ئێزدی خودێ پەرێسن
ناڤێ ئێزدی نەژ ڤالایێ هاتییە
هەر ل دەستپێکا هەبونا مرۆڤان ل سەر روویێ عەردی ئێزدی ناسین بوویە و پەیڤا ئێزدی ژ (ئەزدا - ئەزدان) هاتیە ئانکو یێ خۆدایی و یێ ئەزدایی ئانکو خودایی.
ژە ئەدەبێ دینێ ئێزدیان ژ قەولێ پیری کار دایە دیارکرن و دبێژیت:
یە حەرامە سەلەف و دزی و دەرەوو
و قەتل و زنا وخون وخەبەردان ژ نەبوو
و یێ ژ غێری خودێ را سجوودە بوو .
رامان و شرۆڤا ڤێ سەبەقێ دەتە خویاکرن دئێزدیاتیێ دا سەلەف (ربا) یە حرامە و کوشتن (قەتل) ئینسانە یە حەرامە، د ئایینێ ئێزدیاتیێ دا هەر کەسێ ل سەر روویێ عەردێ پەیدابوی ئەو خودێ وێ دایی و دڤێت هەر کەس بزانت یێ خودێ دایی ب تنێ خودێ دکارت روحا وی بستینت و هەکە ئێک بێت و بێژیت: ئەز دێ کوشتنێ کەم بلا ئەو باش بزانت ئەو تاوانبارە، لەوما دێزدیاتیێ دا دایە دیارکرن هەر کەسێ قاتل ئەو بموشرک تێتە ناسین و ژبەر ڤێ هندێ ئێزدی کوشتنێ ناکەن و شریکە بۆ خودێ چێناکەن.
هەر وەسا دڤێت هەر کەس بزانت سجوودەت بۆ خودێ یە و یەک فەرواری بێ شریکە و بێ هەڤالە.
بەرێ خۆ بدە ئێزدیان گۆهێ خۆ نادەنە نەبووا و هەر کەسێ نەبووا بکەت دێ کەفتێ و ژێ دەرناکەڤت. هەکە بەرێ خۆ بدەیە قەولێ مشتاقێ سێ بۆرم کەرم دکەت و دبێژیت:
هەسەد بژی تێر بژی
هنجیێ دلێ وی ژ رەحما خودێ بو تژی
ئەو مالەکە و خودێ ب دەستێ خۆ بخۆ نژی .
شرۆڤا ڤێ سەبەقێ پەسندکەت دلێ ئێزدیان تژی رەحمە و خودێ ناسن و خۆ ژ خراب و نەیارە دوردکەن و ئێزدی ئەزدایی تاووسی نورانی ئیلاهی خودایی نە.
دیسان سەبەقەکە قەولی دبێژیت:
هەتا هون ل وێ نە
درهەقی چو غافلا مەبێنە
ئەوژی بەنیێت خودێنە، ئەنکو هەر کەسەک و رەبێ خۆ ، ئێزدی ب ئیمان و باوەریا خۆ ژیانا خۆ دەربازدکەن و 74 فرمان ب قڕ و قیامەت ڤە هاتنە سەر ئێزدیان و هزر و بیرێن ئێزدیان وەکا بەرێ هەر ساخ مان و رێیا خودێ بەرنەدان و هەتا نهۆ ئێزدی دبێژن:
خێر کری بخۆ کری
و شەڕ کری بخۆ کری.
و هەر کەسێ کۆڕەکێ بۆ هەڤالێ خۆ بکۆلیت ب ئانایا خودێ ئەو دێ کەفتێ بەری هەڤالێ خۆ ،
بەلێ بۆ زانین هەموو رێ و رسمێن ئۆلا ئێزدیان ب خێرێ و خێرخوازیێ و ئێکانیا خودێ مەزنڤە گرێداینە و دەمێ ئێزدی خێرەکێ بدەتە ئینسانەکی پرسێ نەکەت ئەوی ژ کی دینیە، ناڤەک ژیێت خودێ بخۆ خێرە و خێر خودانێ خۆ دناسیت و هەکە ئەڤ دنیا لێک جەمابی و ب رایەکێ رابی بێی فەروەارە خودێ پەلگێ دارێ ژ دارێ نابی، و ئێزدیان ئەردێ خودێ ب خونا سەرێ خۆ ئاڤدایە و میژۆ و دیرۆک شەهدەنە ئێزدی دوعا و خێرێ بۆ هەفتی و دوو مللەتان دخوازن و ژ ئەو پاش بخۆ ژی و ئەڤەنە ئەرکانێت خودێ ناسین و پەرستنێ.
- پیر خەلات ئەلیاس [1]