استاد باستان شناسی محمد عارف تاتار، متخصص زبان های باستانی، در گروه باستان شناسی دانشگاه #موصل#، که همچنین یکی از اعضای تیم باستان شناسی دانشگاه ایتالیایی Odoni است که بر روی کاوش های باستان شناسی در منطقه بادینان کار می کند در مورد این مکان باستانی میگوید: «در ابتدا باید گفت که این محوطه باستانی خانه ایزی برای تعیین تاریخ و قدمت آن بحث برانگیز است و هیچ مدرک علمی برای اثبات حقایق دریافت نکرده ایم، بنابراین باید بگوییم که با توجه به گذشت زمان و دوره های تاریخی، تمدن ها و حاکمان بسیاری بر این منطقه حکومت می کردند، امپراتوری عثمانی یکی از آن قدرت ها بود، اما این دلیل نمی شود که بگوییم قدمت این بنا به دوره عثمانی می رسد. نشانه های زیادی وجود دارد که گذر زمان های تاریخی را نشان می دهد.»
عارف گفت: «کارشناسان دانشگاه موصل، به ویژه دکتر عبدالناصر الدباغ، موافق هستند که سومری ها در این منطقه سکنی گزیدند و بقایای بسیاری از خود بر جای گذاشتند و مکان های باستان شناسی این منطقە ممکن است به دوره سومری بازگردد.
یک تیم باستان شناسی از چک که در حال حاضر مشغول کار بر روی بنای نبی ناهوم هستند، از بنای تاریخی خانا ایزی بازدید کردند و طبق تحقیقات متعدد، قدمت این بنای تاریخی را به دوره سومریان برمی‌گردانند که به مرور زمان و جنگ‌ها و هرج و مرج‌هایی که در منطقه این بنای تاریخی بارها تخریب شده و بارها و بارها بازسازی شده است، بنابراین سبک فعلی آن بسیار جدید و تازه است.
وی اطلاعات بیشتری در مورد نام ایزی و منابع تاریخی دوره سومری به ما می دهد و می گوید: «نام ایزی در دوره سومری به صورت (E-ze) یا (E-EZ-ZO-U) آمده است که در سومری به معنی محل استراحت و سرپناه می اید، از این رو، این محل، مکانی برای استقرار زائرانی بود که برای مناسبت های مذهبی به بادینان به ویژه #لالش#یان مشرف می شدند.
محمد عارف باستان شناس گفت: ما به تحقیقات تاریخی و باستان شناسی بیشتری نیاز داریم تا درباره تاریخچه این بنای تاریخی بیشتر بدانیم و حقایق مربوط به قدمت آن را آشکار کنیم.اما دکتر زدان برادوستی که دارای کرسی استادی باستان شناسی است و سال ها در زمینه باستان شناسی به صورت تئوری و عملی کار کرده و در باستان شناسی اسلامی تخصص دارد، قدمت این بنا را به دوره عثمانی می داند.
او کە یک تحقیق میدانی در مورد این مکان باستانی انجام دادە است میگوید: ما هیچ متن یا نوشته ای در مورد تاریخچه ساخت این مکان نداریم، یا شواهد برای تاریخ آن کافی نیست، اجازه دهید ما با مدارک علمیقدمت این مکان را تعیین کنیم، اما با مقایسه این بنا با معماری عثمانی می توان گفت که تاریخچه آن به قرن شانزدهم یا هفدهم میلادی باز می گردد و این حجره از اکثر حجره های عراق قدیمی تر است.
علاوه بر این دو نظر، ما سعی کردیم نظر خانم Birgul Açk Yıldız را که تز دکترای خود را در مورد باستان شناسی خانا ایزی نوشته اند، جلب کنیم. او که اهل شمال #کردستان# است و دکترای خود را از گروه باستان شناسی دانشگاه سوربن فرانسه دریافت کرده است، موافق است که شواهد مکتوب و موثق بسیار کمی برای تعیین قدمت این بنا وجود دارد و این بنا نیاز به کاوش و تحقیقات علمی دارد.
بیرگول در پایان نامه دکترای خود قدمت این بنا را حدود اواخر قرن سیزدهم میلادی تخمین زده است.[1]