تەنها لەنێو یەک کامپی ئاوارەکان لە #خانەقین#دا (70) کچ بەهۆکاری جیاجیا لە خوێندن بێ بەشبوون، کە دیارترینیان خراپپی باری دارایی و دابونەریتی کۆمەڵایەتیی و هاوسەرگیرییە.
نەبە حەسەن تەمەن 20 ساڵ، یەکێکە لەو کەسانەی، کە بەهۆی ئاوارەبوونەوە لە خوێندن دابڕاوە، نەبە، باسی چیرۆکی مەرگەساتی خۆی کرد و وتی:لە ساڵی 2014 #داعش# لە شارەبان هێرشی کردە سەر گوندەکەمان، بۆیە سەرجەم دانیشتوانی گوندی سەنسل ئاوارە بووین، ئێمە ئەو کات نیشتەجێی کامپی لەیلان بووین لەکەرکوک، نزیک ساڵێک لەو کامپە ماینەوە، دواتر کامپی لەیلانمان بەجێ هێشت و لە #گەرمیان# نیشتەجێی کامپی تازەدێ بووین، ئیدی لەو کامپەدا باوکم جەڵتە لێیدا.
نەبە درێژەی بە قسەکانی دا و وتی:پاش تێکچوونی باری تەندروستیی باوکم، هاتینە کامپی ئاوارەکانی خانەقین و لەوێ نیشتەجێ بووین، چونکە لەوێ ناسیاوی خۆمانی لێ بوو، بەڵام هیچ کەسێک نەبوو بژێوییمان دابین بکات، پێشتر تەنها باوکم بوو کاسبی دەکرد و بژێویی دابین دەکردین، کە ئه و جەڵتە لێیدا ناچاربووم، من کاربکەم، ئەو کاتیش لەبەر ئەوەی لە کەمپی لەیلان و کەمپی تازە دێ ئاوارەبووین، بۆیە دوو ساڵ لە خوێندن دابڕام؛ من لەپۆلی سێی ناوەندی بووم کە بڕیارمدا کار بکەم.
بە چاوە شینەکانی، کە پڕبوون لە وزە و ئیرادەیەکی پۆڵایین، خۆی نیشاندەدا کە بەهێزە و خاوەن بە بەرپرسیارێتییە، نەبە حەسەن وتی:کە هاتین بۆ خانەقین چیتر نەمتوانی درێژە بە خوێندن بدەم و هەوڵمدا لەنێو کامپەکەدا و لەگەڵ ڕێکخراوەکان کارێک بدۆزمەوە؛ بۆیە لە سەرەتادا بەشێوەیەکی خۆبەخش کارم لەگەڵ ڕێکخراوێک کرد کە تایبەت بوو بە بواری هۆشیاریی منداڵان لەسەر پاک و خاوێنی، و دواتریش بەشێوەیەکی گرێبەست لەگەڵ ڕێکخراوێکی دیکەدا کارێکی ترم دۆزییەوە؛ و ئێستاش بەردەوامم لە کارکردن و بژێوی شەش کەسی خێزانەکەم لەسەر ئەو بڕە موچەیەیه، کە لەو ڕێکخراوە وەریدەگرم.
نەبە، دەشڵێت:ئاواتم ئەوە بوو زانکۆ بخوێنم و ببم بە خاوەن کارێکی باش و جارێکی تر ژیانی خێزانەکەم بونیات بنێمەوە، چونکە بەهۆی شەڕی داعشەوە ماڵمان لەدەستدا، هەروەها تەندروستی باوکیشم لەدەستدا، دوو خوشکی ترم بەهەمان شێوەی خۆم بەهۆی خراپی باری دارایی خێزانەکەمان ئەوانیش لە خوێندن دابڕاون، بۆیە لەبەر دابینکردنی بژێوی خێزانەکەم، هەموو خەونەکانی خۆم لەدەستداو کەرامەتی خێزانەکەم لە ئاوارەیی پاراست.
یەقین تەها، کچێکی تەمەن 15ساڵانە و لە پۆلی یەکەمی ناوەندی واتە(پۆلی حەوتەم)ە، ئه و ساڵی ڕابردوو لە خوێندن دابڕاوە، یەقین باسی هۆکارەکانی وازهێنان لە خوێندن کرد و وتی:دوو ساڵ لە خوێندن دواکەوتووم، ساڵی یەکەم لە 2014 بەهۆی شەڕی داعشەوە کە ئاوارە بووین، ساڵی پاریش لە هەمان قۆناغ مامەوە، چونکە خێزانەکەم نەیاندەتوانی خەرجیم بۆ دابین بکەن تاکو بڕۆم لە کورسی بەهێزکردنی وانەکان بەشداریی بکەم.
یەقین بە حەسرەتەوە دەڵێت:چەند ڕۆژێکە وەرزی نوێی خوێندن دەستی پێکردووەتەوە، بەڵام چیتر ناتوانم بچم بۆ خوێندنگا و خەونەکانم بێنمەدی، چونکە ئارەزووی خوێندنم نەماوە، هەروەها لە ماڵەوەش تانەی ئەوەم لێ دەدەن، کە گەورەبووم و کاتی بە شودانمە و دەبێت لەبری خوێندن من شوو بکەم.
یەقین، خەڵکی گوندەکانی دەوروبەری شارەدێی سەعدییەیە، خێزانەکەی یەقین وەکو سەدان خێزانی تر ناگەڕێنەوە بۆ گوندەکەیان، چونکە هێشتا چەتەکان و گروپە توندڕەوەکان لەوێ هێرش ئەنجام دەدەن، هەروەها ماڵ و کەسابەتی گوندشیینەکانی ناوچەکەیان لە ناوچووە.
بەهۆی داگیرکردنی بەشێک لە ناوچەکانی باکووری پارێزگای دیالە، دەیان هەزار خێزانی ئه و ناوچەیە ئاوارەبوون و بەشێک لە خێزانە ئاوارەکانیش نیشتەجێ شارۆچکەی خانەقین بوون، کە بەپێی ئامارەکانی کۆچ و کۆچبەرانی خانەقین نزیکەی 10هەزار خێزان دەبن.
میساق عەبدولحەمەد، بەڕێوبەری کامپی ئاوارەکانی ئەڵوەندی یەک لە خانەقین وتی:بەپێی ئامارەکانمان تاکو ئێستا 70 کچ لەناو کەمپەکەمان لەخوێندن دابڕاون و زۆربەی ئەو کەسانەی لە خوێندن دابڕاون لە قۆناغەکانی ناوەندیدان، لە ڕووی جەستەوە کچ کە گەورە دەبێت، ئیدی کەسوکاری لە خوێندن دەری دەکەن و دەیدەنە شوو و هاوسەرگیریی دەکات. لە نێو ئەو کۆمەڵگایە کە نیشتەجێی کەمپەکانن کچان لە 15 ساڵانەوە دەدرێنە شوو، هەورەها بەشێکی تر لە هۆکارەکانی وازهێنان لەخوێندن دەگەڕێتەوە بۆ نەبوونی توانای دارایی خێزانەکان، چونکە خوێندن و بەتایبەت لە قۆناغەکانی ناوەندی و دواناوەندی پێویستی بە خەرجی و پێداویستی زیاتر هەیە، بۆیە خێزانەکان ناتوانن پێداویستی کچەکانیان دابین بکەن لە پێناو دێژەپێدانیان بە خوێندن، ناچار دەریان دەکەن.
مسیاق مەهدی دەشڵێت:بەشێکی تر لە هۆکارەکان دەگەڕێتەوە بۆ یاساو دابونەریتی کۆمەڵایەتی، کە کچ گەورەبوو لە ڕووی جەستەوە چیتر نابێت بچێت بۆ خوێندن، بۆیە بەشێکی زۆر لە کچەکان کە دەگەنە قۆناغی یەکی ناوەندی واتە (حەوتەم)؛ ئیدی خێزانەکانیان لە خوێندن دەریان دەکەن.
لەبارەی هاوکاریی ڕێکخراوە نێودەڵەتییەکان، بەڕێوبەری کەمپی ئاوارەکان وتی:ڕێکخراوەکان و ئاژانسەکانی سەر بە نەتەوەیەگرتووەکان هاوکاری سێکتەری خوێندن دەکەن، بەڵام بەپێی پێویست نییە؛ چونکە باری دارایی خێزانەکان خراپە و پێویستی بە هاوکاری و پاڵپشتی زیاتر هەیە.
ئاماژەی بەوەشکرد:نزیکەی دوو ساڵە #وەزارەتی پەروەردە#ی عێراقی و ڕێکخراوێکی نێودەڵەتی MC پرۆژەیەکیان هەیە بۆ ئاسانکاریی و گەڕانەوەی ئەو کەسانەی کە لەخوێندن دابڕاون؛ بۆیە لە ڕێگای ئەو پرۆژەیەوە تاکو ئێستا ژمارەیەک کچ و کوڕ گەڕاونەتەوە بەر خوێندن.
خەونی دانیشتوانی کامپەکانی خانەقین ئەوەیە کە جارێکی تر بگەڕێنەوە بۆ ناوچەکانی خۆیان و بۆ دەستپێکردنی ژیانی ئاسایی خۆیان، بەڵام بەگەڕانەوەیان بۆ ناوچەکانیان کۆتایی بە ئازارەکانیان نایەت، بەڵکو لاپەڕەیەکی تر لە کێشە و گرفت ڕووبەڕوویان دەبێتەوە، چونکە زۆربەی ماڵ و موڵکیان ڕوخێندراون، هەروەها باخەکانیان وشک بووە و سوتێندراون، خوێندنگاکانیان خاپور و وێران بوون؛ بۆیە ئازارەکانی ئاوارەکان بەکراوەیی دەمێنتێەوە.
نەبە ناوێکی خوازراوە.
دوای بەشداریکردنی لە خولێکی ڕێخراوی Internews لەسەر شێوازی نووسینی ڕاپۆرتی هەستیاریی جێندەری، پەیامنێرمان ئەم ڕاپۆرتەی ئامادە کردووە[1].
2019-10-1