دلۍ قیتارەکەینە ڕۊمانەو (چنارە)یم واناوە

ئی داستانە بەشێوش بەسەرئامێوی ڕاسی و واقعیا کە جە لا رەفێقێوێمۆ ئاڵمانەنە روەش دێنە. وەلێم من رەنگ و بۆم دان پەنە و کەردەنم داستانێوی ئەدەبی. پێشکەشتا بۆ.
دلێ ئیستگاو مەرکەزی قەتاروو برلینیەنە، سەروو کورسیێویۆ نیشتێبێنێرە. سەرسەحب بێ، شەوەی ویەردێش خیاڵا تێکە دێبێنێ و ناسەبێشا خاس بووسوو. سەرەم قۆرس بێ و لاشەم هەس بە مانیایی کەرێ. دڵەورکێوە فرێم پەی ئامێبێ. وەروو ئانەیە قەتارەکە نازۆم جیا، نزیک بە سەعاتێو زووتەر چا وەختیە ئامێبێنێ ئیستگاکێ.
سەرەڕاو مانیایی لاشەیم و سەرە ئێشێوی کە بێم، دڵم فرە وەش بۍ و چەمەڕایی کەرێنێ هەرچی زووتەر سەعاتەکێ تەمامیۆ و قەتارەکە بێ و سوارە بوو. یۆوەم جار بێ کە لوێنێ پەی کۆڵنی
بەینوو بڕلین و کۆڵنی بە قەتار، نزیک شش سەعاتێ ڕا بێ. دماو ویس دەیێقێوی کە سەروو کورسیە ڕەق و تەقەکەو ئیسگاکێوە نیشتێبێنێرە، قاچێم و مازیم سرێ بیێ و هۆرساوە سەروو پەیا. هەر چاگە پاڵم دا بە کۆڵەکێوەی ئاسنینێوە.
پا سەحبە زوەنە، دەنگە دەنگوو خەڵکی و قلە و خوەو جوانە تازە پەنەیاواکا کە پەی سەفەری وێشا حازر کەردەبێ، ئاوەڎانیێوشا وستەبێنە دلێ ئیستگاو قەتارەکەی. فرە پەلەم بێ تا زوو بیاوو کۆڵن و یانە گولانەکەو شەوبۆی کناچێم وینوو. هەرچن چا ماوەو یەرە مانگیەنە کە لوێبێ دانشگا، دلێ یانەکەیش بە تەلەفۆن نیشانە دایبێنێ و دوورۆ دیەبێم.
چا وەختەنە پاڵم دابێ کۆڵەکە ئاسنینەکێوە، بێجگەم بە شەوبۆی و دیەی یانەکەیش، بە هیچیتەری ویر نەکەرێنێوە. دەنگوو لەرزە لەرزوو تەلەفونەکەیم ئاما. زانێنێ پا سەحبە زوەنە بێجگەم شەوبۆی کناچێم کەس تەلەفونم پەی نمەکەرۆ.
ئەلەو ئەڎا گیان، یاوای ئیستگاو قەتاری؟ نەکۆتێنێ ڕا؟
دەی رۆڵە نەواتم سەعات شش و نیم گنوو ڕا! ئەی چی پی سەحبە زوەنە هۆرسێنی؟
دەی ئەڎا گیان جە هیزی شەوێوە کە واتت مەو، وەرمم تێک شیەن! واتم با بزانوو سەروو وەختەکەو وێت ئامێنی ئیسگاو قەتاری؟
ئەرێ گیانوو ئەڎێش ئینانێ چێ و ماتڵەو قەتارەکەیەنا، ئیشەڵڵا بە بێ وەی شش سەعاتێتەر ئینانێ لاتۆ.
خۆڎا حافێزیم جە شەوبوی کەرد و تەلەفۆنەکەم نیامەناوە دلێ جانتا دەسیەکەیم.
کوچێوتەر نزیکوو رێلوو قەتارەکەی کەوتاوە و تەماشێوو سەعاتەو سەروو مۆبایلەکەیم کەردەم. تەنیا دە دیێقێش مەنە بێ. مەزانوو چی ئا دە دەیێقە بیەبێ سەعاتێو لامۆ. نەزانێنێ چێش کەروو، تەنیا چارەکێو چاوەڵتەر فەیسبووک و ئینستا گرام و تەلگرامەکەم تەماشا کەردێبێنێ، چێوێوی سەرنج کێشم نەڎیەبێ دلێشانە، دیسان لوانێ دلێ فەیسبووکەکەیم تا بە جۆرێو وێم پەشۆکنوو و دە دەیێقەکە تەمامیۆ.
ئانڎەش نەبەرد، سەرەم بەرز کەردۆ مڎیەو قەتارەکە وەروو دەمیمانە مدرا و بەرەکێش کریێوە. تا مۆبایلەکەم نیانە دلێ کیسەیم و وێم جەم و جۆر کەرد، چن نەفەرێ کۆتێ وەڵێم. ساکە دەسیەکەم کە کێشێنێش شۆنەو وێمەرە، فرە قۆرس بێ. کەل و پەلی فرەم نیابێنە پەی شەوبوێ، ئەڎاش مرۆ یەرێ مانگێ بێ خۆرشتوو سۆزیش نەواردەبێ. هیزی شەوێ قابلەمێوی گۆرەم پەی نیێبێ سەر و کەردەبێمەنە دلێ شیشێوێ و سەرەکەش کەپسم کەردە بێ.
چا وەختەنە پام نیا دلێ قەتارەکەی، بوەو خۆرشتەکەی دلێ قەتارەکەیش گرتەرە. فرە سەرەم سڕ مەن. لایێوو زەنجیروو ساکەکەیم کەردۆ و کۆنترۆڵوو خۆرشتەکەی و چێوەکاتەریم کەرد. گرد چێو یاگێ وێشەنە تەکانەش نەواردێبێ. نەمانێ ساکەکەیم و بە هەر جۆرێو بی، نیام سەروو ڕەفەو قەتارەکەیۆ و سەروو کورسی چیروو رەفەکەیەنە نیشتارە. لام کەرڎۆ مڎیەو پیرە ژەنێوە ئاڵمانیە ئینا لامەنە. سڵامێوم کەردە و بە بزێو جوابش دانێ. هەڵای سڵامەکە دەمەنە بێ، دەسش کەرد قسە کەردەی. بێ ئانەیە جوابێو جە من هۆر گێرۆوە، سەروو یۆی قسێ کەرێ. جە وەزعەو هەوای گێرەش پەنە تا باسوو شلۆقی ئیسگاو قەتاری. ئانڎە وەشڵێ بێ هەر حەز کەرێنی تەماشەش کەری. باقێو جە قژە چەرمەکاش سەروو تەوێڵێشۆ لوولێش کەردێبێنێ. دیمەنش ئاڼە چەرمە بێ شۆق ئەنمانێ. گجیێوی سوورەتی تۆخش وەرەنە بێ و جاکەتێوی سەوز کە خاڵێ سیاوێش پۆوە دیارێ بێنێ، کەردەبێش سەروو گجیەکەیەرە. لچێش بە رەنگەو گجیەکەیش سوورەتیێ کەردێبێنێ. سەروو کۆڵماش رەنگێوەی سوورەی کاڵەش پۆوە دیار بێ. وەختێو خاس سەرنجێم دا، کۆتاوە ویروو گۆرانیێوەو کاک نەجمەی غۆڵامی: ئێژی گۆڵ باخی تۆی گەڵا مێوە هەڵای هیچ جوابێوم نەڎێبێوە، لەرزەو تەلەفونەکەیم دلێ جانتا دەسیەکەیمەنە ئەژنی. دیسان شەوبۆ بێ.
ئەلەو ئەڎا گیان سوارە بیەی؟
ئەرێ وەڵا شەوبۆ گیان ئانە ئیسە سوارە بیا
ئەڎا گیان ویرت نەشۆ مشیۆ قەتارەکەیت هانۆوەرەنە فاری.
ئەرێ رۆڵە گیان مزانوو خۆ ئینە ئەوەڵ جارم نیا سوارەو قەتاری بوو!
خوا حافێزیم جە شەوبۆی کەردۆ و تەلەفونەکەم نیامەناوە دلێ جانتا دەسیەکەیم. چەنی دەسیم بلیتوو قەتارەکەیم بەر ئارد و تەماشێوم کەرد. هەر چا ساتەنە بلیتەکە دەسمۆ بێ، کابرای کۆنترۆڵوو بلیتا ئاما وەروو دەمیم. بلیتەکەش مۆرە کەرد و واتاش پەنە مشیۆ جە هانۆوەرنە فاڕووش.
کابرا لوا پۆلارە، لێوم کەردۆ لا ژەنەکێوە. پەی ئانەیە جوابێوم دێ بۆوە، پەرسام:
ئەی تۆ کۆگە ملی؟
نامێ دەگێوێش دا تا ئیسە نەژنەویەبێم. هەر ئانڎە پەرسێوەم چەنە کەردە ئیتر وازش نارد و دیسان دەسش کەردۆ قسە و باسێو کە هیچ پێوەنێوش نە بە منۆ بێ و نە بە وێشۆ.
قەتار جمارە، فرە مانیێ بێنێ. حەز کەرێنی چەمێو بنیەو پێوەرە بەش کوچێو لاشەم سووک بۆ.
سەرەم لکنا سەندەلیەو قەتارەکەیەرە و هەوڵم دا چەمێم کوچێو بنیەو پێوەرە، خانمەکێ پاڵیچم هەر پەی وێش قسێ کەرێ. پڕێوەنە کەوتۆ ویرم شەوەی ویەردێ وەختێو کەل و پەلم پێتۆ پەی شەوبۆی، رۆمانوو چنارەیچم کە حەفتێو چاوەڵتەر کاک حەمەرەزای بەهمەنی کیاسەبێ، نیابێم دلێ ساکەکەی. چوونکە ئی سەفەرمە بە فرسەت زانا تا بوانووشۆ.
هۆرساوە سەروو پەیا و دلێ ڕەفەکەیەنە زەنجیروو ساکەکەیم کەردۆ و کتێبەکەم بەر ئارد. کتێبەکە ئەجێ دلێ قاولەمەو خۆرشتوو سۆزیەنە هۆرت کێشتەن.
نیشتاراوە سەروو یاگەکێم. خانمە پیرەکێ پاڵیم وەختێو کتێبەکەش دی، باسە وەڵینەکەش بڕیش و پەرساش:
ئی کتێبە بە چ زوانێو نویسیان؟ باسوو چیشی کەرۆ؟ ئی مەنزەرەو سەروو بەرگیشە چن وەشا، ئینە کۆگەن؟
جارێوەنە یەرێ پەرسێش چەنە کەردا. دەی هەر مەشیێ جوابێوم دێوە. واتم:
ئینە رۆمانا و بە زوانی کوردی نویسیان و ئانە هەورامانا، یاگێوا ئینا کوردەسانەنە.
ئەگەر واتێم ئینە بە زوانی هەورامیا، دەی مەشیێ سەعاتێو شەرحەو ئانەیچمە چەنی کەردێ.
ماچؤ:
شەڵڵای ئاڵمانی یا ئنگلیسی یا فرانسی یا رووسی بیێ، من تاوێنێ بوانووشۆ.
وەختێو ئی قسێشە کەردێ گۆشێم قوتێ بیێ و پەرسام:
چی تۆ چن زوانێ مزانی؟
ماچۆ:
شش زوانێ مزانوو، وەلێم بە چوار زوانێ هەم متاوو بنویسوو هەم بوانوۆ
بە ئەژنیەی ئی قسێشە گۆشێم زیاتەر قوتێ بیێ و پەرسام:
چی وەختوو وێش تۆ چکۆ کارت کەردەن.؟
ماچۆ:
من نامێم ئوورسۆلانە، ئوورسۆلا لر وەزیرەو جوانا ئاڵمانی بیێنا. ساڵەو (1988-1991ز)
وەختێو ئینەشە وات، کوچێو ئامانێ ویمەرە و دەسێوم نیا سەروو شاناشۆ و واتم:
فرە وەشحاڵەنا چەنی وەزیرێوێ ئاشنا بیێنا
کوچێو خوا و ئی جارە فرە بە جددی دەسش کەردۆ قسە کەردەی، باسوو دۆرانوو وەزیر بیەکەیش کەردش و ئاماوە سەروو وەزعەو ئیسەو ئاڵمانی. وەڵێنە کوچێو تاریفێ مارکللێش دێ و کۆتە گلەیێ جە سیاسەتاو ئەمریکای جە مەنتێقەنە. ئانڏە بە جددی لوێبێنە دلێ باسەکەی، ئەجێ هەڵای وەزیرەنە و ئینا کابینەنە و نوتقێ کەرۆ.
نیم سەعاتێو لوا، خانم وەزیرە هەر قسێ کەرێ و منیچ سەرەش پەی لەقنێنێ. دلێ شیشێ دەلاقەو قەتارەکەیەنە دیا پەی بەری و ماچۆ:
ئانا من یاوانێ، مشیۆ چێگەنە خوڎا حافێزیت چەنی کەروو و وەزوەرە، ملای ملوو پەی یانەو کوڕەکەیم
ئانڏەش نەبەرد، شانسم ئارد و تەنیا سەعاتێو جە وەختەکەو من لوابێ، قەتار مدرا و خانم وەزیرە خوڏا حافێزیش کەرد و وەسەرە.
بێ ئانەیە وەخت سەرف کەروو رۆمانوو چنارەیم کەرڏۆ و دەسم کەرد وانایش. هەر جە یۆوەمین لاپەلەکاشەنە بەرداشۆ پەی دلێ چنارەی. هەرچن داستانەکە جە زەمانێوەنە دەس پەنە کەرۆ کە من فرە زارۆڵێ بێێنا، وەلێم هەر ئەجێ وێم ئینانێ چا و دەروێش میران مامۆما و منیچ نزیکوو ئاڎیشانە مژیوو.
نزیک بە سەعاتێو چەنی داستانەکەی لوانێ. ملم کووڕ بیەبێ، سەرەم بەرز کەردۆ و تەماشێوو سەعاتەو سەروو مۆبایلەکەیم کەردەم، زانێنێ هەڵای سەعاتێما مەنەن تا بیاومێ هانۆوەر چاگە مەشیێ قەتارەکەم فاڕێ.
هۆرساوە و زەنجیروو ساکەکەیم سەروو ڕەفەکەیۆ کەردۆ و لەفێوی گولانە، کە، جە پەنێرێ و نانێوی سیاوی وەشم کەردەبێ، بەرم ئارد و دەسم کەرد واردەیش. دماو چن دەیێقێوی لوانێ سەروو رۆمانەکەی.
بەشوو دوەمیم دەس پەنە کەرد. یاوا بێنێ یاگێوەی فرە حەساسە، کوچە کوچەی چەنی خەموو داستانەکەی، خەمی گرتارە. چا یاگێنە ئیتر نەتاوێنێ وەروو هەڵسەکام گیروو. تەنیا لاشەکەم دلێ قەتارەکەیەنە بێ. گردوو ویر و خیاڵیم چنارەنە بێ. بە تەمامی ملم سڕ بیەبێ. کوچێو ئامانێ وێمەرە. کەوتۆ ویرم، مشیۆ قەتارەکەیم هانۆوەرەنە فاڕوو. تەماشێوو سەعاتەو سەروو مۆبایلەکەیم کەردم، مڎیەو شەوبۆیچ زەنگش دان، نەژنیەنم. نزیک بە یەرێ سەعاتێ و نیم جە وەختوو قەتارەکەیم لوابێ.
دڵم چڵەکیارە! تۆ واچی هانۆوەرما ڕەڎ کەردە بۆ و من نەزانابۆم؟
تەماشێوو ئیلا و ئۆلاو وێم کەردم. بێ ئانەیە دەسوو ویم بۆ، هۆرساوە سەروو پەیا. کابرێوی خارجی کە وەرامەرمۆ نیشتەبێرە، تەماشێوش کەردا و زاناش کە شڵەژیێنا، پەرساش:
چێوێو بیەن خانم؟
جوابم داوە و واتم:
ئێگە کۆگەن؟ فرەما مەنەنەن پەی هانۆوەری؟
کابرا بە سەرە سڕمانێوۆ جوابش داوە و واتش:
نیم سەعاتیچ هەن کە هانۆوەرما ئاستەن جیا!
وەختێو قسێ کابرایم ئەژنەویە، باوەڕ نەکەرێنێ، دڵم تن تن دێوەنە، گەرەکم بێ قێڕنوو تا قەتارەکە مدرۊ و وەزوەرە. هیچم پەنە نەکریێ، کابرا دیێم پۆرە و زانێ چێشم وەنە قۆمیان. بزێوش کەرد و واتش:
هیچ مەکریۆ، وێت ناراحەت مەکەرە، ئیسگای دماینەنە وەزەرە و پڕۆ ئۆڎەس و گێڵۆ پەی هانۆوەری.
هەر پاسە نیشتاراوە سەروو یاگەکێم، کتێبەکە هەڵای دەسمۆ بێ. قینیم کۆتە جە کاک حەمەرەزایچ و رۆمانیچ و دەگاو چنارەیچ. دەسم بەرد پەی مۆبایلەکەیم تا زەنگ دەو و مەسەلەکێ بە شەوبۆی واچوو، دیسان پەشیمانە بیاوە، ئاخر چێش واچوو، چەنی واچوو بە شەوبۆی؟ چ پاساوێوە باروۆ! چ هەڕێوە پیموو؟
چی خیاڵانە بێنێ نزیک بە 45 دەیێقێ لوا و قەتارەکە ئیسگێوەنە مدرا. بە پەلە وەسارە و پڕانێ ئۆڏەس. کوچێو دڵوەشی وێم دامۆ و حەسابم کەرد دوە سەعاتێو دێر میاوو لاو شەوبۆی. قەی چیشی کەرۆ هەر سەرە سڵامەت بۆ.
ئاڼەش نەبەرد قەتارێو ئاما، وەڵێ ئانەیەنە سوارە بوو، ماجەراکەم بە کابرای کۆنترۆڵوو بلیتەکا وات، تەماشێوو بلیتەکەیش کەردا و ماچۆ بۆ سەر.
سەروو سەندەلیێوۆ نیشتارە، لەرزەو تەلەفۆنەکەیم ئاما، شەوبۆ بێ، زاتم نەبێ جواب دەوۆ، چن دەیێقێش پۆ شی دیسان زەنگش داوە، ئیتر نەکریێ جوابش نەڎەوۆ.
ئەلەو ئەڎا ئانە چی جواب نمەڎەیۆ، دڵم تەقا، ئەی مەوینی یەرێ جارێ زەنگم دان؟
وەختێو شەوبۆ پا جۆرە قسێ کەرێ، قاچێم لەرزێنێ و نەزانێنێ چەنی و چێش جوابش دەوۆ.
ئەلەو شەوبۆ گیان، بخۆڎا ڕۆڵە چەنیت پەنە واچوو، هانۆوەرەنە قەتارەکەم جە دەس دا.
شایزە، شایزە، شایزە، ئەڎا. ئۆۆۆ خوڎا تلێ دەی سەرەو منەرە، ئەی نەواتیم پەنە هۆشوو وێت بۆت! ئیسە چکۆنی، ئینای چ قەتارێوەنە، خوڎا مەرگوو من دەی دەسوو تۆوە.
چا وەختەنە شەوبۆ دژمانە ئاڵمانیەکا دێ، گۆشم شل نەبێ. وەلێم وەختێو گنێ هەورامی قسە کەردەی و تلێ دێ سەرەو وێشەرە، سەرباقی گردوو ئا خەفەتیە کە بێم، خوەی زۆر پەی ئاردێبێنێ. چوون وێم فێرەو ئا دژمانامە کەردێبێ.
ئەلەو ئەلەو شەوبۆ گیان قەزات گنۆ ئەڎایت، وێت ناڕەحەت مەکەرە، تازە چێوەکە قۆمیان، من ئینانێ ڕاوە گێڵوۆ پەی هانۆوەری، چاگە وەختێو کەوتا ڕا پەی لا تۆ، گرد چێوی گێڵنوۆ پەیت.
پی قسێمە کوچێو شەوبۆم ئارامە کەردۆ و بە دەنگێوی گیریاوە و واتش:
ئەڎا گیان قەی مەکەرۆ، مەشڵەژیە، هانۆوەرەنە وەختێو سوارەو قەتاروو کۆڵنی بیەی زەنگم پەی دە.
ئا ڕوە شش سەعاتێ دێرتەر یاوانێ لاو شەوبۆی، فرە ئاوراش بیەبێ، هیچش نەواردەبێ. خۆرشتوو سەوزیەکەیم پەی گەرمە کەردۆ و پڵاوێوی زەعفەرانیم پەی نیا سەر، دماو ئانەیە سێرش وارد، ئیجا باسوو ڕۆمانوو چنارەی و پەشۆکیاکەو وێمم پەی باس کەردە.
ڕەزا بەهمەنی.[1]