Güney Mezopotamya ovasına özgü etno-dinsel bir gruptur ve tek tanrılı Gnostik bir din olan Mandaeizm'in takipçileridir.
Antik çağlardan kalan son Gnostik gruplardan biri ve vaftizi ilk uygulayanlardandır. Sâbiîler, bugün günlük Irak Arapçası ve Modern Farsça ve Kürtçe konuşuyor olmalarına rağmen, geçmişte Aramice'den gelişen bir Sami dili Sâbiîce'yi anadili olarak kullanmaktaydı.
Sâbiîce esas olarak ayin dili olarak korunmuştur. 2003 Irak Savaşı'ndan sonra 60,000-70,000 kişilik Iraklı sabii topluluk dünyaya dağıldı; Topluluğun çoğu komşu İran, Suriye ve Ürdün'e taşındı veya Orta Doğu'nun ötesinde diaspora toplulukları oluşturdu. İran Sâbiîleri uğradıkları dinsel zulümlerin bir sonucu olarak sayıca azalmaktadır.
Sabia- Mendai-, insanoğlunun bildiği en eski birleşik dindir. Mezopotamya topraklarında ortaya çıkmış ve dini ritüelleri nehir veya su kaynaklarına yakın kırsal bölgelerde konuşlanmayı emreder.
Resmi verilere göre, Sabialar, daha çok Bağdat, Misan, Basra, Zikar, Kerkük ve Kürdistan Bölgesi'nde yoğunlukta yaşıyor. Geçmişte 500 bin olan sayıları 15 bine düştüğü tahmin ediliyor.
Sabia Mendailer Mezopotamya'nın suları ile yeryüzündeki günahlarından arındıklarına inanırlar.
Vaftiz törenlerinde beyaz elbise giyerek, nehre girip günahlarından arınmak üzere bir takım dua ve ilahiler okunur. Vahtiz edilen kişi nehirden günahlarından temizlenmiş şekilde çıkar.
Beyaz giysinin giyilmesinin nedeni, Mendalıların peygamberleri olarak kabul ettikleri Hz.Adem'e kadar uzanıyor. Amaç kişinin ruhunda neşe ve ışığı var etmektir.
Dini ritüeller sırasında beyaz elbise giyme sebebi, Peygamber Yahya bin Zekaria'nın elbisesi olmasıdır.
Kürdistan’da yüzyıllarca yıl varolan bu etnik gruplar ve inançlar bütün baskı ve zulümlerden uzak Kürt halkıyla beraber yaşıyorlar. Özellikle çok renkli, çok inançlı ve çok uluslu olduğundan dolayı küçük Ortadoğu gibi resmedilen Kerkük gibi bir şehirde yaşarlar. Kürdistan’da çok az bir kesimin Sabiyi Mendailer etnik grubunun özellikle din- gelenek ve ibadet biçimleri hakkında bilgisi vardır. Aynı zamanda kendilerini Arap şovenizmine karşı, yıkılmış Baas rejimine ve IŞİD çetelerine karşı nasıl korudukları ve süreklileştirdikleri üzerinde durulması gereken bir gerçekliktir. Bundan dolayı unutmayalım ki, Sabieyler de IŞİD çeteleri tarafından defalarca intihar bombaları saldırılarına uğramış ve katledilmişlerdir.
Sabiey Mendayi tek tanrılı İbrahimi dinlerden sayılırlar. Hz. Adem ve Havva’dan Nuh, Nuh’un oğlu Sami, Sam’ın oğlu Şit Hz. İbrahim’e kadar gelen peygamberlere inanır. Kendi dinlerinin peygamberi olarak da Zekeriya oğlu Yahya’ya bağlılar.
Dini törenlerinden biri suyla kendilerini sıvalamaktır. Yani akarsuyla temizlenirler. Ellerinde asa olan iki din adamı tarafından biri kadınları diğeri erkekleri temizler. Bu törene tümü beyaz elbiseleriyle katılırlar. Dini sembolleri bulunan bayraklarını kaldırırlar. Bayrakları beyaz zemin üzerinde haç işaretine benzer bir şekil ve yanında 7 dal zeytin bulunur. Kutsal kitapları Kenza Rebba’dır. İki bölümden oluşur. Kendileri bu iki bölümü sağ ve sol bölüm olarak adlandırır. İlk bölümü yaradılış ve ibadet; ikinci bölümü haram, helal ve dini görevlerden oluşur.[1]