Bibliotek Bibliotek
Søk

Kurdipedia er de største kildene for kurdisk informasjon!


Search Options





Avansert søk      Keyboard


Søk
Avansert søk
Bibliotek
Kurdiske navn
Kronologi av hendelser
Kilder
History
Bruker samlinger
Aktiviteter
Søk Hjelp?
Publication
Video
Classifications
Tilfeldig element!
Send
Send artikkel
Send bilde
Survey
Dine tilbakemeldinger
Kontakt
Hva slags informasjon trenger vi!
Standards
Vilkår for bruk
Element Kvalitet
Verktøy
Om
Kurdipedia Archivists
Artikler om oss!
Legg Kurdipedia til ditt nettsted
Legg til / Slett e-post
Besøkende statistikk
Element statistikk
Fonts Converter
Kalendere Converter
Språk og dialekter av sidene
Keyboard
Hendige lenker
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Språk
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Min konto
Logg inn
Medlemskap!
Glemt passordet ditt!
Søk Send Verktøy Språk Min konto
Avansert søk
Bibliotek
Kurdiske navn
Kronologi av hendelser
Kilder
History
Bruker samlinger
Aktiviteter
Søk Hjelp?
Publication
Video
Classifications
Tilfeldig element!
Send artikkel
Send bilde
Survey
Dine tilbakemeldinger
Kontakt
Hva slags informasjon trenger vi!
Standards
Vilkår for bruk
Element Kvalitet
Om
Kurdipedia Archivists
Artikler om oss!
Legg Kurdipedia til ditt nettsted
Legg til / Slett e-post
Besøkende statistikk
Element statistikk
Fonts Converter
Kalendere Converter
Språk og dialekter av sidene
Keyboard
Hendige lenker
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Logg inn
Medlemskap!
Glemt passordet ditt!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Om
 Tilfeldig element!
 Vilkår for bruk
 Kurdipedia Archivists
 Dine tilbakemeldinger
 Bruker samlinger
 Kronologi av hendelser
 Aktiviteter - Kurdipedia
 Hjelp
Nytt element
Biografi
Azad Karimi
13-01-2023
شادی ئاکۆیی
Statistikk
Artikler 518,502
Bilder 104,716
Bøker 19,271
Relaterte filer 97,552
Video 1,398
Bibliotek
Norsk-kurdisk (kurmanjî) il...
Bibliotek
Ny i Norge; ordliste norsk-...
Bibliotek
Norsk nå!; ordliste norsk-k...
Biografi
Gelawesh Waledkhani
جینۆسایدی کوردانی فەیلی تەنیا قەتڵوعامکردنی کورد نییە، بەڵکو گۆڕینی دیمۆگرافیا و شوناسی نەتەوەیەکیشە
Gruppe: Artikler | Artikler språk: کوردیی ناوەڕاست
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Ranking element
Utmerket
Veldig bra
Gjennomsnittlig
Dårlig
Dårlig
Legg til i mine samlinger
Skriv din kommentar om dette elementet!
Elementer historie
Metadata
RSS
Søk i Google etter bilder relatert til det valgte elementet!
Søk i Google for valgt element!
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

دكتۆر ساحێب قارەمان

دكتۆر ساحێب قارەمان
دکتۆر ساحێب قارەمان وەکوو شارەزا و پسپۆڕێکی ئامار و سەرژمێری و کەسایەتییەکی ناسراوی ناو #کوردانی فەیلی# ، لەم دیدارەدا لەگەڵ گۆڤاری گوڵان باس لە کەیسی کوردانی فەیلی و گۆڕینی دیمۆگرافیای دانیشتووانی بەغدا و ناوچەکانی کوردانی فەیلی دەکات. چەند ڕاستییەکی نوێ ئاشکرا دەکات، بۆ قسەکردن لەسەر ئەم پرسە چەند پرسیارێکمان ئاڕاستە کرد.

* بەو پێیەی شارەزاییەکی باشت.ە زانستی ئامار و سەرژمێریی دانیشتووانی ئێراقدا هەیە، خوێندنەوەشت.ۆ هۆکاری سەرەکیی پاکتاوکردنی کوردی فەیلی لەلایەن ڕژێمی بەعسەوە بۆ بەرزیی ڕێژەی دانیشتووانی کوردی فەیلی لە بەغدا و ناوچەکانی ڕۆژهەڵاتی دیجلە دەگەڕێنیتەوە، ئایا لەسەر چ بنەمایەک پشتت.ەم خوێندنەوەیە بەستووە؟

-ژمارەی زۆری دانیشتووان و چڕیی ئەم ژمارەیەی کوردانی فەیلی لەناو جەرگەی بەغدا و ناوچەکانی ڕۆژهەڵاتی دیجلە وای کرد، ڕژێمی بەعس بۆ کەمکردنەوەی ئەم ژمارەیە و گۆڕینی دیمۆگرافیای ناوچەکە، دەست.ە جینۆسایدی کوردانی فەیلی بکات، هەرچەندە هەر لەبەر ئەم هۆکارە و چەند هۆکارێکی دیکە ڕژێمەکانی پێشووی بەعسیش بە بیانووی (التبعیة) لە ڕەگەزنامەی ئێراقیدا دژایەتیی کوردانی فەیلییان کردووە، بەڵام لە سەرژمێریی ساڵی 1977 دا بڕگەیەکی نوێیان بۆ زیادکرد، کە تایبەت.وو بە نەتەوە و ئاستی خوێندنیان، بەمەش بەڕوونی دەرکەوت.ەنیا لە بەغدا ژمارەی دانیشتووانی کوردانی فەیلی لە ملیۆنێک کەس زیاترە، ئەو سەردەمە کوردانی فەیلی جگە لەوەی کاسب و پیشەوەر و بازرگان و زەنگین بوون، ژمارەیەکی یەکجار زۆری خوێنەوار و ڕۆشنبیریان تێدا بوو، منداڵەکانیان زۆربەی دەرچووی زانکۆ و دواناوەندی بوون، ئەوانیش دواڕۆژ بە زۆرینە دەبوونە کارمەند لە بەغدا، بە واتایەکی دیکە بەغدا گەورەترین شاری باشووری کوردستان بوو لەو سەردەمەدا، گەڕەکەکانی باکوور و ڕۆژهەڵاتی ناو سەنتەری بەغدا جگە لە گەڕەکی ئەعزەمییە و وەزیرییە کە عەرەب و تورکمان بوون، گەڕەکەکانی دیکە تاکوو سەلمان پاک هەر هەمووی کورد بوون، لە ساڵی 1979 کاتێک داوایان لە کوردانی فەیلی کرد، سەردانی فەرمانگەکانی نفووس بکەن لەوێ هەموو ماڵەکانیان دەستنیشان کرد، بەعسییەکان بۆ شاڵاوە گەورەکەی جینۆسایدی کوردانی فەیلی لە ساڵی 1980 خۆیان ئامادە کرد.

* پێش ئەوەی باسی جینۆسایدەکەی ساڵی 1980 بکەین، دەمەوێت.ەسەر ئەو خاڵە ڕابوەستین، ئایا جگە لە ناوەندی بەغدا بارودۆخی کوردانی فەیلی لە ڕۆژهەڵاتی دیجلە و باکووری بەغدا چۆن بوو؟

-بەعەرەبکردن و شاڵاوی جینۆساید دژی کورد مێژوویەکی کۆنی هەیە، ئەوەی من لەبیرم دێت.ە دەرەوەی بەغدا هەرچی ناوچەکانی بەری ڕۆژهەڵات. باکووری شاری بەغدا و تەنانەت.وت.ەبوو، هەمووی کورد بوون، دانیشتووانی خاڵس و بەعقوبە و شارەبان کە ئەو دەمە بەعقوبە بە خراسان ناو دەبرا و خاڵسیشیان پێ دەوت، دوەڵەتئاباد (دیلتاوە) و تا مەندەلی و بەدرە و جەسان و بە زڕباتییەشەوە کورد بوون، مەحموود خورشید پاشا لە «سیاحەتنامەی حدود» باسی ویلایەتی بەغدای کردووە و دەڵێت: «عەشیرەتی فەیلی کە تایفەی کوردن لە بەدرە و جەسان و زڕباتییەن، لە خوار مەندەلی و زڕباتییەشەوە تێکەڵ بە ئیلامی عەرەبی بوون». من خۆم کاتێک لە ساڵی 1964 منداڵ بووم و لەگەڵ خێزانەکەم چوومە کوت.ە دووکاندارێک کە جامانەی لەسەردا بوو، بە زمانی عەرەبی سۆراخی ماڵی خزمێکم پرسی، خاوەن دووکانەکە پێمی وت: تۆ چی ئەویت؟ لە وەڵامدا وتم: خزممە، کەچی بە تووڕەییەوە پێی وتم: ئەی بۆچی بە کوردی قسە ناکەیت، نەمدەزانی هەرچی دووکاندار و خەڵکی سەرشەقام هەبوون بە زمانی کوردی قسەیان دەکرد، بابەتی جینۆسایدی کوردی فەیلی تەنیا باسکردن و زیندووکردنەوەی ئەو جینۆسایدە نییە کە دەرهەق بە نەتەوەی کورد کراوە، بەڵکوو زیندووکردنەوەی گۆڕینی دیمۆگرافیا و شاڵاوی بەعەرەبکردنیشە. بەم شێوەیە هەرچی پاساوی (التبعیة) هەیە کە لە یاسای ڕەگەزنامەی ساڵی 1924 هەبوو، زۆربەی کوردانی فەیلی خۆیان بەو (التبعیة) دانابوو، تاوەکوو خزمەتی بەزۆرەملێی سەربازی نەیانگرێتەوە، لە کاتی ڕاپێچکردنی کوردانی فەیلی لە ساڵی 1970 ڕژێمی فاشیزمی ئەو سەردەمە تەنانەت.ەگەزنامەی ئێراقییان لەو کوردانەی فەیلیش سەندەوە کە ڕەوانەی ئێرانیان کردن، لە کاتی هەڵگیرسانی شۆڕشی ئەیلوول بە ڕابەرایەتیی مەلا مستەفا بارزانی ژمارەیەکی زۆری کوردانی فەیلی پاڵپشتی و هاوکاریی مەلا مستەفا بارزانییان کرد، ئەمەش بووە پاساوێکی دیکە تاوەکوو ڕژێمی بەعس پیلان و مەرامە قێزەوەنەکەی لە دژی کوردی فەیلی جێبەجێ بکات.

* زۆر باس لەو پەیوەندییە بەهێزەی نێوان مەلا مستەفا بارزانی و کوردانی فەیلی دەکرێت، بەتایبەتیی ئەو دەمەی سیمبولی نەتەوەی کورد مەلا مستەفا لە ڕووسیا گەڕابووەوە، دەکرێت.اسێکی ئەم پەیوەندییەمان بۆ بکەیت؟

-پەیوەندیی نێوان کوردانی فەیلی بە مەلا مستەفا بارزانییەوە و بەشداریکردنیان لە شۆڕشی ئەیلوول و خۆشەویستییان بۆ مەلا مستەفا بارزانی مێژوویەکی کۆنی هەیە، دکتۆر جەعفەر محەمەد کەریم کە براگەورەی حەبیب محەمەد کەریمی سکرتێری پارتی دیموکراتی کوردستان بوو، ئەو دەمە دکتۆر جەعفەر محەمەد کەریم لە ساڵی 1946 ئەندامی مەکتەبی سیاسی بووە و لە دامەزرێنەرانی پارتی بووە، ئەوە بوو لە ساڵی 1952 لە ئێراق دەریان کرد، ساڵح یوسفی کاتی خۆی باسی دکتۆر جەعفەر محەمەد کەریمی کردووە، دەیوت: «جەعفەر محەمەد کەریم فێری کوردایەتی کردم»، دوای ئەمیش نەوەیەکی دیکە هات.ە حەبیب محەمەد کەریم و یەدوڵڵا کەریم و عادل موراد و زەکییە ئیسماعیل و.. تادوایی کە هەر لە پۆستی سکرتێری پارتی و بەرپرسی یەکێتیی قوتابییان و ئافرەتان و چەندین پۆستی گەورەی دیکەیان هەبوو، ئەمە وێڕای ئەوەی کاسبکارەکان و بارزگانەکانی کوردانی فەیلی کۆمەک و هاوکاریی باشی شۆڕشیان کردووە، یەکەمین ئێزگەی کوردانی فەیلی هێنایان بۆ بەغدا و دواتر ناردیانە هەرێمی کوردستان، تەنانەت.اتێک مەلا مستەفا لە ڕووسیا گەڕایەوە لە ئوتێل سەمیرئەمیس دادەنیشت، ئەوە بوو کوردانی فەیلی هەموویان پۆل بە پۆل دەچوونە خزمەتی، تا وای لێهاتبوو کاتێک حکومەت.ەیویست.ابەتێک لەگەڵ مەلا مستەفا بارزانی باس بکات، بە کوردێکی فەیلی و لە ڕێگەی عەبدولڕەحیم فەیلییەوە دەیاننارد، مەلا مستەفا بارزانی باش دەیزانی کوردانی فەیلی چ قوورساییەکیان لە بەغدا هەیە و پەراوێزیش خراون، بۆیە بەردەوام داکۆکی لە خێزانەکانی کوردی فەیلی دەکرد، لە بەرانبەریشدا کوردانی فەیلی مەلا مستەفا بارزانییان زۆر خۆش دەویست، لە ساڵی 1970 لقی 5 ی پارتی گەورەترین لقەکانی پارتی بوو لە بەغدا و نزیکەی نیوملیۆن ئەندامی هەبووە و زۆرینەیان کوردی فەیلی بوون .

* لە زۆر نووسراوەکان و لێدوانەکانی کەسایەتییەکانی کوردانی فەیلیدا خۆشەویستیی ئەوان بۆ نەتەوەکەیان نەشاردووەتەوە، پرسیار لێرەدا ئەوەیە چۆن کوردانی فەیلی پارێزگارییان لەم خۆشەویستی نەتەوەییە و مەزهەبەکەشیان کردووە؟

-کوردانی فەیلی موسڵمانن و سەر بە مەزهەبی شیعەن، بەڵام پێش هەموو شتێک ئەوان کوردن و نەتەوەی خۆیان خۆش دەوێت، تەنانەت.ەو یەک دوو مەوکیبەشی بە ناوی کوردانی فەیلی ساڵانە لە ئیمامی موسا لە کازمییە ئامادەی دەکەن، بۆ ناوبانگ و بوونی کورد لە بەرانبەر عەرەبەکان دەگەڕێتەوە، ئەوان حزبی توندڕەوی ئیسلامییان خۆش ناوێت، لە پەنجاکاندا کاتێک حزبی دەعوە درووست.وو، یەک کوردی فەیلی تێدا نەبوو، ئەوان لەو سەردەمەدا شیوعی یان پارتی بوون. لە ساڵی 1963 لەگەڵ عەبدولکەریم قاسم دژی بەعسییەکان ڕاوەستان . جەمشید حەیدەری لە پەرتووکەکەیدا باسی کردووە کە چۆن لە ماڵی فەیلییەکان شاردراوەتەوە، خۆشەویستیی کوردانی فەیلی بۆ مەلا مستەفا بارزانی لە هەمان کات.ق و قینێکیشی لە دڵی بەعسییەکاندا درووست.رد، تا لە ساڵی 1980 بە بیانووی تەقینەوەی زانکۆی موستەنسرییە گوایە دەستی کوردانی فەیلی تێدا بووە، شاڵاوە گەورەکەیان دەست.ێ کرد و بڕیاری 666یان لە 7/5/1980 دەرکرد دژی هەموو مافێکی هاووڵاتیبوون و ڕەگەزنامەیەکی کوردانی فەیلی.

* لە بارودۆخی ئەو سەردەمەی جینۆسایدی کوردانی فەیلی تێدەگەین کە بۆچی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بەرانبەر ئەو جینۆسایدە گەورەیە بێدەنگ بوو، بەڵام ئەی بۆچی لە دوای ڕووخانی ڕژێمی بەعس ئەم خەمساردییە بەرانبەر جینۆسایدی کوردانی فەیلی هەبوو؟

-سەرۆک مەسعود بارزانی لە کۆنفرانسی زانستی نێودەوڵەتیی جینۆسایدی گەلی کوردستان کە بۆ کوردانی فەیلی لە هەولێر ڕێکخرا، وەرچەرخانێکی لە دووبارە زیندووکردنەوەی ئەم تاوانکارییە گەورەیەی درووست.رد، ئەمە بۆ خەمخۆریی بەڕێزیان و ئەو پەروەردەیە دەگەڕێتەوە کە بارزانیی باوک لەسەر ڕێبازێکی کوردایەتی پەروەردەی کردووە، لە ئێرانیش لە دوای ئاوارەبوونی کوردانی فەیلی سەرۆک بارزانی و ئیدریس بارزانی لە کەمپەکاندا یارمەتییان داون، سەبارەت.ە فەرامۆشکردنی کەیسی کوردانی فەیلی لە دیباجەی دەستووری کۆماری ئێراقدا کە لە ساڵی 2005 ددان بەم تاوانەدا نراوە و لە یاسای ژمارە 10ی ساڵی 2005ی یاسای دادگای باڵای تاوانکاریی ئێراقیش بڕیاری لێ درا، لەلایەن پەڕڵەمانی ئێراقەوە بڕیاری بەجینۆسایدکردنی کوردانی فەیلی دەرکرد، بەڵام بڕیارەکە وەکوو مەرەکەبی سەر کاغەز مایەوە و لە ڕووی واقیعەوە کرداری پێ نەکرا، هەروەکوو چۆن بۆ کوردانی ئێزدی هیچ نەکرا و قەرەبووی مەعنەوی و دارایی نەکرانەوە و مافەکانیان بۆ نەگەڕاوەتەوە، بۆ کوردانی فەیلییش هەر وا بووەوە، هۆکاریشی ئەوەیە نوێنەرانی کورد لە بەغدا کەمتەرخەم بوون.

لەگەڵ ئەوەی لە کۆنفرانسەکە ئومێد و هیوایەکی بۆ کوردانی فەیلی درووست.وو، هەندێک تێبینی و سەرنجم لەسەر بەڕێوەبردن و بانگهێشتکردنی میوانەکانی کۆنفرانسەکە هەبوو، بەتایبەتیی کە هەندێک کەسی ناشایستە و فەرامۆشکردنی هەندێک کەسایەتیی گرنگی ناو کوردانی فەیلی بەڕوونی دیار بوو.

* بڕیاری دامەزراندنی دامەزراوەیەک بۆ کوردانی فەیلی لەلایەن سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستانەوە گرنگ بوو، ئایا ڕا و پێشنیارت.ەسەر ئەم دامەزراوەیە چییە؟

-دامەزراوەیەکی وا گرنگی تایبەت.ە کەیسی کوردانی فەیلی جێگەی دەست خۆشییە، بەڵام سەرەتا دەبێت.امانجی ئەو دامەزراوەیە ڕوون بێت، دوای دەستنیشانکردنی وەزیفەکەی بەپێی ئەمە کەسایەتی بۆ دادەنرێت، دوور لە مەحسووبییەتەوە، لە هەموو حاڵەتێکدا نابێت.ەلە لە دامەزراندن و پەیکەری ئەو دامەزراوەیەدا بکەین.[1]
Dette produktet har blitt skrevet på et språk (کوردیی ناوەڕاست), klikk på ikonet for å åpne elementet på originalspråket!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Dette produktet har blitt sett 150 ganger
HashTag
Kilder
[1] | کوردیی ناوەڕاست | gulanmedia.com 12-06-2023
Koblede elementer: 2
Gruppe: Artikler
Publication date: 12-06-2023 (1 År)
Bok: Politic
Dokumenttype: Originalspråket
Provinsen: Sør- Kurdistan
Provinsen: Irak
Publication Type: Born-digital
Technical Metadata
Element Kvalitet: 99%
99%
Lagt inn av ( هەژار کامەلا ) på 26-01-2024
Denne artikkelen har blitt gjennomgått og utgitt av ( زریان سەرچناری ) på 29-01-2024
Dette elementet nylig oppdatert av ( هەژار کامەلا ) på : 28-01-2024
URL
Dette elementet i henhold til Kurdipedia er Standards ikke er ferdig ennå!
Dette produktet har blitt sett 150 ganger
Attached files - Version
Type Version Redaktørnavn
Photo fil 1.0.198 KB 26-01-2024 هەژار کامەلاهـ.ک.
Kurdipedia er de største kildene for kurdisk informasjon!
Bibliotek
Et nettverk av førstehjelpere i det minelagte Nord-Irak - Et spørsmål om liv eller død
Bibliotek
Min drøm om Kurdistan – Værd at kæmpe for?
Biografi
Gelawesh Waledkhani

Actual
Bibliotek
Norsk-kurdisk (kurmanjî) illustrert ordbok
24-10-2013
هاوڕێ باخەوان
Norsk-kurdisk (kurmanjî) illustrert ordbok
Bibliotek
Ny i Norge; ordliste norsk-kurdisk sorani
23-10-2013
هاوڕێ باخەوان
Ny i Norge; ordliste norsk-kurdisk sorani
Bibliotek
Norsk nå!; ordliste norsk-kurdisk sorani
23-10-2013
هاوڕێ باخەوان
Norsk nå!; ordliste norsk-kurdisk sorani
Biografi
Gelawesh Waledkhani
03-04-2022
شەرارە شەمامی
Gelawesh Waledkhani
Nytt element
Biografi
Azad Karimi
13-01-2023
شادی ئاکۆیی
Statistikk
Artikler 518,502
Bilder 104,716
Bøker 19,271
Relaterte filer 97,552
Video 1,398
Kurdipedia er de største kildene for kurdisk informasjon!
Bibliotek
Et nettverk av førstehjelpere i det minelagte Nord-Irak - Et spørsmål om liv eller død
Bibliotek
Min drøm om Kurdistan – Værd at kæmpe for?
Biografi
Gelawesh Waledkhani
Folders
Biografi - Kjønn - Mann Biografi - Nasjon - Kurd Dokumenter - Provinsen - Sør- Kurdistan Bibliotek - Provinsen - Utenfor Dokumenter - Provinsen - Norway Biografi - Person type - Writer Biografi - Person type - Story - forfatter Biografi - Person type - Writer? Artikler - Dokumenttype - Oversettelse Bibliotek - Bok - Al- Anfal & Halabja

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| Kontakt | CSS3 | HTML5

| Page generasjonstid : 0.343 andre!