینی مەزن. پاشان هەمیشە بیرم لەوە دەکردەوە دەبێت شیعر یاخیبوون بێت، بۆیە لەوێش پەڕیمەوە سەر شاعیرانی یاخی وەک فەرووخی فەروخ زادە و #نەوزاد ڕەفعەت# و لمی عەباس عەبدوڵڵا یوسف. بەردەوام شێتی دۆزینەوەی شاعیری تازەبووم، هەر بۆیەشە ببوومە سیخووڕی ئەدەب و چاودێری هەموو مەلەفەکانی ئەدەبی کاروان و ڕامانم دەکرد. تاگەیشەم بەشیعرە وشەییەکانی #بەڕۆژ ئاکرەیی# کە زۆر لام جوان بوون. لەوێش پەڕیمەوە بۆ خۆرباران و جارێکی تر خۆربارانی #ئەنوەر مەسیفی#، کە فۆڕمی گرانی ئەنوەر مەسیفی بەهۆی وشکییەوە منی لە شیعر وەستاند، ئەو کات دەمگوت شیعر واتە یاخیبوون و دەبێت نەوەی تازە و شیعری تازەش هەبێت و جا چێژ بەخشبێت یان نا، دەبێ لە فۆڕمی پێشووی خۆی دەربچێت. بۆیە کەوتمە سۆراغی شاعیرانی گەنج ئەو کات لە کۆتایی نەوەتەکانی سەدەی ڕابردوو بەهۆی کەمی چاپ دەستمان بە هەمووبەرهەمێکی شیعری نەدەگەیشت.
ئەوەبوو لە ساڵی نەوەت و حەوتی سەدەی ڕابردوو کەوتمە سۆراغی شیعری نوێ لە ڕێگەی خزمێکی شیعردۆست، ناوی سەفەری گندۆرەکانی ئەحمەد مستەفا نەجمەدینم بیست، کە لە شیعریت دا زۆر نوێیە. کە ئەو کات شاعیر لە تاران بوو، بۆیە ڕێگەی غەریبی و تارانم بە قاچاغ گرتەبەر، لێ بەخت یاوەرم نەبوو لە سێڕیانی میاندواب #مهاباد#ی ئێران لەلایەن هێزی ئەمنی دەستگیر کرام نزیکەی مانگ و نیوێک زیندانی کرام و ئازاردرام، دواتر سنورداشی ئەو دیو کرامەوە.
بەڵام لە هەوڵ نەکەوتم، بیستم دەستنووسی سەفەری گندۆرەکان لای ئەندازیارێکی گەنج هەیە لە حەدید و خەشەب لە هەولێر، منیش بە هۆی نەبوونی ئەدرەسی تەواو و نەبوونی تەلەفۆن لەو زەمەنە دا ڕێگربوو سێ جاران بە دوای داچووم دەستم نەخست.
پاشان بەخت یاوەرم بوو ئامۆزایەکم لەگەڵ شاعیر ببووە هاوپیشە و کرێکار لە کارخانەیەکی تاران و لە ڕێگەی براکەی دەستم کەوت. هەر کە گەیشتە لام و بەپەلە کەوتمە خوێندنەوەی دەیان شەو بەدیار فانۆس و لامپا شەوم ڕادەشکاند و خۆشحاڵی کردم کە چێژی شیعرییەتی لە ئاست چاوەڕوانییەکانم بوو، هەر بۆیەشە، من زانیم ڕەنج بە خەسار نەبووم، ئەمە ئەم دەقەیە کە لە هيچێک لە شاعیرانی پێشووتری ناچێت، و درێژەی ڕێچکەی مەسفییە بە جۆرێک داهێنانی لە فۆڕمی گران دا کردووە، کە شیعر و ڕێچکەی مەسیفی تەڕاو کردوە بە چێژی مۆسیقی و ئسلووبی تایبەتی. لە دیمانەیەکی گۆڤاری گولان لە وەڵامی پرسیارێ دا کە لە مەسیفی کرا، تاکە هیوای بەوەبوو کە دەڵێ شاعیرێکی گەنج هەیە بە ناوی ئەحمەد مستەفا دەتوانێت درێژە بە فۆڕمی گران بدات. ئەنوەر مەسیفی ڕاستی کرد لە ڕووانینەکەی دا، چوونکە فۆڕمی گران داهێنان بوو لە شعری کوردی دا.
تا ساڵی 2004 ڕۆژێک کاک بیلال کاوانی خوالێخۆشبووی ئامۆزام کە خۆشی شیعری دەنووسی، بە دوای دا ناردم گوتی دوو میوانم هەیە حەز دەکەن بتبینن کە چووم، دوای بە خێرهاتن و کاک بیلال هەردوو کەسی پێناساندم سەرەتا گەنجێکی باڵا بەرزی ڕەنگ سپی کە ناوی عبداللە هەرتەلی بوو، ئەوەی تر گەنجێکی هێمن و سمێڵێکی ڕەش و باڵای مام ناوەند بوو، گوتی: ئەمەش کاک ئەحمەد مستەفا نەجمەدینی شاعیرە. کاک ئەحمەد تۆقەیەکی گەرمی لەگەڵ کردم. منیش لە خۆشیان تاسابووم.
دوای کەمێک قسەکردن گفتووگۆکانمان بردەوە سەر شیعر و من ناڕاستەخۆ کەوتمە گلەیی لە دەزگەی چاپ و چاپەمەنی کە تەنیا خەریکی بازارکردنن بۆ کۆمەڵێک شاعیری شاخ لەوانە #شێرکۆ بێکەس#، کەچی زۆر گەنجی شاعیر هەن لەوان جوانتر دەنووسن وەلێ گرنگیان پێ نادرێت. من هەرگیز سەرباری جوواننووسی لەگەڵ شێرکۆ هاوسازنەبووم، نەکۆن و نە ئێستا. من لێرە مەبەستم خودی ئەحمەد مستەفا و خاوەنی سەفەری گندۆرەکان بوو، کەچی کاک ئەحمەد سەرباری هاوڕابوونی لەگەڵ من کەوتە بەرەی شێرکۆ بێکەس و پێی کاریگەربوو.
بۆیە باسەکەمان بڕیەوە و بۆ لای ڕۆژنامەوانی باماندایەوە، کە ئەوان لەو دیوەوە بۆ کارێکی ڕۆژنامەنووسی هاتبوون، کە من هاوکاریانبم، بە تایبەت هەرتەلی، دواتر ئەوەبوو چەند کارێکی هاوبەشمان کرد پاشان لە ڕۆژنامەی کوردستانی نوێ بڵاوکرایەوە. من ئەم ڕازەم هەر هێشتەوە ئەمە بووە سەرەتای ناسینمان لەگەڵ ئەحمەد مستەفا و دواتر بوووین بە هاوڕێ و هاوپیشە، دوای شەش ساڵ ئەم ئەم ڕازەم درکاند کە دەستنووسی سەفەری گندۆرەکان لای منە، ئەمە بووە هۆی ئەوەی سەری سووڕبمێنت. وەلێ چیڕۆکەکەم دوای بیست و دووساڵ هاوڕێیەتی گیانی لای شاعیر نەدرکاندووە، ئەمە یەکەم جارە ئەویش ئەم بابەتە دەبیستێت. لەگەڵ ئەوەی سەدان جار من هانی ئەحمەد مستەفام داوە کە بنووسێت، ئەو جیاوازە لە شیعر بەڵام ڕاستەوخۆ باسی وردەکاریی سەرگەردان بوونەکەم بۆ نەکردووە، ڕەنگە ئاشکرا کردن و بەیانکردنی وەک ئێستا تامەزرۆیی ئەدەبی نە دەشکاند، یان ئەمەش خەونێکی جیاوازی شاعیرانەیە دەبووا بەم جۆرە بێت.
دواجار دوای بیست و چوار ساڵ ئەو خونەی من هاتە دی سەفەری گندۆرەکانم لە نێو کتێبێکی چاپکراو بە ناوی #کەپری با# بینیەوە، شاعیر جوان ئەحمەد مستەفا مووژدەی دیارەکەی پێدام، بەڵام دواکەوت لەوەی کە زوو بۆم بێنێت، بەسەر دا چووم بۆ پێشانەگەی کتێب لە #سلێمانی# لە خانەی کولتوور #غەمگین بۆڵی# شاعیری جوان و شیعرناس دەستی خستە سەر کەپری با و وەک کۆمەڵە شیعرێکی جوان پێی ناساندم، منیش بەدەست خۆم نەبوو بە پانۆرامای بیرەوەرییەکانی گەیشتنم بە سەفەری گندۆرەکان پێکەنیم، بۆڵی وا تێگەیشت من یان بەدڵم نییە، یاخود فشەم بە هەڵبژاردنەکەی ئەو هات، هەرچەند به کورتی بۆم ڕوونکردەوە کە چاوەڕێم دیارییەکەم پێ بگات، بەڵام نەدەکرا ورد و درشتی هەموو حکایەتەکەی بۆ بگێڕمەوە، ئیتر ئەویش لێرە لە سەربردەکەم وردبێتەوە دەزانێت ئەم باسە پێکەنینی قووڵی دەوێت. دواجار وەک هاوڕێیەکی دێرین ئەحمەد مستەفا کەپری بای پێشکەش کردم.[1]