عنوان: ایین یهودیت و اثار باستانی اش در کوردستان/ بخش ششم
نویسندە: #سارا سردار#

$گسترش یهودیان در کردستان$
یهودیان در کوردستان در بیشتر شهرها و روستاها مانند #حلبچه#، #سلیمانیە#، پنجوین، #اربیل#، #دهوک#، زاخو، آکره، کویە، رواندز و غیره پراکنده شده اند، یهودیان که افراد باهوش و توانمندی به ویژه در زمینه تجارت و سایر بخش های اقتصادی بودند، توانستند به سرعت صاحب دارایی های خود شوند و موقعیت اقتصادی خوبی در جامعه کردی ایجاد کنند.
فرزندان سام پسر نوح علاوه بر اقتصاد، به سواد خواندن و نوشتن توجه ویژه ای داشتند و در مدارس خصوصی که #تورات# و دین به فرزندان یهودی آموزش داده می شد، کوشیدند به فرزندان خود خواندن و نوشتن بیاموزند، نمونه آن یهودیان بابلی بودند که به جمع آوری احادیث دینی درباره یهودیت پرداختند که بعدها با عنوان تلمود، تورات شفاهی، تدوین و منتشر شد و به یکی از منابع مهم دین به ویژه در میان مردم عراق تبدیل شد.
یهودیان کرد عموماً زندگی مسالمت آمیزی داشتند و با افراد دیگر ادیان یا ملیت ها روابط خوبی داشتند.
زبان و نوشتار کردهای یهودی عبری بود، اما به دلیل اختلاط آنها با مردم دیگر، هر فردی زبان یا لهجه منطقه ای را که در آن زندگی می کرد یاد گرفت و به راحتی به آن صحبت کرد.
لباس‌های معمولی آن‌ها کردی بود که در مناسبت‌ها با تکه‌های مخصوص پارچه، طلا و نقره تزئین می‌شد.

$گسترش دین یهودیت$
در قرن اول پس از میلاد، مصادف با حکومت سلسله ادیابین در نواحی بین رود سفلی و رود دجله، به دلیل ادغام گروهی از بازرگانان ثروتمند یهودی با سلسله آدیابین، به ویژه تاجری به نام حنا که تاجر ماهری بود، علاوه بر تجارت، سعی در خدمت و گسترش دین خود داشت و به دلیل ارتباط نزدیک با خاندان سلطنتی، توانست این کار را انجام دهد، آنها به تدریج جذب یهودیت شدند و در سال 30 پس از میلاد خانواده سلطنتی آدیابین به یهودیت گرویدند و رسماً یهودیت را به عنوان دین رسمی خانواده برگزیدند.
به دنبال این عقیده، ملکه هلنا (که همسر و خواهر پادشاه مونبازوس اول آدیابین بود) تصمیم گرفت بیشتر با این دین آشنا شود، از این رو از خاخام الیزر خواست تا از کاخ سلطنتی دیدن کند تا از مراسم دین جدیدشان بیشتر بداند و به این ترتیب ملکه هلنا به یهودیان کردستان به ویژه یهودیان اورشلیم وفادار شد.
ملکه هلنا در اواخر عمر خود تصمیم گرفت برای زیارت به اورشلیم سفر کند، اما این سفر شامل سفر برگشت نشد و ملکه هلنا در اورشلیم اقامت گزید و مقبره ای سنگی برای خانواده سلطنتی در جایی که امروز شهر قدیمی نامیده می شود ساخت. [1]