عنوان: قلعه شوش در آکرە چندین مرحله مهم تاریخی را پشت سر گذاشته است
ترجمە: #سارا سردار#
شهر #آکره# در استان #دهوک#، به دلیل موقعیت جغرافیایی اش از زمان های قدیم مرکز تمدن بشری بوده است، چندین مکان باستانی در این منطقه کشف و بررسی شده است کە یکی از مهمترینشان قلعه شوش است که بر روی کوه روستای شوش قرار دارد.
قلعه شوش بر روی کوه روستای شوش و در 20 کیلومتری غرب شهر آکرە قرار دارد و در چندین منبع تاریخی به نام این قلعه اشاره شده است، مانند کتاب (تصیث المرزیه) که به زبان آرامی منتشر شده است و شمعشا (ممکوزمرکوس) که در سال 309 میلادی در این روستا زندگی کرده و این کتاب را ترجمه کرده است، نام و مکان قلعه شوش را ذکر کردند، از این قلعه در کتاب (مجده روز) شیخ حسن دسنی نیز یاد شده است.
این قلعه نیز مانند قلعه آکرە از بسیاری از دوره های تاریخی باستانی باقی مانده است، قدمت آن به زمان مادها، آشوری ها و قرن اول قبل از میلاد برمی گردد.
مطالعات تاریخی متعددی به این امر اشاره کرده است که در قرن هفتم ق.م(میر زندی)، امیر منطقه آکرە این قلعه را در این مکان صعب العبور بنا کرد و برای آن آب کشیدە و در همان زمان 10 اب انبار برای جمع آوری آب و آبیاری ساخت تا در زمان حملات و محاصره دشمن برای ساکنان قلعه مورد استفاده قرار گیرد.
این قلعه از بسیاری از چرخه های تاریخی متوالی جان سالم به در برده است، مانند دوره اشکانی، ساسانی و روم، امپراتور یونان (تاراجان) در درگیری شدید و مداوم بین دو امپراطور بزرگ زمان (روم و ساسانی) کە در ابتدا رومیها این قلعه را تصرف کردە و پس از آن ساسانیان نیز آن را تصرف کردند.
این قلعه در زمان میر مبارزالدین کاکە و میر عیسی حمیدی در زمان اتابگها در منطقه نقش اساسی داشته است، زیرا قلعه شوش یکی از قلعه هایی بود که حمدانی ها در زمان عمادالدین زنگی تصرف کردند.
در تاریخ گذشتە براین قلعه، دور از درگیریهای میان صفویان و عثمانی ها نبودە، همچنین در سال 1550 پس از میلاد در زمان حکمداری میران بادینان پایگاه اصلی انها بوده است. آنها آب را به این مکان برگردانده و آب انبارها و مواد غذایی را بازسازی کرده و چند خانه برای ارتش و نگهبانان بر بام این قلعه ساخته اند.
این قلعه در سال 1842 در جریان جنگ میران بادینان و عثمانی‌ها برای آخرین بار اشغال شد و دیوارهای آن تخریب و کاملاً ویران شد.
$قدمت قلعه شوش $
از یک سو و بە گفتەی منابع قدمت این قلعە به قبل از دوره های مذکور باز می گردد، اما نظریەهایی هم هست کە میگویند قدمت این قلعە به دوره نوسنگی باز می گردد، با این حال این امر نیاز به تحقیقات علمی بسیار دقیق دارد.
$نقشه و سبک این قلعه$
دو راه ویژه برای رسیدن به قلعه وجود دارد، دو جاده مجزا به ارتفاع قلعه منتهی می شود که شامل تعداد زیادی پله سنگی است که تاریخچه جاده را آشکار می کند.
از سوی دیگر تعداد زیادی معبد و غار در دو طرف جاده منتهی به قلعه بر روی صخره ها ساخته شده است.
برای ورود به قلعه یک ورودی اصلی است که روبروی ورودی آن پنج پلکان سنگی تراشیده شده است. همچنین سقف قلعه شامل دو اتاق است: اتاق اول شامل مقبره لیلا خان همسر سلطان اسماعیل پاشا، پسر سلطان محمد طیار پاشا و اتاق دوم شامل چندین مقبره ناشناخته بسیار قدیمی است کە دقیقاً مشخص نیست که این قبرهای ناشناخته متعلق به چه کسانی هستند، اما روستاییان و برخی محققین به این نکته اشاره می کنند یکی از قبور ناشناخته قبر شهید (اوریا) پیشوای حضرت دواد است.
جدای از اینها، آثار مهم دیگری در این قلعه وجود دارد که قدمت برخی از آنها به دوره زرتشتی و اسلامی می رسد.
علاوه بر اینها کوه شوش طبیعت زیبایی دارد که گردشگران برای گذراندن اوقاتی خوش از این مکان دیدن می کنند و عده ای نیز به زیارت قبر شهید اوریا سر لشکر حضرت داود می روند.درختان زیادی در این مکان وجود دارد، اما مردم از آنها محافظت کرده اند زیرا به مقدس بودن این مکان اعتقاد دارند.[1]