فرە داستانېما جە وەشەویسی و دڵداری ئەژنەویېنۍ، فرېما وانێنێ، ئانەی زیاتەر دیارەن ناکام بیەی عاشقی، مېمڵ و ڕەقیب، داراو نەدارا، گیان بەختکەردەی عاشقیەن. داستان و شاعېر(تالیعی) فرە جیاوازەن، ئاڎ مېمڵەکەش دەسەڵاتدارێ بابانیەکا بیەن. تالیعی(حەمە
ئاغای دەربەن فەقەرە) مەگنۊنە دلۍ عەشق و کناچێ
سەدای تەپڵی دڵ نە تۊی دەرووندا
دەنگ دا نە ئەفلاک، شی وە هاموون دا
یاگێ تەرەنە ماچۊ:
ناری فیرقەتت جە فەرقم بەرزەن
شوعلەی شەم ئاسات شەرارە تەرزەن
ڕەونەقم جە ڕەنگ زەعفەران تارەن
زەردی و زەبونیم گەوهەر وە بارەن
دیسان ماچۊ:
فوغانم بەرز بی چوون گەستەی ماران
(تالع)م نە بورج عەقرەب شوماران
دیسان پەی وەشەویسەکېش ماچۊ:
خەتمی سەوگەندم توولی باڵاتەن
(تالع) تا زیندەن سەرش نە ڕاتەن
بەڵام دیارەن شاعېر خاوەن و دارای زەڕو سەرمایێ نەبیەن. ئەوڕەحمان پاشاو بابانیچ حەز چا کناچۍ کەرۊن و مارەش کەرۊن، ئیتر (تالیعی) ئارامش چەنە بڕیۊن، هیچ دەسەڵاتش نیەن، بەڵام تەنیا چەکێ دەسو (تالیعی) زوانی شېعریشەن. قەسیدێوە هەجو ئاسا مەنویسۊ پەی عەبدولڕەحمان پاشاو بابانی، چەنەش داواو وەشەویسەکېش کەرۊن. وەختێ شېعرەکۍ مەیاۊو دەسو عەبدولڕەحمانی بە دڵێ فراوان و غیرەتێ پیایانەی بەرز، کناچە مارەبڕیێکۍ وېش بە جل و بەرگ و جیازی و ئاڵتونەکەیشۆ واز چەنەمارۊ پەی تالیعی شاعېری. کارێ چامنە دیارەن جە ئینسانێ گۆرەی گنۊوە.
تالیعی جە شېعرەکېشەنە پەی پاشاو بابانی وەشەویسەکېش کە مارەبڕیێ پاشاینە وېنامەکەرۊن بە باڵدارو(باز)ی و پاشاو بابانیچش وېنامەکەرۊن بە باڵدارو(شمقاڕ)ی، کە هەردووە باڵدارەکە ڕاوکەرېنۍ، بەڵام شمقاڕ بەهېزتەرەن. تالېعی جە پارچە شېعرەکېشەنە چەنیەتی گېرتەی یارەکېش(باز) مەکەرۊن، کە جە ئەعزاو گیانیش یانەو پەڕچین، جە تاڵ و ڕیشەو دڵیش بەڼدو پایش وەشکەرۊن، ئیتر مەعشوقەکېش مەبۊنە بە بەشێ جە لاشەیش و گیانیش.
میرزام تەوارێ....
شیروانی بازێ، تەرلان تەوارێ
چوستی تېزپەرواز، شیرین شکارێ
یاوا وە دەستم نە پای کوسارێ
دڵ بۍ ئیختیار موبتەلای باز بی
ئەقڵ و فکر و فام گرد نە پەرواز بی
وە سەد نەزاکەت تەرتیب باز دام
ئەسبابش نە چەرم ئەعزای وېم ساز دام
جە سوب تا ئېوار، جە شام تا سەحەر
وازام چەنی باز وېنەی بازی کەر
ئەوەڵ، نە عەینم عەیان کەردم جاش
مەقام عەینەین کەردم وە مەئواش
کڵاوش نە پۊس فەرقم قەرار دام
تاکە فەرقەدان فەرق نەبۊ مودام
پارچەی ئیستخوان گەردن کەردم واز
کەردم بە وەتراق بازی تیژ پەرواز
تایێ جە تۊمار هەستی جەستەم سەند
وستم نە پای باز نە جای پارچەی بەند
دەورانش پەی حیفز وە موژگان تەندم
پەی نشینگەی باز شوخی دڵبەندم
شاد بیم چەنی باز، شاهانە دەستوور
نە خەسرەو زانام، نە بەهرام گور
بۍ خەبەر جە مەکر دەوری ئەفلاک بیم
لاقەید جە شوڕش دایەرەی خاک بیم
هجووم کەرد نە چەرخ بە یەک پڕتابش
ڕفانا بازم چەنی ئەسبابش
چا دمای خېزام وە زاری و مەلال
ڕوو کەردم ئەو شۊن شمقاڕی قەتال
میرزام، جەو ڕۊژە بازم نایابەن
زیندەگیم زاری، زەوقم عەزابەن
مەر یەدی قودرەت، مالک الاعجاز،
بە ئېعجازی وېش باز ماوەرۊ باز
وەرنە تالیعی چېش مەیۊ جە دەس
خەستەو غەم نە دۊش، زەعیف و دەس بەس.[1]