Bibliotek Bibliotek
Søk

Kurdipedia er de største kildene for kurdisk informasjon!


Search Options





Avansert søk      Keyboard


Søk
Avansert søk
Bibliotek
Kurdiske navn
Kronologi av hendelser
Kilder
History
Bruker samlinger
Aktiviteter
Søk Hjelp?
Publication
Video
Classifications
Tilfeldig element!
Send
Send artikkel
Send bilde
Survey
Dine tilbakemeldinger
Kontakt
Hva slags informasjon trenger vi!
Standards
Vilkår for bruk
Element Kvalitet
Verktøy
Om
Kurdipedia Archivists
Artikler om oss!
Legg Kurdipedia til ditt nettsted
Legg til / Slett e-post
Besøkende statistikk
Element statistikk
Fonts Converter
Kalendere Converter
Språk og dialekter av sidene
Keyboard
Hendige lenker
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Språk
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Min konto
Logg inn
Medlemskap!
Glemt passordet ditt!
Søk Send Verktøy Språk Min konto
Avansert søk
Bibliotek
Kurdiske navn
Kronologi av hendelser
Kilder
History
Bruker samlinger
Aktiviteter
Søk Hjelp?
Publication
Video
Classifications
Tilfeldig element!
Send artikkel
Send bilde
Survey
Dine tilbakemeldinger
Kontakt
Hva slags informasjon trenger vi!
Standards
Vilkår for bruk
Element Kvalitet
Om
Kurdipedia Archivists
Artikler om oss!
Legg Kurdipedia til ditt nettsted
Legg til / Slett e-post
Besøkende statistikk
Element statistikk
Fonts Converter
Kalendere Converter
Språk og dialekter av sidene
Keyboard
Hendige lenker
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Logg inn
Medlemskap!
Glemt passordet ditt!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Om
 Tilfeldig element!
 Vilkår for bruk
 Kurdipedia Archivists
 Dine tilbakemeldinger
 Bruker samlinger
 Kronologi av hendelser
 Aktiviteter - Kurdipedia
 Hjelp
Nytt element
Biografi
Azad Karimi
13-01-2023
شادی ئاکۆیی
Statistikk
Artikler 522,161
Bilder 105,693
Bøker 19,679
Relaterte filer 98,573
Video 1,419
Bibliotek
Norsk-kurdisk (kurmanjî) il...
Bibliotek
Ny i Norge; ordliste norsk-...
Bibliotek
Norsk nå!; ordliste norsk-k...
Biografi
Gelawesh Waledkhani
Li Kurdistanê mîrekî hezarfen: Evdal Xan
Gruppe: Artikler | Artikler språk: Kurmancî - Kurdîy Serû
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Ranking element
Utmerket
Veldig bra
Gjennomsnittlig
Dårlig
Dårlig
Legg til i mine samlinger
Skriv din kommentar om dette elementet!
Elementer historie
Metadata
RSS
Søk i Google etter bilder relatert til det valgte elementet!
Søk i Google for valgt element!
کوردیی ناوەڕاست0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Rewşenbîrên Kurd

Rewşenbîrên Kurd
=KTML_Bold=Li Kurdistanê mîrekî hezarfen: Evdal Xan=KTML_End=
=KTML_Underline=#Sedat Ulugana# =KTML_End=

Di nav mîrên Bedlîsê de, yên ku pir hatine ziman û nasîn yek Şeref Xan (V) û yek jî Evdal Xan e. Şeref Xan ji ber berhema xwe ya der barê dîroka kurdan de ya bi navê “Şeref-name” yê tê nasîn. Evdal Xan jî, ji ber “Seyahat-name” ya Ewliya Çelebî tê nasîn. Nivîsên der barê van her du mîran de hatine nivîsîn, bi giştî di çerçoveya van her du çavkaniyan de agahiyan didin. Ji ber vê yekê, gelek bersivên pirsên girîng di tariyê de dimînin. Tiştên der barê Evdal Xan de hatine gotin, yan nîvco ne, yan jî xelet in. Mînak, Nazmi Sevgen dibêje ku Evdal Xan, li pey Şemsedîn bûye mîrê Bedlîsê. Desthilatdariya Evdal Xan jî ji sala 1638’an daye destpêkirin û di sala 1657’an de jî daye qedandin. Şakir Epozdemîr jî dibêje ku Evdal Xan lawê Mîr Şemsedîn e. Dîsa Ziya Avci jî heman xeletiyê dubare dike û dibêje ku Evdal Xan lawê Mîr Şemsedîn e. Avci di heman gotarê de nivîsiye ku Evdal Xan di sala 1657’an de hatiye kuştin, lê ji bo vê îdiayê jî çavkaniyê diyar nake. Heman xeletî, di hemû tezên akademîk de jî hatine dubarekirin. Bi taybetî, di nivîs û tezên der barê Bedlîsê yên mehelî de, (ku tê de behsa Evdal Xan jî tê kirin), çavkanî Nazmî Sevgen û Ewliya Çelebî ne. Di tez û nivîsên bîyaniyan ên di heman mijarê de jî dîsa çavkanî Ewliya çelebî ye. Ev xeletiyên jorê bi gelemperî hatine dubarekirin. Ji bilî agahiyên ku Ewliya Çelebî dane, nikarin tiştekî din bibêjin. Şîroveyên wan, girêdayî agahiyên Ewliya çelebî ne. Tiştên der barê Evdal Xan de hatine nivîsîn, yek jî di çarçoveya êrîşa Melek Ahmed Paşa de ye ku li dijî Bedlîsê, di sala 1655’an de pêk anîbû. Bêguman Ewliya Çelebî ev êrîş bi awayekî berfireh dide. Tenê ne şer, der barê Evdal Xan de jî agahiyên berfireh dide.
Di seyahatnameya Ewliya Çelebî de Evdal Xan, mirovekî otorîter, dîplomat, zana, edîb, şair, dirust, comert, hekîm, bijîşk, mîmar, neqaş, wênekar bi kurtayî ew mirovekî biexlaq, xwedîfeyz û “hezarfen” e. Her çiqas Ewliya ew fîşal kiribe jî em dizanin ku ew li gor dema xwe mirovekî zana û entelektûel bû. Bi erebî, farisî, tirkî û kurdî dizanibû, ji ber vê yekê têkiliyên wî bi dewletên havirdora erdnîgariya Kurdistanê re û beg û mîrên kurd ên cîran re xurt bûn. Ji kalê xwe Şeref Xan, pirtûkxaneyeke dewlemend û terbiya sîyasî û dîplomatîk ya farisan girtibû ku ew terbiye di warê dîplomasiyê de ew serkeftî kiribû. Di warê zanistê de, zanayekî bêhempa bû û ji ber rewşeznbîriya wî, haya wî ji pêşketin û bûyerên di cîhanê de diqewimîn çêdibû ku em van rêçan di pirtûkxaneya wî ya dewlemend de jî dibînin.
Li gor Ewliya Çelebî, Evdal Xan di nav sînorên xwe de teqez desthilatdar bû ku heya lawên wî jî jê pir ditirsiyan. Beg û rêvebirên dewleta Osmanî jî jê pir ditirsiyan. Rêvebirekî bitedbîr û siyasetmedarekî pîr bû. Di heman demê de ew, terzî, berber, muezîn, waîz, sîlahşor, kîmyager, nêçîrvan, beytar, mîmar, xetad, zimannas, hesinkar, zêrger, demjimêrsaz, hakak, muzîkjen, sazende, medah, tîrkeş, agirbaz, bêhndarsaz (parfûmsaz), mohirsaz, rengrês, şûşevan, şîranîker, cûmker, tevnker, serac, dartaş, merengoz, necar, goşkar, darbaz, pîrot, hokabaz, akrobat, cotkar û dêman bû. Wî di bexçeyê xwe de peykerên cur bi cur dabû çêkirin ku dişibiyan peykerên ewropiyan. Yanî Evdal Xan pêşiya Osmaniyan Ronesans li Bedlîsê di sala 1655’an de bi awayekî dabû despêkirin.
Ewliya Çelebî huner û taybetmendiyên Evdal Xan û yên di wan huneran de hoste û bi wan taybetmendiyên xwe navdar in dide ber hev. Li gor Çelebî, Evdal Xan di comerdiyê de, dişibe Hatemê Tay, di warê teyran de dişibe Menûçehr, di hespsiwariyê de wek Rustem e di muzîkjeniyê de wek Abdulah Faryabî, Gûlam Şadî û Fîsagores-î Tevhîdî ye ku 160 cure amûrên muzîkê li bal wî hebûn. Dîsa ew di warê demjimêrsaziyê de jî hosta bu ku ji Can Petro û Kaşper hostatir bû. Wek Bîlalê Hebeş muezîn, wek Hz. Ebûbekirê Sidîk tîrkeş, wek Hz. Elî sîlahşor, nandayînê wek Omer Bîn Imran bû. Di warê zanist û bijîşkiyê de Sokrat, Hîpokrat, Fîlkos û Calînûs li ber Evdal Xan “wek zarokên mekteba sereke (yên ku hê nû ebcedê dixwînin)” bû. Welhasil li gor Ewliya, Evdal Xan di “hefsed heftê hunerî de” xwedî hostatiyê ye. Bêguman sedemên hezarfeniya Evdal Xan hebûn. Li gor Ewliya Çelebî, Evdal Xan her dem ji mirovên zana, edib û xwedîhuner re rêz digirt û ji bo vê yekê mirovên zana û xwedî huner dihatin Bedlîsê û li dora Evdal Xan diciviyan. Evdal Xan jî xanî, milk û mal didan van mirovan û ji wan fêrî van huneran û agahiyên nû dibû wekî din lawên wî jî saya serê van mirovên zana, edîb û xwedîhuner de perwerdeya xwe didomandin. Yanî di dema Evdal Xan de, ji ber rewşenbîriya wî, Bedlîs bûbû qonaxeke edebî, zanistî. Ewliya ji aliyê zanistî, hunerî û edebî de, dema ku Bedlîsê bi dewleta Osmanî ve dide berhev, diyar dike ku mehterxaneya (bando) xan ji mehterxaneya dewleta Osmanî baştir û ji aliyê amûrên muzîk û muzîkjenan ve jî dewlemendtir e. Me li jorê gotibû ku xan mîmarekî bêhempa bû ku wî di Bedlîsê de goleke avê çêkiribû, jin û zarên xwe li kelekan siwar dikir û ew digerandin. Dîsa hemama qesra xan, di warê mîmariyê de mînakeke bêhempa ye. Heya ku Ewliya dibêje “ev çil û yek sal in ez digerim min hê hemameke wiha nedîtiye.” Dîsa Ewliya diyar dike ku Sultan Murad (IV.) dema Sefera Rewanê ji bo vê hemamê gotiye “Xwezî hemameke wiha li Stenbolê jî hebûya” ku di heman hemamê de Sultan Murad (IV.) dikeve “halvetê” ku em di vê halvetê de mînakên homoseksûaliteyê jî dibînin. Xan di warê bijîşkiyê de bi taybetî di hekîmiya çavan de pisporekî qewî bû ku wî, wê demê li Bedlîsê emeliyatên çavan dikir.
Ewliya Çelebî jî bi çavên xwe dîtiye ku wî emeliyatên çavan kiriye. Rêbaz û amûrên ku wî ji bo emeliyetê bi kar anîne taybet û cuda ne. Ewliya dibêje ku wî, çavên mirovên ku çil sal bûn kor bûbûn, dîsa vedikir. Evdal Xan ne tenê di warê nexwaşiyên mirovan de pispor bû, di heman demê de ew pisporê nexweşiyên hesp, baz û çivîkan jî bû. Ewliya dibêje ku wî bazên nexweş emeliyet dikir û paşê jî derman dikir da ku wan şifa didît. Dîsa Evdal Xan cerahekî bêhempa bû ku ji bo şikestinên hestûyên mirovan mûmyayên cuda bi kar dianî. Tabîbekî baş bû ku wî mirovên ji ber esrarkêşiyê ji taqet diketin, tedavî dikir û perhîzên wî yên taybet hebûn. Xan ji akrobasiyê wisa hez dikir ku ji ber vê yekê birîndar bûbû. Ewliya dibêje dema em bûne mêvanê Xan, lingê wî yê rastê şikiyabû û ji ber vê şikestinê dikuliya. Dîsa tiştên ku Evdal Xan bi destên xwe çêdikirin nedişibiya tu şibhên xwe. Ewliya ji bo vê îdiayê mînakek dide ku Xan, ji rêviyên çûkan ji bo demjimêran kirîş çêdikirin ku heya deh salan tu tiştî li van demjimêran bandor nedikir. Dîsa wî teknolojiyeke bêhempa (mîkro-teknolojî) bi kar dianî û demjimêrên biçûk çêdikir û di hundirê gustîlan de bi cih dikir. Di Seyahatnameyê de hin taybetmendiyên şexsî yên Evdal Xan jî derdikevin pêş. Ew xwedî karakterekî otorîter e ku em di pirsgirêkên di navbera wî û Melek Ahmed Paşa de jî dibînin, Xan tu carî hez nekiriye ku bi temamî bikeve bin desthilatdariya Osmanî. Li aliyekî din, kîjan rêvebir û padîşahên Osmanî di Bedlîsê re derbas bûbe, ji Evdal Xan rêz û xizmet dîtiye. Em di nameya Xan de ku ji bo Melek Ahmed Paşa şandiye dibînin, ew li hemberî çêr û heqaretên Melek Ahmed Paşa pir bi zimanekî nazik bersivan dide. Çiqas di helwesta xwe ya sîyasî de hişk be jî, di warê dîplomasiyê de zimannerm û dilnizm e. Her wiha Ewliya Çelebî hin taybetmendiyên fizîkî yên Evdal Xan jî diyar dike ku ev agahî der barê tîpolojiya laşê kurdan a çarsed sal berê de fikrekê dide me. Li gor agahiyên ku Ewliya Çelebî dide, Xan yekî qemer, kinik, hustûkurt, navmil fireh, navzirav, bazûqalind, çavbelek, enîfireh, guhmezin, simbêlboq, rîrîçal, serçav nûranî ye. Pozê wî dişibe nikilê bazan, sekna wî wek sekna hukumdaran e. Dengê wî zîz û bilind e, li ser xwe ye û zînde ye.[1]
Dette produktet har blitt skrevet på et språk (Kurmancî - Kurdîy Serû), klikk på ikonet for å åpne elementet på originalspråket!
Ev babet bi zimana (Kurmancî - Kurdîy Serû) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
Dette produktet har blitt sett 376 ganger
HashTag
Kilder
[1] | Kurmancî - Kurdîy Serû | https://xwebun1.org/ - 15-07-2023
Koblede elementer: 5
Gruppe: Artikler
Artikler språk: Kurmancî - Kurdîy Serû
Publication date: 11-02-2021 (3 År)
Bok: History
Dokumenttype: Originalspråket
Provinsen: Kurdistan
Publication Type: Born-digital
Technical Metadata
Element Kvalitet: 99%
99%
Lagt inn av ( ئەڤین تەیفوور ) på 15-07-2023
Denne artikkelen har blitt gjennomgått og utgitt av ( سارا ک ) på 18-07-2023
Dette elementet nylig oppdatert av ( سارا ک ) på : 18-07-2023
URL
Dette elementet i henhold til Kurdipedia er Standards ikke er ferdig ennå!
Dette produktet har blitt sett 376 ganger
Attached files - Version
Type Version Redaktørnavn
Photo fil 1.0.17 KB 15-07-2023 ئەڤین تەیفوورئـ.ت.
Kurdipedia er de største kildene for kurdisk informasjon!
Bibliotek
Et nettverk av førstehjelpere i det minelagte Nord-Irak - Et spørsmål om liv eller død
Biografi
Gelawesh Waledkhani
Bibliotek
Min drøm om Kurdistan – Værd at kæmpe for?

Actual
Bibliotek
Norsk-kurdisk (kurmanjî) illustrert ordbok
24-10-2013
هاوڕێ باخەوان
Norsk-kurdisk (kurmanjî) illustrert ordbok
Bibliotek
Ny i Norge; ordliste norsk-kurdisk sorani
23-10-2013
هاوڕێ باخەوان
Ny i Norge; ordliste norsk-kurdisk sorani
Bibliotek
Norsk nå!; ordliste norsk-kurdisk sorani
23-10-2013
هاوڕێ باخەوان
Norsk nå!; ordliste norsk-kurdisk sorani
Biografi
Gelawesh Waledkhani
03-04-2022
شەرارە شەمامی
Gelawesh Waledkhani
Nytt element
Biografi
Azad Karimi
13-01-2023
شادی ئاکۆیی
Statistikk
Artikler 522,161
Bilder 105,693
Bøker 19,679
Relaterte filer 98,573
Video 1,419
Kurdipedia er de største kildene for kurdisk informasjon!
Bibliotek
Et nettverk av førstehjelpere i det minelagte Nord-Irak - Et spørsmål om liv eller død
Biografi
Gelawesh Waledkhani
Bibliotek
Min drøm om Kurdistan – Værd at kæmpe for?
Folders
Biografi - Kjønn - Mann Biografi - Nasjon - Kurd Bibliotek - Provinsen - Utenfor Bibliotek - Bok - Al- Anfal & Halabja Bibliotek - Dialekt - Norsk Bibliotek - PDF - Bibliotek - Bok - Kurdish Issue Bibliotek - PDF - Biografi - Education level - Biografi - Education -

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Kontakt | CSS3 | HTML5

| Page generasjonstid : 0.547 andre!