#محەمەد مورادی (باقلاوایی)#
پاییزۆک:
ئێک ژ ستران یان ژی بەیتێن گرنگە ژ ئەدەبیاتا فولکلۆرییا ئێزدیان، هەر وەکی ژ ناڤێ وێ ژی دیار ئەو ژ ئالێ ناڤەرۆکێ ڤە دەربڕینێ ژ ناڤ و نیشانی دکەت و ئەو ب هاتن و نێزیک‌بوونا وەرزێ پاییزێ دهێتە گوتن، لێ دیسان ژی د ناڤ ڤی بابەتێ سروشتی و وەرزی ڕا کۆمەکا بابەتێن دن ژی دهێن باسکرن. مینا: هێمایێن پیرۆز یێن ئێزدیاتیێ، سالۆخدان، عەشقەکا قەلەندەرانە و هندەک جاران ئاماژەیێن سێکسی وەک حەز و ڕەمەکەک نەگۆر ژ سروشتێ مرۆڤی تێدا دیار دبن، هەروەسا ئەڤ جۆرە سترانە بەهرا پتر گل و گازندەنە.
ژ ئالێ کوبریێ(ئاوازێ)ڤە، ئەو ب ئاوایەک نەرم و رەحەت و تایبەت و خەمگین و بلند و نزم دهێت گۆتن. دەقەکا ئەدەبییە ب دارشتنەکا پرسۆز ژ چەند وێنێن جوان و سیفەتێن د جهێ خوە دا و بکارئینانا پەیڤێن ڕەسەنێن کوردی پێکهاتییە.
ژ لایێ روخساریڤە و ب تایبەت ژلایێ ئاوایێ هژمارا رێزان ڤە، سەبەقەیا پاییزۆکێ هەتا 12 رێزکی ژی هەیە. ئانکو ئەو ژی وەکی خزێمۆکێ ئازادی د سەبەقەیێ‌دا ژ لایێ هژمارا رێزان ڤە هەبوویە، لێ ئەگەر خزێمۆک هەتا 10 رێزان چۆبیت، پاییزۆک هەتا 12 چۆیە.
پاییزۆک سەرەڕای هندێ ب وەرزێ پاییزێ هاتینە گۆتن و پاییز دەمێ وانە، لێ دیسان ژی ژ بال خلمەتکارێن پەرستگەها لالش ڤە د دەمەک تایبەت‌دا ژ وەرزێ پاییزێ هاتینە گۆتن، ئەو ژی چەند رۆژەکان بەری جەژنا جەمایێ، ژبەر کو بەرێ خلمەتکار د چۆنە کەندێ دۆغاتا قەزا تلکێفێ و ب مەربێر و قاسمان گێچ دکۆلان و سەڕاد دکرن و ب دەواران د ئانینە پەرستگەها لالش دا قوبێن پەرستگەهێ ب وێ گێچێ جوان و سپی بکەن. ئەڤ رێ و رەسم ژ بال خلمەتکار و شکەستی و کۆچەک و هتد، یێن ئێزدیان ڤە دهاتە کرن کو سالەکێ قوبێن گەلی یێ لالش سپی دکرن و سالەکێ قوبێن دەڤەرێن ئێزدینشین. ئانکو هەر دو سالان جارەکێ قوبەک سپی و جوان دکر، ڤێجا ئەڤ کار ژی چەند رۆژان دۆم دکر و ئەڤان کەسان دبەر کارێ خوە را ئەڤ پاییزۆک د گۆتن.
پاییزە ل من دەست‌دا، من نەکر کار و بارێ زڤستانێ.
چیایێ بلند دخوازن مژ و مۆرانێ.
بەری یا خەلەف ئاغا دخوازێ رەشیشەکە هوورەبارانێ.
و..........
دەنگەک هاتە ژ ئەزمانا،
هنا دگۆت: ملیاکەتن، کەتنە پشتی ئەورانا
هنا دگۆت: قیرێنا مەمێ شڤانا.
و......
قیرین دکەتی تۆق و بێنی کەهرەبانا،
ل سەر سینگ و بەرێ منێ گەور و بۆز د دانا....
پاییزۆک نە ب تەنێ د ناڤ ئێزدیان‌دا، بەلکو ل دەڤەرا بەهدینان و د ناڤ کوردێ موسلمان‌دا هاتنە پارازتن. لێ دیسان پاییزۆکێن وان ژی سەمبول و هێمایێن ئێزدیاتیێ و ێزدیان د ناڤ‌دا دکەڤنە بەرچاڤ، وەک ئاماژەیێن:لالش، شێخادی، باشیکێ، کچێن شێخان و دنا، جەمەدانێ و هتد. ژ بەر ڤێ چەندێ ڕەنگە هەر ئێزدیان بخوە ڤەهاندبن و ژ ناڤ وان چۆبنە د ناڤ کوردێن موسلمان‌دا.
ئەرێ دایکێ، ئەز دێ مرم، رۆژکا چارێ
کێلیکا بۆ من بینن، ژ گەلێکی لالەشێ
٭ ژێدەر:
-قەفتەکا سترانێن فولکلۆرێ ل دەڤەرا بادینان، حجی جەعفەر، چاپا ئێکێ، ئاراس 2007.
پاییزۆک رندێ گراڤێ، خێری بۆزانی، گۆڤارا لالش 9، دهۆک 1998.
سترانا فولکلۆریا کوردی، عبدالعزیز خەیات، گۆڤارا لالش 12، دهۆک کانوونا دووێ 2000