ڕێگاکان!
خۆ دیوار نەیهێڵا خۆم هەڵتانبژێرم.

ئێستاکە دەزانم
چەند تاڵە تەمەنێک تێفکرین
لە یەک کات بڕیاردان
چەند تاڵە تەمەنێک بڕیاردان
بێ یەک کات تێفکرین؛
کون بە کون لە مەرگی هەڵاتوو لە ترسی بێباکیم دەگەڕێم
بە پڕتاو بە پشت سەر گوللەیەکدا دەڕۆم
کە گیانی ئەنگاوتووم،
مردنی ئەو شوێنەی کە هیچ کەس لەوێدا نەژیاوە
چ خۆشە!
ژیانی ئەو شوێنەی کە هیچ کەس لەوێدا نەمردووە
چ شیرین!
چ سەیرە لەم شوێنە
سەفەری مەرگ و ژین!

نازانم کە چاڵی تەنیایی چەند قووڵە
بەڵام تا زێدەتر ڕۆدەچم
هەڵچوونم زیاترە،
خوایە تۆ تەنیاکەی ئاسمان و
من تەنیای سەر زەوی،
لە کوێدا بتبینم؟

دڵم بۆ خەونەکان دەسووتێ:
خەونەکان دەریان و
هیچ کەسێک تێیاندا ناخنکێ؛
خاکن و
هیچ کەسێک پێی داگیر ناکرێن؛
هەورن و
ناتوانن لە هیچ کوێ بسرەون؛
ڕێگان و
بێ هەنگاو دەپێورێن.
بەڵام من داهاتوو دەبینم
کە مرۆڤ بە خاتری خەونەکان
دادگاییی دەکرێت و
ناتوانێ حاشایان لێ بکات؛
داهاتوو دەبینم:
خەونەکان وەک شاهید
دێنە نێو دادگاکان؛
گوڵ وەکوو دایناسۆر
دەبێتە ئەفسانە و
ئازادی
دەخزێتە نێو زیندان.
دەمهەوێ
ڕێگەیەک تاقی کەمەوە
نە هیچ کەس لەم لاوە پاڵم دا
نە هیچ کەس لەو سەری بانگم کا.
دەگەڕێم
تا تەمەن ئێزنم دا
لە شتێکی ونبوو نا:
لەو شتەی کە دەبێ کەشفی کەم
بۆ توێشووی ئەم ڕێیە
یا دەبێ لە دەستی چارەنووس هەڵێم و
یا دەبێ چارەنووس
لە دوندی بەرزترین کێوەوە
وەک تاڤگە هەڵدێرم.
دەزانم،
ڕۆیشتن، تاقانە یارێکە
دەتوانێ لە غوربەت دەرمخا؛
دەزانم؛
تا لەنێو ڕووداو بم
دووکەڵی ئاگرەکەی
ناهێڵێ بیبینم؛
دەڕۆم و لە وڵام دەگەڕێم،
ئەوەیە فەلسەفەی ئەوانەی
پرێسکەی ئەندیشەم دەگەڕێن!
دەمەوێ تازەتر بڕوانم
ئەوەیە فەلسفەی ئەوانەی خەریکن کوێرم کەن!
بەڵام ئەی ڕێگای پیر
ناهێڵم منی گەنج
بکەیتە گاڵتەی خۆت؛
دەزانم تابووتێک بە سەرتا دەرباز بێ
سەد تابووت
سیبەرت لێ دەکەن؛
دەزانم یەکەم جار
تۆ بە پێی پەپوولە لێ دراوی،
ڕێبوارێک هەر تەنیا:
ئەسپی با و بۆنی گوڵ.
بەڵام من
هەڵوەدای عیشقێکم
کە مێژوو نەتوانێ بیسوێنێ
وەک عیشقی نێوان زەوی و تاو؛
شێتی ئەو ئاوێنەم نەتوانێ نیشان دا
زۆرتر وەک هیتلێری دەچم تا ماندێللا
دەڕۆم و دەزانم
ئاوردوو بۆ گەرما
شەم لەبەر ڕووناکی و
ئەمنیش بۆ «نەوەستان»
دەسووتێین.
دەڕۆم و دەزانم، لە ئاسۆ
ئەم ڕێیە لەم زەوییە لە چەرە هەڵدەبڕێ و
دەتوانم لە ئاسمان
باران و بەفر و نوور دابەش کەم؛
دەتوانم لە ئاسمان
باران و بەفر و نوور دابەش کەم.

بەڵام ڕێ، ڕێگای پیر
جار جارە دەترسێم
کە زەوی، پاش عومرێک هەڵسووڕان
گێژ ببێ و بکەوێ
دەترسێم لە ڕۆژی جێژنێکدا
ئەندیشە قوربانی بکەن و
هەر بەشەی بەڕێ کەن بۆ شوێنێک،
دەترسێم
لە حیلەی ئەو ئەسپەی پێم دەڵێ:
بوولەرزە لە ڕێیە.
دەترسێم لە چرکەی سەعاتێک کە دەڵێ:
سێ میلەی نێو سەفحەم
بە وێنەی سێدارە دەوەستن
دەترسێم لەو چاوەی پێم دەڵێ:
ڕوانینم دەبێتە ئامرازی جاسووسی.
دەترسێم ناچار بم (بۆ تاوێک)
لە شوێن و لە زەمان هەڵبڕێم
تا بەڵکوو بزانم کێمە! کێم؟

ڕێگای پیر!
تۆ بڵێی فەوارە
هەر هەتا بەرزترین شوێنێکی بتوانێ هەڵکشێ
جوان بێت و
هەناسە،
هەر هەتا ئەو کاتەی بتوانێ
لە فەزای ئازادا بیکێشێ. [1]

هۆنەر: #مارف ئاغایی#
پەرتووکی: #زەوی سەخت و ئاسمانی دوور#
ساڵی: 1994