سالە و باخچەکەش
نۋیستەی:بېساران ئیسماعیل

کابرێۋ بۍ نامېش سالەبۍ. مامۊ سالە باخېۋش بۍ، فرە وەش و دڵگیربۍ. دلۍ باخەکەیشەنە باخچېۋش بۍ، کېیارەش چنە کەرۍ. ئاۋېۋە فری لاو باخچەکێشەنە بۍ. چۆلا یانەکاشۆ زەمینېۋش بۍ، کەرڎەبېش بە گۆڕۍ و ئیلیانۍ گۆرۍ، بڕېۋ گاۋی و مەیۍ و بزۍ و قازۍ و کەرگۍ و قەلۍ و سۊنۍ بینۍ. گۆڕۍ و ئیلیانەکېچش کەرڎېبېنۍ بە چڼ بەشېۋ. هەر بەشېۋەش پەی گاۋا و بزا و مەیا و کاۋڕا و بزڵا و چشتیرا و سابرینا و نۊبەنا و نەۋەژنا و گاۋیتا و کەرگا و قازا و قەلا و سۊنا تاییبەتە کەرڎېبۍ.

گرڎ سەباحانېۋ زۇ هۊرزی پەی لاو ئاژەڵەکاش لۋۍ، تاکو ئاڵف و گزرە و یەۋېشا پنە بڎۊ و شۊنیشەرە دەسکەری بە دۊشای گاۋ و بز و مەیەکا و شۊتەکەی ئۆ دلۍ سەتڵە فافۊنا کەرۍ و دمای ئانێچە پەی لاو ئیلیانەکا لۋۍ و دەسکەری بە هېڵە چنیەیۆ و هېڵەکا کەرینە کەتەلېۋی، کە نیمەش بە پۇش پەڕکریابۍ، تاکو هېڵەکۍ نەمەڕیا و چنی شۊتەکەی پەی بازاریشا بەرۊ و ۋرەشۊشا. دمای ئانێچە هەر ڕۋېۋ هەۋا وەش بېێ، ئاژەڵەکا کەرینە پەچە و کەرگ و کەڵەشېر و قەلەکا زننېرە و سۊن و قازەکاچ پەی لا گمە ئاۋەکا بەرۍ. ئینجا وېش دەسکەری بە گۆڕماڵای و سۆرۊ و کەری چېرو نایلۊنی تاکو تشیۊ و لېقنەکەی ۋەرو وەریۆ نېیېرە تاکو پەی پەینۍ وشک بۊ.

دمای تشیای سۆرۋەکەی، ئینجا بە عەرەبانە بەرېرش چە تەڵانەکا باخەکەیشەنە و بنۊ درەختەکانە ۋەڵاش کەرېۋە. ساڵە گېڵا و زمسان ئاما و فرە سەردش کەرڎ، ۋرۋېۋە فرۍ ۋارا و ڕا بڕیا. نیمەڕۋانېۋ بە ئەسپ و عەرەبانەکەشۆ بەرەو بازار پەی ۋرەتەی هېڵە و شۊتەکەیش ڕاکۆت. بەڵام ئېڼە ۋەرۋە ۋارێبۍ، کە ڕا نەبۍ بلۊ و ناچار پەی یانەی گېڵاوە. ۋەرو وېشەرە ۋاتش مەر شۊتەکەی بەرو پەی یانەو مەتی غەریبۍ، تاکو شۊتەکەی گرینۊ و کەرۊش بە ماس و پەنیرە.

ئەشیێ سەعاتە ڕێۋە لۋابېیێ، تاکو بە ئا لاڎەگا یاۋابېیێ، کە مەتی غەریبېش چنە بۍ. هەرچۇمنەش کەرڎ ئەسپ و عەرەبانەکەش شۊنۊ وېشەرە کېشکەرڎ، تاکو ئۆ یانەو مەتی غەریبۍ. مانیا و سەرڎابەرڎە یاۋا و ئۆ حازریا سڵامش کەرڎ و بە وەشی و گەرمی خېراما کریا.

مەتی غەریبۍ: ها سالە ئینەچکۊۋە، خێرا؟
سالە: مەتی، وەڵا چېش واچۇ، ئی شۊتەمە ئارڎەن، تاکو گرینیش و کەریش بە ماس و پەنیر.
مەتی غەریبۍ: ئۆ سالەگېیان، باۋەڕ کەرە، هەتېمڵەکە ئارۊ ساعبی گرڎو ماسەکێش وارد. هیچ ئامیانم نېیا. مەر پەی یانەو خەجۍ بلی و کەمېۋ ئامیان باری.
سالە: خاسا، هەر ئیسە ملۇ و پەیت مارۇ.
سالە دۋۍ پێش بېنۍ، دۋۍ تەرېش قەرزۍ کەرڎۍ و بە پەلە وېش ئۆ یانەو مەتی خەجۍ یاۋنا. مەتی خەجۍ سڵام، وەشەنی؟
مەتی خەجۍ: سالە گېیان خېر بەی، ئانە خێر بېیەن، پی ۋەرۋرۍ چکۊۋە مەی؟
سالە: مەتی غەریبۍ پەی ئامیانی کېیاستەنا.
مەتی خەجۍ: ئۆ سەرو چەما هەر ئیسە. ئانا ئا کاسە ماسەیە بەرە، پنەش ۋاچە کەرەکېش هۊشە نەشۊ!
سالە: خاس مەتی گېیان، سەرو چەما.
سالە ئامیانەش ئارڎ و پەی یانەو مەتی غەریبۍ گېڵاۋە. ئامیانەش نیارە و خوڎاحافېزیش کەرڎ.
زمسان تەمامیا و ۋەهار ئاما. دنیا سۆز و چەمەن و گوڵزار تنگنانشۆ و زەردەۋەلی دەسشا بە ۋەنەی کەرڎەن و ترۆمەکی بە دەنگو پەلەۋەرا دەنگی دېۋە. لاو گمەکانە دەنگو قڕواقا،چی لاۋە دەنگو قازا و سۊنا و قرازەقرازو کەرگا و وەنەی کەڵەشیرا و بۊڕەبۊڕو گاۋا، چۆ لایچۆ سالە بە گاۋیتەکاۋە خەریکو تەڵان کاڵای بۍ. هەر پېسە جارا ڕوەو ئیلیانەکا لۋا، تاکو هېڵۍ چنۊۋە، دیش هېڵەکی کەمېنۍ. ۋەرو وېشەرە ۋاتش ڕەنگا کەرگەکۍ هېڵە شېیباۋە. سەبایش دیسان لۋاۋە، دیش هېڵەکۍ هەر کەمېنۍ. ئی جارە بۊڵناش بەخوڎا بۊ و نەبۊ، ڕەنگا دەڵەکا یان بەۋەرزا وارڎېبا. بەڵام پەیش بەرکۆت کە هیچکام نەبیېنۍ. بەردەۋام بۊڵەش ئێۋ و ۋیرۍ کەرېۋە و تەکبیر کەرۍ، چېش کەرۊ و چنی دزەکەی گېرۊ.
نا، نا، بېژگە تەڵەی، چارەی تەر نېیا، مەر تەڵە بنېیەوۆ. تەڵەش نېیاۋە. ڕۊی دماین زۇ دیش تەڵە تەقان و هېڵەدزە ڕەۋاسۍ چڕوچەم حۆتەنە. ۋەشیېنە ۋەرو وېشەرە ۋاتش ئۆ دەرڎەت ئۆ گېیانو من، ئینە تۊنی، هەی هېڵەدزۍ زەرەردەرە؟
دەسو ڕەۋاسېش تەڵەکەنە بەرئاۋرڎ و ڕەۋاسېش کەرڎەنە دلۍ قەفەزی و ۋاتش جارېۋ چاگە بە، تاکو ۋېرەگا گېڵوۆ و سەرەت بڕۇ.
پېسەو جارا پەی بازاری لۋا و ۋیرەگا گېڵاۋە. یەکسەر لۋا ڕەۋاسەکۍ بارۊ و سەرەش بڕۊ،دیش دەنگو گرەۋای مێۋ. سەرنجش دا و دیش بە چەڕەۋاسېنۍ. هەر کە سالەشا بە کاردیۆ دی، خېرا ڕوەو ئاڎی ئامێ و بەگرەۋایۆ دۆرشەنە گلېرۍ بېیێ. سالە فرە سەرەش چانەیە سڕ مەن.
بەچەڕەۋاسەکۍ دەسشاکەرڎ بە ئەۋەلاڵیای و ۋاتشا ئانە ئەڎاو ئېمەنە تۊ گېرتېنە. تکا کەرمۍ، ئازاڎەش کەرە، چۇنکە ئېمە فرە ئاوراما بۍ و ئا کەرگ و هېڵا پەی ئېمە ئارۍ، تاکو سېر بوەرمۍ.
سالە فرە ۋەرش گران بۍ و بەزێش پۊرە ئامێۋە. کەمېۋ ۋیرېش کەرڎێ و ۋاتش خاسا ۋەرەش مڎەو.
کاتېۋ ڕەۋاسەکۍ و بەچەکېش گەرەکشابۍ بلا، مامۊ سالە لۋا و بڕېۋ وارڎەش پەی ئارڎۍ. ئاڎېچۍ وەشیېنە خېرا وارڎەکەشا وارڎ و پەیمانەشا دا، کە هېڵۍ نەدزا و ئەر ئاوراشا بی، بەیا و چە مامەسالەی وارڎە داۋاکەرا. پا جۊرە بە وەشییۆ بەچەکۍ شۊنۊ ئەڎاکېشارە ڕەو ماۋاو وېشا گېڵۋە. مامۊ سالەیچ وېژدان ئاسۇدە، دەسېۋش ڕېش و سمېڵە چەرمەکەشەرە ئارڎ و دماو نانو ۋېرەگای، پاڵو سۊبەکەینە ئېژیارە و دەمو خېیاڵا سەردەمو زاڕۊڵەی و باوەشۍ گەرمۊ ئەڎێ و تاتەیشۆ وەرمش پۊرە کۆت و کۆتۆ وەرم دېیەی.
[1]