تارېخو ئەدەبیاتو یارسانی
بەشۍ ویس و دوەمە

بەرهەمە ئەدەبیەکۍ سوڵتان سەهاکی ئینێ دلۍ کتېبو (سەرەنجام) ینە، بەعزێ تەریچشان ئینێ دلۍ تومارەکاو ئایینو یارسانینە.
نموونێ جە شېعرە هەرە بە نامبانگەکاش بە نامۍ (بۍ گاوان گاوێ) ، سروودەی چوارەمە جە کتېبو سەرەنجامی:
بۍ گاوان گاوێ، بۍ گاوان گاوێ
گاوی بۍ گاوان، بۍ گاوان گاوێ
تا سەر نەسپاران، کەردە وە لاوێ
تا هەق نەشناسن، دوور نە گشت باوێ
هەر سەرێ نە لەوح، وە حزووری جەم
نە سوجوود وە دەست، خەلیفە و خادەم
بۍ شک ئەو سەرە، وە تۊمار نېیەن
نە ڕۆژی حەساو، وە شمار نېیەن
تۊمار پیر مووسا، قەڵەم باقییەن
جەمی چلانە، بنیام ساقییەن
ڕەهبەر داودەن، دەسی دامانگیر
تەکبیر چی باتین، بنیامین پیر
جۆز نە گژنیژە، نە عەرەق بنیام
ئاوەردەن وە جەم، پەرۍ سەرەنجام
جەم نە دڵی جۆز، جۆز نە دڵی جەم
نیازم زات بۍ، چوارکەس دەرهەم
شەرت دام وە بنیام، هەق دام وە ڕەزبار
دەفتەر پیر مووسا، ناز وە یادگار
ڕەهبەر داودەن، چل تەنش وە شۊن
پەڕچینش ئەڵماس، هەق وە دۆنا دۆن
نەواو ئاوازی، بۊ وە هامتام
بنیام مەغزی جەم، جەم مەغزی بنیام
زیکر کەران نەجەم غولامان تەمام
نە ڕای مەغزەی دوڕ، مەولای خاس و عام
نەوام عەتری جۆز، جۆز عەتری نەوام
غولامان گرتەن ، قەوا وە قەوام
جۆزم شکەنا، سەریچم سپەرد
پۊسم پاچنا، مەغزم بەر ئاوەرد.
سروودەی یەرەمەو سەرەنجامی باس جە واتەو گوشگېرتەی مېیانو سوڵتان سەهاکی و پیر میکائیلی کەرۊن:
پیرە میکاییل، دەودانی ماوا
چەنی شېخ سەهاک، کەر پەیی دەعوا
مار کەرد وە قەمچی، سوار بی وە شېر
شېرش مېرانا وە خوازی دەلېر
سوار بی وە شېر، ڕاناوە هەی هەی
تا ڕەس وە لەب سیروانی بۍ پەی
ئاوازش کەرد هەی شېخی سەهاک
قەبووڵم نی یەن، تۊ نە پردیوەر
بسازی یانە، بنمانی هونەر
ئەو ڕۆژە یار داود سوار بۊ دیوار
بچۆ وە ڕاوە، بۍ خۊف بې ئەندېش
بزان میکاییل، ئامان پەرۍ چېش
سوار بی دیوار، داوید دانا
وە جۊش هەی هەی، دیوار مەرانا
میکاییل واتش، شېخ سەهاک ئینە
ئەسپش دیوارا مەنما نۊ وینە
وە قەوڵی قەڎیم تا حاڵ کۍ دییەن
سەهاک سیحر بازەن، جا دوگەرییەن
ئاوازش کەرد، ئەهای شېخ سەهاک
وە ئەسپت واچە، پەریم سوخەن پاک
داوید وات غولامی، سوڵتان سەهاکم
غولامی یەک ڕەنگ، شاهی بۍ باکم
میکاییل واتش، بەچو باچە پېش
وېش مەیۊ ئەحواڵ، بە پرسم ج نیش
وە سرری قودرەت، وە زۊری خاوە
قەدەم ڕەنجنا، شاھ هات وە ڕاوە
ئەو ڕۆژ کە سیروان، چەمش کەفت وە شا
شەوقی شا مەولام، سیروان خرۊشا
شا وات میکاییل، سیروان هات وە جۊش
باچە وە سیروان، دەنگش بۊ خامۊش
میکاییل واتش، نە میر و وە دەس
سیروان فەقارەش، هانە جۊش خەس
شا سوڵتان سەهاک، وە ئاوازی بەرز
خوڕاوە سیروان، سیروان نیشت وە مەرز
شاوە قاڵیچە، نیشت وە ڕووی سیروان
چەنی میکاییل، وە بێدە بەستان
میکاییل واتش، شای ڕۆژی وە دەس
نەوسم وە ڕشی یا، فەرد فەریاد ڕەسی
شا سوڵتان سەهاک، دەسش کەرد وە بەحر
ماهی بەرشتە، بەر ئاوەرد وە بەر
واتش میکاییل، گۆشتش کەرە نۊش
سو خوانش مەشکەن، غەمدەری پڕ جۊش
یەک ماهی ژ بحر، ، سەر ئەوەرد ئەو دەر
سەلام سەد سەلام، ئەمیری سەفدەر
وە جوفت ساز نای، دونیا بەحر و بەڕ
کۆ وە جوفتی من، دەرکەندی خەیبەر
جیفتم داینە تۆر، وە پیر دەودانی
یا شاھ جیفتم دەر، شاهی مەردانی
شا سوقان ماهی، گرد وە بانی دەست
ماهی زیندە کەرد، پادشای ئەلەست
وە سڕڕی قودرەت، نووری ئیلاهی
ماهی زیندە کەرد، پەی جیفتی ماهی
ئەو ڕۊژ میکاییل، ئاوەرد ئەی وەڵڵا
وات هەقوم تۊیی، ئەڵا ئەی وەڵڵا
سوڵتان سەهاک دیارتەرین و بە نامبانگتەرین کەسایەتی یارسانەکانەن جە دەورەی تازەنە، یانی دەورەو دمای ئیسلامی، پېسە ئاشکەران یەکەمین وېنەو کەردگاری جە (عەلی) نە بۍ، پی تەشکە جە کومەڵەو کوردەوارینە دمای عەلی، سوڵتان سەهاک بە نامبانگتەرین ڕەمزو ئی ئایینێنە.[1]