Dominika Yatırım Yoluyla Vatandaşlık Birimi (CBI), Kürdistan Bölgesi’nden yatırım yoluyla vatandaşlık almak isteyenleri projeden çıkarma kararı almıştı.
CBI Başkanı Emmanuel Nanthan, geçmişte Kürdistan Bölgesi’nden çok sayıda kişinin programa dahil olarak Dominik vatandaşlığı elde ettiğini söyledi.
Nanthan, ancak kendilerini programın “temsilcisi” gibi gösteren bazı kişilerin çıktığını, bu yüzden durumu analiz edene kadar Kürdistan Bölgesi’ni programın dışında tutmaya karar verdiklerini belirtti.
Program sayesinde Dominik ekonomisine büyük katkılar sağladıklarını anlatan Nanthan, bu sayede tüm sektörlerin kazançlı çıktıklarını belirtti.
CBI Başkanı Emmanuel Nanthan, Rûdaw Washington muhabiri Roj Eli Zalla’nın sorularını yanıtladı.

Rûdaw: CBI’ın Irak Kürdistanı'nı yatırım yoluyla vatandaşlık programından çıkarma kararının nedeni neydi?
Emmanuel Nanthan: Her şeyden önce iyi günler diliyorum, Dominik'e hoş geldiniz. Oradan buraya kadar bu uzun mesafeyi katedip gelmeni bunun sizin için yani Kürdistan halkı için önemli bir mesele olduğunu gösteriyor. Geçmişte programı destekledikleri için kendilerine teşekkür ediyorum. 1993'ten beri bu programı uyguluyoruz. Bizim için inceleme çok önemlidir, bu nedenle çok güçlü bir incelemeye sahibiz ve bazen bir dizi uluslararası denetim kuruluşu ve istihbaratımıza bakan uluslararası ortaklarımızla işbirliği içinde süreci ayrıntılı olarak gözden geçiriyoruz. Bazen endişe duyulan noktalar olabiliyor, bu yüzden onları durdurup gözden geçiriyoruz.

Geçmişte Kürdistan ve Irak halklarından büyük destek aldık ve bölgedeki çok sayıda insan Dominik vatandaşı oldu, aslında binlercesi Dominik vatandaşı oldu. Bundan çok memnunuz ve kendilerine teşekkür ediyoruz. Şimdi bazı endişeler var, denetim sürecinin işini yaptığından emin olmak, vatandaşlık ve pasaport başvurusunda bulunan kişilerin doğru olduğundan emin olmak için süreci gözden geçiriyoruz. Programın başarısıyla, bir grup insanın kendisini temsilci gibi gösterdiği görünüyor. Bazı kişiler insanların yatırım yoluyla vatandaşlık programına katılmasını için reklam yapıyor ki aslında onlar resmi temsilci değil ve reklamları bizim programımızla uyuşmuyor.

Yatırım yoluyla vatandaşlık programı, çok fazla sermayeye sahip insanlar için yüksek profilli bir programdır ve programa katılanlar büyük sermayeye sahip başarılı ve iyi bir üne sahip olan insanlar olmalıdır. Ama o bölgede telefon ve Facebook mesajları üzerinden yapılan reklamların bizim tanınmamızı istemediğimiz bir şekilde olduğunu görüyoruz. Bu nedenle şimdi programı gözden geçirmek için durduruyoruz ve nasıl devam edebileceğimizi görmek için tam bir analiz yapacağız. Kapsamlı bir soruşturma yürüttükten ve kendilerini temsilci olarak tanıtan kişilerin açığa çıkarılmasından sonra programı yeniden başlatacağız. Çünkü çok sayıda kişi bizde temsilci olarak kayıtlı olmadıkları halde insanlara kendilerini yetkili temsilci olarak tanıtıyor ve dolayısıyla insanlar kimin temsilci olduğundan emin değil. Bu sorunları çözmek istiyoruz, süreç bittiğinde ve ortaklarımız sürecin sonucundan emin olduğunda, programı yeniden başlatacağız. Bu, bölge halkına karşı bir tavrımız olduğu anlamına gelmiyor. Aslında, binlerce Dominik vatandaşı o bölgeden geliyor ve yıllar boyunca programa katılmalarından mutluyuz.

Rûdaw: Doğrusu sorularımdan biri de buydu. Binlerce kişi dediniz; Kürdistan Bölgesi’nden kaç kişinin buradan vatandaşlık aldığına dair net bir sayı var mı?

Emmanuel Nanthan: Belirli bir sayı yok. Biz hiç bir bölgeden veya ülkeden yapılan başvuruların sayılarını açıklamıyoruz. Elbette sayılar var ama şimdi elimde böyle bir rakam yok. O bölgeden çok sayıda insanın vatandaşlığa sahip olduğunu ve iyi birer Dominik vatandaşı olduklarını rahatlıkla söyleyebilirim.

Rûdaw: Endişelerinizin nedeni sadece reklam ve pazarlama ile ilgili mi yoksa programı durdurmanızın başka nedenleri de var mı?

Emmanuel Nanthan: Bahsettiğim gibi, reklam sebeplerden biri, ancak inceleme de önemlidir. Şirketlerimiz orada olup bitenlerin bir kısmından memnun değil, bu yüzden gözden geçiriyoruz ve kabul etmediğimiz şeyleri kaldırana, ardından yeniden başlatana kadar programı durdurmak zorunda kaldık.

Rûdaw: Daha açık sorayım; sahte belgelerin programın askıya alınmasının nedenlerinden biri olduğunu duydum. Kürdistan Bölgesi'nden gelen herhangi bir sahte belge programın askıya alınmasına neden oldu mu?

Emmanuel Nanthan: Evet, inceleme şirketlerinin bizi uyardığı şeylerden biri de bu, bölgeden gelenlerin bazılarından emin olmadıklarını söylüyor. Evet, ana nedenlerden biri bu.

Rûdaw: İnceleme sürecinde, daha önce Dominik vatandaşı olanların bu yolla kabul edildiği anlaşılırsa ne yapacaksınız? İnceleme onları da kapsıyor mu? Yoksa yalnızca yeni başvuruda bulunan kişileri mi kapsıyor?

Emmanuel Nanthan: Sadece yeni başvuruda bulunanları kapsıyor, vatandaşlık alanları değil. Sahte belgelerin çoğu denetim şirketi tarafından ifşa edildi ve bundan emin olmak istiyoruz. Dominik vatandaşı olanlar olduğu kalacak ve onlar diğer Dominik vatandaşları gibi özgürdür.

Rûdaw: Sahte belgelerin sayılarından bahsedebilir misiniz?

Emmanuel Nanthan: Hayır, hayır, hayır.

Rûdaw: Tamam, bahsedemiyorsunuz. Peki, programın tekrar başlayacağını söylediniz. Bunun için belirlenmiş bir tarih var mı?

Emmanuel Nanthan: Belirlenmiş bir zaman yoktur. Şirketlerimiz, süreci gözden geçirmeleri ve tekliflerini bizim için hazırlamaları için kendilerine zaman ayırmamızı istedi. Bu süreç şimdi devam ediyor, umarım çok zaman almaz. Birkaç ay içinde yeniden başlayabiliriz, ancak talepte bulunanların hangi temsilcilerle bağlantı kurduklarına çok dikkat etmelerini istiyoruz. Çünkü programımızın reklamını yapanların bizim yaptığımız gibi yapıp yapmadıklarından emin olmak istiyoruz. Yatırım yoluyla vatandaşlık ve pasaport sahibi olmak üst düzey bir programdır ve bu nedenle reklamının uygunsuz bir şekilde yapılmasına izin vermiyoruz.

Rûdaw: Kürdistan Bölgesi ve Irak’ta izin verdiğiniz herhangi bir temsilci var mı? Sadece tek bir temsilciniz olması söz konusu mu?

Emmanuel Nanthan: Biz inceleme yapan firmanın vereceği yanıtı bekliyoruz, onların yapacağı öneriye açık olacağız. Biz, reklam yapan kişilerin gerçekten temsilci olduklarını, bizim tarafımızdan temsilci olarak tanındıklarını öğrenmek istiyoruz.

Rûdaw: İnceleme sürecinizde kimlerin Kürdistan Bölgesi vatandaşı olduğunu nasıl tespit ediyorsunuz? Kararınızda, Erbil ve Süleymaniye gibi belirli yerlerin isimlerini vermişsiniz. Fakat eğer birisi Kürdistan Bölgesi vatandaşıysa ve Bağdat'ta doğmuşsa, başvuruda bulunabilir mi?

Emmanuel Nanthan: Sanırım endişe duyduğumuz bölgeleri belirleme konusunda çok nettik, çünkü denetim şirketleri çok açıkça bu yerleri tespit etmişler. Bu nedenle, bu yoldan kaçınmak isteyen herkes doğrudan tanımlanır. Çünkü bizim için inceleme yapanlar bölgeyi iyi bilen uzmanlar. Bu nedenle yalan konuşanların talebini otomatik olarak ve doğrudan reddedilecektir.

Rûdaw: Bir kaç gündür Dominik’teyim. Bu programdan bahseden çok kişiyi gördüm. Yerleşim planı, sağlık ve havalimanı var. CBI programının Dominik’e faydası nedir?

Emmanuel Nanthan: CBI programı yaklaşık 30 yıldır devam ediyor. Bu programa Mart 1993'te başladık. Dünyanın en eski ve en uzun vadeli programlarından biriyiz. Genel olarak, programdan büyük ölçüde yararlandık. 2017’deki fırtınadan sonra başbakan, Dominik’i CBI programı aracılığıyla iklim değişikliğiyle mücadele eden ülkeler sıralamasında birinciliğe yükseltme sözü verdi. Fırtınadan sonra binaları yeniden inşa edebildik ve bir konut devrimi başlatabildik. İklim olaylarına karşı dayanıklı olabilecek yaklaşık 5.000 yerleşim birimi inşa ettik. Bu konutların Dominik’in her bölgesinde herkese fayda sağladı. Covid-19 ve sağlık sorunları Dominik ve dünya için önemli sorunlardan biriydi. 13 sağlık merkezini yenileyebildik ve birkaç başka merkezin yanı sıra yakın gelecekte buraya yakın bir yerde yeni bir hastane inşa ettik. CBI programı sayesinde okullar, yollar ve köprüler inşa edebildik. Şu anda yedi adet beş yıldızlı otel inşa ediyoruz. Sanırım CBI programı ile yapılanlar dışında başka hiç bir yerde böyle bir programla yapılmış nüfus ve yerleşim projeleri göremezsiniz.

Program, ekonomimizi çeşitlendirmemize ve yabancı yatırımları doğrudan turizm sektörüne çekmemize yardımcı oluyor. Gayrimenkul sektöründeki ilerlemeden dolayı yabancı şirketleri Dominik’e getirip çalıştırabildik. Bu yüzden burada çalışmak için başka yerlerden işçi getirmek zorunda kaldık. Eğitimde, başbakanın söz verdiği gibi, her evde bir üniversite mezunu olmalıdır ki mezunların çoğu CBI programının desteği ile eğitim görüyor. Bu program nedeniyle, çok sayıda vatandaşımız dünyanın değişik ülkelerindeki üniversitelerde okuyor.

Gerçekten de, program bizim için Tanrı'nın bir armağanıdır ve Dominik’teki herkese fayda sağlıyor. Buradaki gördüğünüz tüm güzellikler, havaalanını görüyorsunuz. Bu yerleri işleten insanlar, gençlere sadece turizm sektöründe değil, aynı zamanda eğitim, bankalar, devlet kurumları ve sigorta şirketlerinde de deneyim kazanmaları için iş fırsatları sağlayan ulusal bir çalışma programının parçasıdır. Tüm bunların masrafı CBI programı sayesinde karşılanıyor. Yaptığımız çalışmaların bazıları herkese fayda sağlıyor. Adadaki yaşlıların bakımını üstlenen bir özel programımız var. İnsanlara yaşlıların farkında olması, yalnız kalmamaları, evlerini, kıyafetleri temizlemeleri ve günlük beslenme ihtiyaçlarını karşılamaları karşılığında para ödüyoruz. Böylece CBI gençlere, yaşlılara, öğrencilere ve sağlık ihtiyacı olanlara ulaşıyor. Program bizim için harika bir iş çıkardı ve Dominik ekonomisinin her alanına ulaştı.

Rûdaw: Örneğin, birisinin bir ev satın aldığı ancak aynı evin başka başka kişilere de satıldığı iddia ediliyor. Yani bu yatırımı burada Dominik’te kötüye kullanma vakalarına rastlanmış mı?

Emmanuel Nanthan: Bunu ilk defa duyuyorum. Program buna izin vermiyor. İki şekilde vatandaş olabiliyorsunuz; ya doğrudan hükümetin desteklediği yabancılara yatırım yoluyla doğrudan verilen vatandaşlık, ya da Marriott, Kempensky ve Hilton gibi otellerden birine, doğrudan gayrimenkul sektörü aracılığıyla yatırım yaparak elde edebilirsiniz. Bu hisselere sahip olduktan en az 3 veya 5 yıl sonra satabilirsiniz. Bahsettiğiniz şeye programda hiç izin verilmiyor.

Rûdaw: Bunu izleyicilerimiz için netleştirelim; örneğin bir otele 200.000 veya 250.000 Dominik Pesosu yada 100.000 ABD doları yatırım yaparsanız, 3-5 yıl sonra o payı satıp paranızı geri alabilir ve vatandaş olarak da kalabilir misiniz?

Emmanuel Nanthan: Evet. Programa göre, belirlenen yerlerde gayrimenkul sektörüne yatırım yaparsanız, 3 yıl sonra payı satabilirsiniz, ancak alan kişi 5 yıl sonra Dominik vatandaşı olabilir. Ancak 3 yıl sonra müşteri vatandaş olamaz. Hisseler özel sektörde olur, örneğin bir otelde veya havaalanında olur. Böylece hisseyi satabilirsiniz, ancak sadece siz 3 yıl sonra, satın alan kişi 5 yıl sonra vatandaş olabilir.

Rûdaw: Bu programa katılabilmek için uyulmasını istediğiniz şartlar nelerdir? Irak Kürdistan Bölgesi halkı da ne zaman tekrar talep formları gönderebilecek?

Emmanuel Nanthan: Kişinin 18 yaşından büyük olması ve büyük bir gelire sahip olması gerekmektedir. Kişinin gelirini ve mali durumunu değerlendirmek, kişinin denetimini yapmak, kişinin sağlık ve CV raporunu, işyerini ve okulunu incelemek için iki yıl boyunca banka belgesi istiyoruz. Orada bize bilgi veren, evleri ve işyerlerinin resimlerini gönderen, onlarla okula giden insanlarla ve kişinin meslektaşlarıyla röportaj yapan insanlarımız var. Bankalarda usulsüz bir değişim olmadığından ve bilgilerimizi dünyanın dört bir yanındaki istihbarat birimlerimiz aracılığıyla doğrulayacağımızdan emin olmalıyız. Tüm bunlar eksiksiz çıktıktan sonra başvuru sahibi onaylanıyor ve vatandaş alabiliyor.

Rûdaw: Bu soruma net yanıt vermediniz; Askıya alma kararının kaldırılması için ne kadar bekleyeceksiniz; 6 ay mı, bir yıl veya 2 yıl mı?
Emmanuel Nanthan: Sanırım ilk başta buna yanıt verdim. Biz inceleme şirketlerinin yanıtının elimize ulaşmasını bekliyoruz. Size belirli bir süre veremem. Ancak uzun sürmeyeceğini umuyorum.

Rûdaw: Çok teşekkür ediyorum.
Emmanuel Nanthan: Buraya geldiğiniz için çok teşekkür ediyorum. Size ve Irak halkına iyi dileklerde bulunuyorum. Lütfen bize darılmayın. Biz sadece programımızın şartları uyanlar için ayarlanmış olduğundan emin olmak istiyoruz. Geldiğiniz için teşekkürler. Umarım adada yeşillikler, nehirler, çiçekler ve Dominik’in tüm güzellikleri ile iyi vakit geçirirsiniz.[1]