ئېمە، وېما و پایېز

داخۆم چی، وەڵاتوو ئېمەنە پایېز چەنیو خەمی ئامێتە کریابۊ؟ شێعرەکانە، کەلیمێو گۊرانی واچانا و پایېزە برا واتەی بە ڕەفێقی بۍ وەفاینە. مەگەرتەی وەز تەکنایش گولا؟ شارۆش وەش نیا؟ ڤلیش کە وارانشا گنۆ؟ یام بلچی سوور و زەردێش وەشێ نېیەنێ؟
ڕەنگا وەروو وېمارە واچمێ:خەزان گولتەرین و خەمینتەرین کەرسێوەن کە پاییزنە دڵی ماتەمین کەرۊ، بەڵام ئانەیچ، ڕەحمینیو پاییزی مڎۆ چەمەو، گەڵایەکا ڕېزنۆ چوون زانۆ وەرگەو وەرۋێ، بۊرانی و یەخ و یەخبەڼای مەگېرا و ئاڎ منیۊشانە باوشوو وېش تاکو عانوو زیڼە بېیەیشاوە. ئېمەنمێ بەزەیما نمێ وېمارە و پاییزی و دەسکۆتەکاشنە هیچ فێرێ مەبیمێ.
ژنېیەنتا ماچا ڕەفێق ئانەن کە گراونۆت، نەک ئانە کە خۆنۆت! ئېمە گەرەکمان پاییزیچ عەینوو وېما پەنە کەرمۍ، یانێ مشۊم ئاڎییچ جیاو ڕېزناو گەڵایەکا، سەوز بازۆشا و خۆنۊشا پینەی زمسانێنە سەردا و سڵۆوە ژلێونۊشا و کەرۊشا تریت. وەشما نمێ چەنی، بە بۍ ڕەحمش مزانمۍ و پاو دەروونوو وېما، پاییزی بە وەرزێوە بۍ ڕەحمە مڎەیمێ قەڵەم.
شارۆشنە وردێ بیدېوە، پەی یاوای بە هەر ئاواتێوە، مشۊم گەڵا بە گەڵاو ژیوایما دەیمێ لاوە تاکو ۋەزوو شېیەیرەیما و سەرەنجدایېما هېزمێوە. ئا ئاواتێ کە پەی دماڕۆیما دیاریێما کەردێنێ و ئینای ۋڵ کەڵەکەکانە کە مشۊم گېڵمێ و ماشمێشاوە. چن وەشا بە سەرنجدای، ورد بېیەیوە و شېیەیرە پەنەی، یاوی بە دەسکۆتێوە کە دیاریت کەردەبۊ، لەزەتین و بەتام عەینوو وەزە تەڕەێوەو شارۆو پاییزی کە لا دایوەو گەڵایېوەنە یام هەڕەکڵێو پەناگەیېوەنە، کۊمیەیمێرە و هورش گېرمێ.
دارە وەزېوە کە شوومش بڕمۍ، ئاویش دارمێ و جاریچ هەن پێوەنش کەرمۍ، بەریچ مڎۆ پەنما، بەڵام تاخەیت پەی بەرەکەیچش مشۊم وەزی، وەزېوە و وەزیراوە تاکو یاوی بە وەزېوە. مەشۊم هەر پاو پاییزی و تەقەو وەزەڕوانە یاومێنە کە هۆڵدای و شەققەنجمە کەردەی دلێو ژیوایمانە پەی یاوای بە هەر دەسکۆتێوە، ئاخر سەرش ئانەنە کە عانوو یاوای پەنەیچش پڕمێ دار و درەخت هور.
پاییز خەزانش ڕەحمینیشا پەی گەڵایا، شارۆش یانێ شېیەیرە پەی ئاواتەکا و وەزتەکنایش یانێ هۆڵدای پەی تاخەیت بەروو گردو هۆڵدایەکا و بەرەکا. خەمبارێنمێ ئېمە پەنەش، چوون: ڕەحمینیما پێوەن بە هامماڵی نیا، مەشمێرە پەی ئانەی کە گەرەکمان و ئیمانما نېیا کە هەن حەتتا ئەر گردو گەڵایەکا پەی هێستەیشەو دەیمێوە لا، هەوڵ مەڎەیمێ پەی ئانەی ئینا دڵمانە و نیشتێنمێ دیاروو بەریچەو.
پاییز پەی ئانیشا کە وەشەویسشا بۍ وەفایش کەردەن بە پېشە و گاهێچ پەیشا ئاخێوە هور مەکیشۆ، فرە خەمبارتەر و تازیەبارەن، وارانەتەرا. ئی ئاشقێ جار هەن وەهاریچ باروو گولیرە ماڵا سەرەو پاییزی دامانگیرە. بۍ وەفاییما وەڵڵا پێوەن بە هەنگەری جە حەڎ ویەردەن، ئڼا پاییزی خەتاباریش چېشا؟ دەی خاس ئەر پاییز زیف نارۆ پەی هەوارنشینا، مشۊم لەیلۍو ئانیشا وەهارێ کۆچش کەردەن هەوار، کەی تەشریفوو خەیریش مارۆراوە دەگا؟ واتم خۆ، بۍ وەفاییو وېمان کە پاسە زانمێ پاییز بېیەن مڵۆزمەما. یارەکێمانێ نمازا مانگەشەوە وەشەکێو ئاسمانوو پاییزی لاونمێ یا ئاڎە بە شەبقەش ئېمە تەسکینی بڎۆ. ئېمەیچ وېما یارێو بڕېوەتەرینمێ و کەردەنما هەرمانێوە کە هەناروو تاسەباریشا پەیما پاییزێنە تەرەکۆ. ئېمەنمێ پەی ئاڎییشا و ئاڎێنێ پەی ئېمە و فەرقش نیا، گولما کەردەن و ماچا یا ماچمۍ: بۍ تۊ چن خەمێ دەی فرێنێ ئازیز٭چن سەختا کۆچەکەت وستەنت پاییز، دەی جا ئەر بۍ وەفایی وېما نیا، خۊ پاییز کۆچێ مارۆوە، ئی کۊ ملمێ؟ یام کۊ ملدۍ؟ جیاو ئامایتا یام ئامایما!
هەر ئاڼەما وەسێبۊ کە ئاخرین شەوەو پاییزی وەروو وەشیەکاش و درێژ بیەکەیش جەژنە گېرمێ.
ئێتر پاییز تۊ عادز مەبە گېیان، ئېمە وېما خەتابارێنمێ و وەفاما نېیەنە، ئڼا پەی  زەریفیش[یار] ماچمۍ: ئجیۆ ڤلوو پاییزینە و وارانش کەوتەن.
مێهران ئەحمەدی.[1]