گرنگی دەزگایێوە میدیایی پەی زوانو هۆرامی
نویستەی: #ئەردەڵان عەبدوڵڵا#

زوانو هۆرامی یوٙن جە زوانە کۆنەکا ناوچەکەیی و تارېخش گیڵوە پەی هەزاران ساڵا چېوەڵی. ماویوی فرە زوانو ئیداریی و ئەدەبیی و فەرهەنگی و سیاسی بەشێوە کوردستانی بییەن. وەلی بە داخۆ ماویوی فرەن ئی زوانە کۆتەن دماوە، بەتایبەتی جە ڕوەو نویستەیۆ . دیارەن ئینێچە کومەڵیو سەبەبیش بینی کە پاسشە کەردەن زوانو هۆرامی چەمو زوانەکا تەریەنە دماگنوٙنە، وەڵی گردیەنی هۆکاری سیاسی بییەن.
هەر وەختیو دەسەڵاتی سیاسی یاگیوەنە بە هېز بی، لایەنو ئەدەبیی و فەرهەنگی و زوانەوانیش بە هېز بوٙنە. بە حوکمو ئانەیی هۆرامانەنە دەسەڵاتیویی سیاسی فرە بە هېز نەبېیەن، بەتایبەتی دمای نەمەنەی میرنشینو ئەردەڵانی، ئیتر زوانو هۆرامی جە گرد ناحیۆوە کۆت دماوە.
نەبېیەی دەزگێوە میدیایی گۆرە کە گرنگی بڎوٙنە بە زوانو هۆرامی، یوٙن جە سەبەبە گۆرەکا. چوونکەتەی هەتاوەکو ئیسە دەزگێوە گۆریٛ نېیەنە کە گرنگی بڎوٙنە بە زوانو هۆرامی و نویسەرا هۆرامی کوکەرەوٙوەو هانیشا بڎوٙنە تاوەکو بە هۆرامی بنویسانە و کتېبیشا بە زوانو هۆرامی پەی چاپ کەروٙنە. ۋەرو ئانەیە بېیەی دەزگێوە میدیایی کە گردو نویسەر و قەڵەم بەدەس و ڕۊشنبیرا هۆرامانی کووکەروٙوە، هەرمانیوە فرە خاسەنە و هەر کەس یان حزبیو ئی هەرمانیٛ کەروٙنە، یاگیٛو دەسوەشی کەردەیەنە و مشوٙ هەرچی نویسەری هۆرامانییٛ هەنی، پشتگیری ئی دەزگایە بکەرانە.
بە بڕواو من حاڵی حازر بېیەی گۆڤار یان ڕۊژنامیوە کە بە هۆرامی چاپکریوونە، فرە گرنگا، چوونکەتەی ئینە بوونە پسە بەریویی پێ وەڵکۆتەی زوانو هۆرامی. ئیمە موشکیلیٛو نەبېیەی چاپەمەنی هۆرامیما هەن ، چوونکوم فرەو نویسەرا هۆرامی زوانی، یاگیو یان دەزگێوە یان چاپخانېوە نېیا هانیشا بڎوٙنە و یارمەتیشا بڎوٙنە پەی ئانەیی کە بە زوانو هۆرامی بنویسانە. ئیسە فرە نویسەری هۆرامیی پۆکەتەی بە سۆرانی منویسانە، چوونکەتەی مەجالو چاپ بېیەی کتیبی فرەتەرا و جە ڕووی ماددیچەوە هاوکاری کریانە.
هەرپاسە نویستەی بە زوانو هۆرامیچ کەمتر خەڵکی پشتگیریت کەروٙنە. من چڼ ساڵیو چېوەڵ نامیلکیویم بە زوانو هۆرامی نویست کە کۊمەڵیو کوڵە ڕازی بیینی. بەداخۆ ئانڎەی خەڵکی دژایەتیشا کەردانی ئانڎە پشتگیریشا نەکەردانی، گردو ئا ڕەخنەیا کە جە منشا گیرت، سەرو زوانەکێم بی، ئیمە هیشتای موشکیلو نویستەیما هەن بە هۆرامی، مشوٙ خەڵکی پشتگیریش کریونە تاکو بە هۆرامی بنیسونە و دەسوەشیچش چەنە کەرانە، نەک ماڕیش و دژایەتیش کەرینە، چوونکە پیسە کەس تاقەتو نویستەیش بە هۆرامی مەمەنوٙنە.
من ڕاستیەکېش دمای ئا کتیبێمە فرە بیزار و بیتاقەتشا کەردانی، چوونکوم جیای ئانەیە هامکاریی و پشتگیریم کەرانیٛ، خەڵکیوی فرە هەر دوورۆ ڕەخنە و قسی بیتامی جە فەیسبووک و ئینستگرام نویسینی.
بەهەرحاڵ ئیمە مشوٙ ئیسە زیاتەر هۆڵیٛ دەیمیٛ کە خەڵکی هانەدێمیٛ، کە بە زوانی هۆرامی بنیسوٙنە، گەر هۆرامیەکەیچش تەمام نەبوٙنە، موشکیل نېیا موهیم ئانەنێ ئی زوانە کە هەن پاریزنمیش.
من گرد وەختیو پشتگیریی و دەسوەشی جە هەر هۆڵیوی کەرونە پەی ئەرەمەزیای دەزگێوە میدیایی و بە هەرمانېوی فرە خاسەش مزانونە پەی هۆرامی زوانا بەتایبەتی کوردستانو ئێراقیەنە، چوونکەتەی جە هۆرامانو ئێرانېیەنە، زوانو هۆرامی موشکیلش کەمتەرا و نویستەی بە هۆرامی فرە تەرا. هیوادارەنا دەزگیوە میدیایی کە ڕۊژنامە و گۆڤار و چاپخانە و ڕادیۆ و تەلەڤزیۆن و سایت و پەیج گیروە، پی نۆعە زوانو هۆرامی زیاتەر وەڵی گنوٙنە، ئیمەیچ پیٛسە نویسەران مشوٙ هامکاری ئی کارا کەرمیٛنە، چوونکەتەی تەنها جە ڕاو دەزگێوە میدیایی زوانو هۆرامی جە فۆتنای ڕزگارش بوٙنە و وەڵی گنوٙنە.[1]