نام: عادلە
شهرت: عادلە خانم
تاریخ تولد: 1859
مکان تولد: #سنندج#
تاریخ وفات: #28-09-1924#
مکان وفات:#حلبچە#
$زندگینامە$
عادلە خانم، خاتون فعال و تاثیر گذار از قبیله بزرگ جاف، همسر عثمان پاشا جاف، دختر عبدالقادر بیگ ساحبقران بودە کە خانواده وی پس از فروپاشی امارت بابان در سال 1851 از #سلیمانیه# به منطقەی اردلان در شرق کردستان نقل مکان کردند و عادلە خانم در سال 1859 در سنندج پایتخت میرنشینی اردلان بە دنیا امدە است. این زن سرشناس و مقتدر در میان بزرگ مردان و سرداران میرنشینی اردلان پا بە هستی گذاشت. مقدمات فراگیری قرآن را نزد یک معلم خصوصی فرا گرفت تا اینکه به یک روشنفکر آگاه تبدیل شد.
این خانم روشنفکر و دانا در سال 1895 در شهر حلبجە با عثمان پاشا جاف ازدواج میکند و حاصل این ازدواج پسری میشود بە نام احمد و عادلە خانم مادر #احمد مختار جاف# شاعر مشهور کرد میباشد. او پسرش را بزرگ کرده است تا در آینده رهبر جامعه و وفادار به کشورش شود. پس از محمود پادشاە جاف، رهبری این قبیلە بزرگ کرد، یعنی قبیلە جاف بر عهدە عثمان پادشاە همسر عادیلە خانم است. این خانم آگاه، کمکی کارآمد برای شوهرش می شود، وقتی کە عثمان پاشا پا بە سن میگذارد، عادلە خانم با موفقیت تمام امور ایل جاف را اداره کرد و شهرت او در سرتاسر #شهرزور#، #هورامان# و دیگر نقاط کردستان جنوبی پیچید، او نه تنها در میان اقوام شرق کردستان از احترام بالایی برخوردار می شد، بلکه دستورات او تمام و کمال اجرا می شد.
او پس از مرگ عثمان پاشا تمامی مشکلات اداری و اجتماعی را حل کرد و برای زندانی کردن جنایتکاران دستور داد زندان های خاصی ساختند. این زن بزرگ عاشق رفاه و پیشرفت علم و سواد برای جامعەی کردی بود. او یک مدرسه، یک بازار و چندین ساختمان بزرگ در حلبچه ساخت و آن را از یک روستای کوچک به شهری آباد با باغ‌ها و تفریگاە بسیار زیبا تبدیل کرد. عادلە خانم به عنوان یک زن مقتدر و حاکم منطقه در شهر زیبا زندگی متمدنانه ای ساخت و در میان قبیله خود زندگی کرد تا اینکه در سال 1924 در سن 65 سالگی در حلبچه درگذشت و در قبرستان ابابیلی نزدیک حلبچه به خاک سپرده شد.[1] [2]