یاڎو قەڎییمیا
بەشۍ: چوارەمە
لالوٙ حەمە ئەژناسیا بە حەمە حاجی یام حەمەڕوش. دەنگێوی نەمر
مەگەر کریۆ ساحبێ زو پەراوێزو چەمات کریۆوە و شرام و شەڵواندڕ و هەر بە دۆڵە و هەمزەیە و نەیجەکۆڵە و هێڵەگەمە وەرەچەماتەوە بە قەتار ڕزشا پێکا بۆ و بە سۆز نەتاوی دۆنیشا و لاونیشا؟
مەحاڵا ... مەحاڵ!
ئارۆ ئەچی کاروانە دور و درێژو هونەرینە پاما نیان بنارو شرامی و شەڵواندڕی و گەرەکمانە سۆزدار و عاشقێ سەود٘اسەرو ئی کەش و کۆساریە کەرمێوە سەر و خاستەر بشناسمێش بە حەزوازاو هونەرو هەورامانی.
ئی هونەرمەند٘ە ساحیب سۆزە کەستەر نیا بێژگە لالۆ حەمە ڕوشی گوڵپی نەبۆ.
لالۆ حەمە ساحیبو دەنگێ ڕەسەنی هەورامیانەی بیەن و ڕەنگا ویرەوەری ئێمە مانانە قەد٘یمیتەرین گۆرانی واچو دەگاو گوڵپی ئی گەورە پیا بۆ.
نامێ تەمامەش محەمەد٘ مستەفان و دلێ خەڵکینە بە حەمە حاجی یا حەمە ڕوش مەیشورا.
ساڵەو 1898 مەسێحی (1277 کۆچی ڕۆجیاری) گوڵپەنە ئامان دنیا و ساڵەو 1985 م (1364 کۆچی ڕۆجیاری) ئوردوگا زۆرەزملیەکەو خورماڵینە جە دنیا بەرشیەن و ڕوەش نیەنە ماوای ئەبەد٘یە.
لالۆ حەمە چەنی ئەحمەد٘و نازارێ/ بیارەی، مامۆ هێد٘ەری/ نۆتشی و حاجی حسەینی/ هانەگەرمڵەیی (حاجی حسەین گولانەتەرا) هام دەورێنێ و پێوەرە گۆرانیێشا واتێنێ.
لالۆ حەمە وەڵێ ساڵەکاو 1925ینە دەسش کەرد٘ەن گۆرانی واتەی. ئا وەختە عاد٘ەت پاسە بیەن کۆرێ گۆرانی واتەی یانە و دیواخانو بەگزاد٘ەکانە گەرمە بیێنە و لالۆ حەمە فرەو جارا لوان هەڵەبجە لاو حامید٘ بەگی و حەسەن بەگی جافی گۆرانیێش واتێنێ.
ئەگەر گوڵپەنە یا دەگایەکاو دەور و بەرینە زەماوند٘ە بیێ بۆ، خوڵکە کریان و لوان.
جاری چامنە بیەن بە سواری هەسەر‌ێ پێسە گۆرانی واچی، تایبە لوان پەی خانەگاو پاوەی پەی زەماوند٘ەو یانەو عیزەت بەگی و قەد٘ی مانگێ چاگە مەنەنەوە!
عیزەت بەگ چون فرە هونەر دۆس بیەن و حەزش بە گۆرانیا کەرد٘ەن، فرەو وەختی ناستەنش گۆرانی واچەکێ بلاوە و تا یەک مانگ دیواخانەنە خزمەتش کەرد٘ێنێ و ئاهەنگ و مەجلێسێش پەنە بەرد٘ێنێ ڕاوە.
پەی نمونەی فرەو وەختی ئەحمەد٘و نازارێ، حەمە ڕوش، مامۆ هێد٘ەر، ئەلیلەو مەولەی دیواخانشەنە پەی ماوەو یەک مانگ تا دوێ مانگا مەنێنێوە و خزمەتش کەرد٘ێنێ.
لالۆ حەمە دایم گرەو گۆرانیاش ئامان و هەر وەخت سۆزو گۆرانیا ئاما بۆ سەرەشەرە، بێ دڵی وێش نەکەرد٘ەنش و دڵێ بێ خەم واتێنێش. هەر وەختێ کریۆم تاسەی گۆرانی/ نە چۆڵ مشناسو، نە ئاوەد٘انی!
بەزمو لەیلێ تۆ خود٘ا لەیلی کە بەزمێ خاو و نەرما پەی وەختو هۆرپڕای چەنی ئەی یاران یارانی کە ئاد٘یچ هینو هۆرپڕای نەرمی و سەرو وێیا، هینێ لالۆ حەمەینێ و ئاد٘ی ئارد٘ێنێنە.
لالۆ حەمە جیا چانەی گۆرانی واچێ نامیە بیەن و فرە وەشیچ هۆرپڕان، پیایە بە تەمام مانا قابلیەتدار، تەبێعەت قوڕەد٘ین نەفس بەرز، قسە وەش، قسەزان، ئازا، چەنەئاما و دەمڕاس بیەن و دلێ خەڵکینە حەسابی قسێش ویەرد٘ێنە و ڕواجش بیەن و ئیسەیچ قسێ وەشێش یانە و یانە و مەجلێسا و مەجلێس، دەما و دەم گێڵا.
لالۆ حەمە، فرەو وەختی مامۆسا ئۆسمانی پێسە گۆرانی واچی نامێ بەرد٘ەن (حەمە حاجی) و یاد٘ش چەنە کەرد٘ەن.
ماچۆ ئەچا دەورانەنە کە عەمرش لوا بێ سەر و پیری ڕوە کەرد٘ە بێنە، هەر وەخت کاک ئۆسمان ئامایە پەی گوڵپی پەی زەماوند٘ێ، لالۆ حەمە گنێوە ویرو ئا دەورانا کە وێش زماوندێش گێڵنێ بێنێ و فرە فراوان دڵش پەڕ بێ و جە مامۆسا ئۆسمانی داوا کەرێ کە ئی بەیتێ واچۆ: ئاخ پەی جوانیەکەیم گیٛڵێ دماوە/ با شکاتو پیریم کەرد٘ێ جە لاوە!
داخەی گرانەم، نمونێوە جە دەنگو ئی گەورە پیایمە دەس نەکەوت، بەڵام بەزمو یاران یارانەکەیش بە دەنگە ئاسمانیەکەو مەسیحاو مریەیمێ (مامۆسا ئۆسمانی) کەرو سەوقات و مد٘ەوش دەماختارە؛ بەشکیم بە دڵتا بۆ و چەنەم قبوڵ کەردێ.
مەمنون و دەسوەشی پەی کاک دوکتور ناجێح گوڵپی کە پەی ڕێک وستەی ئی هەرمانێ یارد٘ی تەمامش دانێ.
سوبحان ئەمینی.[1]