ل ساڵا(1926) ێ ل گوندێ باوان (دەڤەرا دەشتازێ - قەزا ئامێدیێ) ژ مالباتەکا ئایینیا وەلات پارێز هاتیە سەر دونیایێ، ڤێ مالباتێ ژ کەڤندا تێکەلی و پەیوەندی دگەل مالباتا بارزان هەبوون. مزوری خواندنا ئایینی ل جەم بابێ خو خواندیە، کو بابێ وی زانایەکێ ئایینیێ ناڤدار بوو و هەرسێ زمانێن کوردی و عەرەبی و فارسی ب خواندن و نڤیسین ب باشی دزانین، پاشتر بەردەوامێ ب خواندنێ دایە ل سەر دەستێ برایێ خۆ یێ کو باوەرناما زاناییێ ژ دەستێ زانایێ ئایینێ مەزن مەلا کچک ئەڤەندی ل هەولێرێ وەرگرتی، مزوری بەردەوامی ب خواندنێن خۆ یێن ئایینی ل خواندنگەها باوان دایە ئەو خواندنگەها باب و باپیرێن وی ئاڤاکری و مولکێن خۆ کرینە وەقفا خزمەتا وێ، پاشتر و ل ساڵا(1939) ێ بۆ بەردەوامیدانێ ب خواندنێ چوو مزگەفتا مەلا یەحیایێ مزوری ل باژێرێ ئامێدێ. سالا(1940) ێ و هەر بۆ ڤێ مەرەمێ چوویە باژێرێ موسلێ ل بەراهیێ ل خواندنگەها (الحاج زکریا) خواندیە، پاشتر ل خواندنگەها (الفیصلیە) یا ئایینی هاتیە وەرگرتن، ل ڤێرێ و ل سەر دەستێ چاکترێن زانایێن موسلێ زانستێن ئایینی خواندینە وەک (شێخ بشیر الصقال) و (شیخ عەبدوڵڵا النعمە) و یێن دی هەتا سالا(1946) خواندنا خو ب داوی ئینای، هەژی بێژێن هەر ژ سالا(1942) ڤە وەک ئیمامێ مزگەفتا العمریە ل موسل هاتبوو دامەزراندن. ل باژێرێ موسلێ مزوری دگەل چەندین قوتابیێن زانستێن ئایینی و کەسایەتیێن رەوشەنبیریێن کورد هەڤنیاسین و هەڤالینی پەیدا کریە و دئەنجامدا ژی عاشقێ ل دیڤچوون و پتر خۆ رەوشەنبیرکرنێ بوو، ل سالا(1942) پشکداری د گورەپانا سیاسی دا کریە پشتی کو بوویە ئەندامێ کۆمەڵا هیوا ل موسل، دەمێ ل 16 تەباخا 1946 پارتی دیمکراتی کورد(پارتی) هاتیە دامەزراندن سوبغەتوللا مزوری ژدەستەکا بەراهیی بوو یێن چووینە درێزێن ڤێ پارتێدا و دناڤبەرا سالێن (1946 - 1961) ێدا چەند بەرپرسایەتیێن پارتایەتی ل ڤی باژێری بریڤە برینە و ژئەنجامێ چالاکیێن وی یێن سیاسی دناڤبەرا (1961 - 1966) چەند جاران هاتیە زیندانکرن و سەرنگونکرن بۆ ژێری و ناڤەراستێ عیراقێ، هەژیە بێژێن مزوری ژ کەسانێن نێزیک وبەرنیاس بوویە ل جەم بارزانیێ نەمر ویەکەمین سکرتێرێ پارتی خودێ ژێ رازی هەمزە عەبدوللا. ژ سالا(1975) ڤە مزوری ژ کارێ سیاسی دویرکەت و ل مالا خۆ روینشت وما ب هیڤیا مووچێ خۆ یێ خانەنشینیێ ڤە، ژبەر کو ئەو مینا ژێدەرەکێ زیندۆیێ دیرۆکا گەلێ کورد بوو ب بەردەوامی قوتابیێن پشکا دیرۆکێ ل کولیژا ئاداب زانکۆیا دهۆکێ سەرەدانا وی دکر و مفا ژزانین و بیرهاتینێن وی یێن دیرۆکی وەردگرت. هەرژبۆ رێزگرتن ل رولێ خەباتا وی د رێزێن بزاڤا نەتەوایەتیا کوردیدا و داکو جیلێ نوو یێ گەنجێن کوردی مفای ژ بیرهاتنێن وی وەرگرن ب هەلکەفتا یوبیلا زێڕینا پارتی هەفتینامەیا پەیمان دیدارەکا درێژ دگەلدا کریە و ل هژمارا 55 سالا 1996 ببەڵاڤکریە مزوری کەسایەتیەکێ نەتەوایەتی و سیاسەتمەدارەکێ رەوشەنبیر بوو، سەرەڕای ڤێ چەندێ پەسنا خەباتا خۆو خەباتا مالباتا خۆ و پەیوەندیێن مالباتاخۆ دگەل مالباتا بارزانیێ نەمر نەدکر، وهەر چەندە ژیەکێ درێژ د خەباتێدا دڕێزێن بزاڤا وەلاتپارێزیا کوردیدا بووراندیە وهاتیە گرتن و زیندانکرن و دویرئێخستن، بەلێ چ جاران سینگێ خۆ ب ڤێ چەندێ ڤە نەد دەرئێخست و تنێ خەما وی پێشکەتنا گەلێ کورد و گەهشتنا وی بوو بۆ گشت مافێن وی یێن رەوا ودامەزراندنا دەولەتا سەربەخویا کوردستانێ، بوباوەریەکا موکوم هەبوو کو خەباتا مرۆڤی و کاری مرۆڤی سەخمەراتی وەڵاتی کارەکێ سروشتیە و پێدڤی سوپاسی و پێداگوتنێ نینە و ژبەر ڤێ چەندێ ژی حەز ژ وان کەسان نەدکر یێن سنگێ خۆ ب خەباتا خۆ یا سیاسی دیاردکرن و ئەڤە ب رەنگەکی مەدحەکرنی دزانی. مزوری ب درێژیا ژیێ خۆ هێمایی دلسوزی و وەفادەریا نەتەوایەتی بوو، دژیێ خۆدا نەداخازا دەستکەفتەکی و نە ژی داخازا هاریکاریەکێ کریە، هەتا رۆژا داویێ ژیێ خۆ رۆژا 29 چریادووێ 2001 ی وەفادار و دلسوزێ رێبازا بارزانیێ نەمر بوو و بەردەوام ژی کورێن خۆ ئازاد و کاوا دارسپاردن ل سەر ڤێ رێبازێ بچن کو رێبازا دروستا کوردایەتیێ یە ل موسلێ ول سالێن چلان مزوری ب نڤیسینا بەرهەمێن رەوشەنبیری و بەلاڤکرنا وان کریە، بەرهەمێن خۆ یێن بەراهیێ ب کوردی د کۆڤارا گەلاوێژ (1939 - 1949) دەنگی گیتی تازە (1943 -1946) و ب عەرەبی د رۆژناما (الاهالی) و (السجل) یێن بەغدا داکریە، پاشترژی دەمێ رۆژناما خەبات ل نیسانا سالا (1959)ل بەغدا ب ئاشکرایی دەرکەتی بەرهەمێن خو تێدا بەلاڤکرینە. ژبەر کاودانێ ژیانا وی یا نە تەنا و چالاکیێن سیاسی مزوری نەشیایە تەڤایی دەمێ خۆ بو خواندن نڤیسینێ تەرخان کەت، سەرەڕای ڤێ چەندێ دەهان بابەت دکۆڤار و رۆژنامێن کوردی عەرەییدا بەڵاڤکرینە، پشتی سەرهلدانا (1991) ژی چەند بابەت د کۆڤارا مەتین ب کوردی عەرەبی بەڵاڤکرینە. هەروەسان دیوانەکا هەلبەستان یا دەستنڤیس و فەرهەنگەکا کوردی عەرەبی یا بداوی نەئینای و نامیلکەکا ناڤێن کوردی ل پاش خۆ هێلاینە، نامیلکا ناڤان ب ناڤێ (پەراڤا ناڤێن کوردی بۆ کۆر و کچان) نێزیکی(600) ناڤان ڤەدگریت ب تیپێن عەرەبی و لاتینی ب مەرەما هاندانا خەلکی ب ناڤکرنا زاروکێن خو ن باڤێن کوردی هاتیە بەرهەڤکرن. هەر چەندە مزوری خودان رەوشەنبیریەکا ئایینی بوو لێ کەسایەتیەکێ ئازادیخوازێ خودان بۆچوونێن چەپرەوێن تێکەل هەستا نەتەوایەتی بوو، خەما وی یا سەرەکی پاشەرۆژا مللەتێ وی سەربەخۆییا وەلاتێ وی بوو، هەژی گوتنێ یە دەمێ ل رۆژا 23 ئادار(1953) ل موسلێ هاتیە گرتن، و پولیسان ژوورا وی ل مزگەفتا(العمریە) کوپێشنڤێژێ وێ بوو پشکنی، پولیسان دڤێ ژوورێڤە ئەڤ کتێب و کۆڤار و نامە یێن ژێری دیتن :
1-- کۆڤارا(عدل) دو هژمار ب زمانێ فارسی ل تارانێ دهاتە دەرئێخستن.
2-- المجلە العسکریە، پشکا چوارێ سالا(23) یا سالا(1946)، دوێ باوەرێدامە کو ئەڤ کۆڤارە ل جەم خۆ پاراستیە ژبەرکو وێنەیەکێ بارزانیێ نەمر تێدا بوو چنکو یەک ژ سەرکردێن ناڤدارێن شەرێن چیایی یان شەرێ پارتیزانی بوو.
3-- پەرتووکا (الحزب الکوریە) یا (سلیم طەالتکریتی)، چاپخانا (الهلال) 1950.
4-- پەرتووکەک ل سەری دادگەهکرنا کامل ئەلچادرچی سەروکێ حزبا نیشتمانیا دیموکراتیا عیراقی، دادگەها سالا(1949)، چاپخانا دجلە - بەغدا.
5-- پەرتووکەک ل ژێر ناڤێ (نحن نتهم)، (موسی الشیخ راضی) بەلاڤکریە، چاپخانا الرابطە - بەغدا
6-- پەرتووکا (بعث الفاشیە ڤی العیراق)، نڤیسینا کامل ئەلچادرچی، بەغدا.
7-- پەرتووکا (النشید الاحمر)، دانانا عەدنان ئەلراوی (هەلبەست)، بەغدا.
8-- روژا ژمێرا کەسەکی ب ناڤێ ئەحمەد مالا قاسم.
9-- داخزنامەک ب سێ دانەیان ئاراستەکری بۆ وەزارەتا ناڤخو، پارێزگارێ موسلێ، قائمقامێ ئامێدی و شێخ موسلح نەقشەبەندی، نەهاتبوو ئیمزاکرن.
10-- دونامێن سوبغەتوللا مزوری بخۆ ژ شێخ ئەحمەدێ بارزانی (دوی دەمی ب سیدارەدانێ هاتبوو حوکمدان و ل زیندانا بەسرا بوو).
11-- نامەک ژ حەسەن مالا ئەمین باوانی (زیندانکریبوو دگەل شێخ ئەحمەدێ بارزانی).
12-- نامەکا عەبدوللا عومەر زێباری ب زمانێ کوردی زێباری یێ دویرئێخست. بوو ژبەر چالاکیێن وی یێن سیاسی بۆ قەزا بەدرە پارێزگەها کوت و مامۆستایێ دواناڤنجی بوو ل وێرێ.
13-- پارچە کاغەزەکا دو بەیتێن هەلبەستەکا کوردی تێدا نڤیسی بوون.
14-- چەند وێنەیەک دگەل دو جامێن وێنەیێن بلەز.
15-- چەند پارچەیێن باغەیێ سوور دگەل رۆژ ژمێرەکێ پەیڤ و هژمارێن لڤوک ل سەربوون.
دیوانا مزوری یا دەستنڤیس:
هەروەکی مە ئاماژە پێکری مزوری دیوانەکا هەلبەستان دەستنڤیس ل پاشی خۆ هێلایە و ئەڤ دیوانە ب ڤان پەیڤێن ژێری کریە دیاری بۆ گیانێ بابێ خۆ : بناڤێ خودێ مەزن و دلوڤان و مهربان بو گیانێ پاکێ شرین، بو سەیدایێ بێ ناڤ و خوپەرستن، بو بابێ من کە مروڤەکێ وەڵات پەروەر و زمان شرین بی، شەمالکا زانین و زانیاری دازانین، بێ دەنگ و پێژن، بێ پەندو مەندو بێژن، لناڤ دبستانا بنەمالێ، چون هەر ئەو بی لرۆژهەلاتا ئامێدێ دا زانیت کوردی بخۆینیت و بنڤیسیت گەل زمانێ فارسی و ئەرەبی. ئەوی بو من دوبەلگێت زانایی ڤەشارتبین، ئێک (الاکراد منذ فجر التاریخ حتی الیوم) دانەرێ و یێ سەیدایێ رەفیق حلمی بی _ لمؤلفە الاستاذ المرحوم رفیق حلمی (قوتبێ کومەلا جڤاتا هێوا_ الامل) ئێ دویێ، دو بەرپەر بین بزمانێ کوردی و ئەرەبی لسەر شوڕشا هەلپەڕینا بارزان ل سالا(1931 _ 1932) بسەروکاتیا و رێبەریا شێخ ئەحمەدێ بارزانی، دانەر و بەڵاڤکرنا وێ بێ ناڤ و نیشان و نەناس بی. ئەز وەسا دبینم ئەو للای حکومەتا عیراقێ ڤە هاتبی چاپکرن و بەڵاڤکرن ئەو هەردو بەلگە ژی نەمانە نک من، هەڤال و دوستا برن بو من نەئیناندەڤە، ئەڤە ژی ل سالا(1940 _ 1941) دا رۆ دابی، بابێ من سینگێ خونە ئیناندە دەرڤە وەکی هندەکا، ئەز گەلەک گونەهبارم بەرامبەرێ وێ رێبەریاری بو من رێزکری کو سەر بچم بەرامبەر نژدای و مروڤێن بنەمالێ سەروکێن خو جان فیداکرین بو سەرکەفتنا گەلێ کورد و وەلاتێ کوردیستان. ئەڤ دیوانە ژ بیست هەلبەستان پێکهاتیە یا بەراهیێ ل سالا(1942) ل ژێر ناڤێ (خودای تو حوکمداری) ل موسلێ هاتیە نڤیسین، یا داویێ ژی ل 20 خزیرانا سالا(1995) لدهوکێ ب ناڤنیشانێ (ئەحمەدێ خانی) هاتیە نڤیسین زێدەباری هەلبەستێن ئاماژە پێکری، دیوانا مزوری هەلبەستێن ژێری ڤەدگریت کو جە ومێژووا وان دگەلدا هاتیە نڤیسین :
1_ پیروزکرنا سەسالا کۆڤارێن مە - موسل 1942.
2_ بۆیێن نەزان / موسل 1943.
3_ ئاخا پاقژ و پاک / ماسل 1943.
4_ بۆ ژاندار / موسل 1944.
5_ خورتێن کوردان / موسل 1944/1/7.
6_ بێ خەباتیا مە بۆ وەلات / موسل 1944/1/26.
7_ بەژنا شینگ / موسل 1944.
8_ جەگەرخوین / موسل 1944.
9__ گازیا وەلات / موسل 1944.
10_ وەلات / موسل 1945.
11_ رەفیقێ / موسل 1945.
12_ ڤەدانا دەنگێ وەسیەتا قانع / 1946.
13_ نەڤرۆز - جێژنەکا کەڤنا نەژداێ کورد / موسل 1946.
14_ رێ ڤەکرن بۆ لاوێن شوخ و شەنگ / موسل 1947.
15_ئەزرەش، توسپی / دهۆک 1987.
16_ حەلەبچە / دهۆک 16.17.18. ئادار 1988.
17_ جاشەکان و رورەشیا ئەنفالا پیس / دهۆک 1988.
18_ خوراگرن / دهۆک 1992/10/28.