نامونیشانو بابەتی: چێشما کەرد بەشێ جە ویرەوەری دوێ ڕچە ماڕ و پێشەنگا شیعرێ نەوەی هۆرامیێ 05
قەقنەس و کەیلاو
بەشو پەنجی
ئامادە کەردەی پەی کوردیپێدیای: #جەلیل عەباسی#
واتێوە جە ئامادەکاری:
تاریخو ئەدەبیاتو هەورامانی نەنویسیانۆ، تۆمار نەکریان. پی بۆنۆ بەشی فرەو سامانی ئەدەبیما وڵاویان. فرەو کەسایەتییەکاما مەژناسمێ و مەزانمێ چکۆ و چەنی ژیوێنێ و بەرهەمشا کامە بیەن و چ سەروەتێوەشا پێشکەشو وڵاتی و خەڵکو وەڵاتی کەردەن. بەڵام ئارۆ هامکێشەکە جیاوازا، ئارۆ ئامێر و هۆکارێ پەیوەندی و هەرپاسە تۆماری فەتوفراوان هەنێ وەرو دەسیمانە و ئێتر مەتاومێ بەهانێ نەبیەی ئا ئیمکانات و ئا دەرفەتا گێرمێ. ئیسە ئێتر پەنەوازا گردما هەوڵو تۆمارو بەشێ جە تاریخو ئەدەبیما بدەیمێ و پەی سەوای و ئایەندەی پارێزنمێش. بە تایبەتی ئەدەبو ئارۆیما و بەتایبەتیتەر ئەدەبی تازە و مۆدێڕن کە چرکە بەچرکەش ئەشۆ تۆمار کریۆ. ئی دەقە هەر پی بۆنۆ نویسیان تا بەشێ جە تاریخو ئەدەبیما پارێزیۆ.
ئی ویرەوەریێ بەشێنێ جە مێژوو ئەدەبیاتو هۆرامانی بەتایبەت جە ژانرو شیعرێ نەوەی هەورامیێ کە دوێ پێشەنگا ئی ڕەوتیە (جەلیل عەباسی/ قەقنەس و ڕەوف مەحمودپوور/ کەیلاو) پێوەرە نویستەن تا بۆ بە بنەمێوە پتەوە پەی وشکنای و کونجکۆڵی و نویستەی سەرو مێژوو ئەدەبو هەورامانی.
***
نزیکەو ساڵێش پەنە شی، شەماڵێ هەقەتین ئاما و نامێوە کەیلاویش یاونا لاو قەقنەسی. شیعرێوە ناسکە کە ئاوەدانیش وستەنە یانەو خیاڵو ئێدی:
من وەڵاتم تەوەرگەنە
شەماڵ دژیان!
بێڵوو
بوغزێ مەراقیێنێ و
جە هەناسەو بەزمێ پوویای
هور مەیاوە.
من وەڵاتم تەوەرگەنە
باڵا ڕامایم لێزمەکۆن و
بریناوێم دەنگ و باسێ.
شەماڵ دژیان!
زڕەو زەنگو تەلەفونی
مەمەی تاسیا.
زوقمو دەسو نامە بەری
پڕوکنەرو خەڵفەو ڕەنگێم
ئی ڕەقەنە
کوا ڕیشە و کوا سۆز و کوا گەڵان؟!
شەماڵ دژیان!
گۆراڵێوە؟!
چ گۆراڵێ.
چەمە بڕکێش تەمەرێزە و
تیکەی گیریان
سیاچەمانەیچ.
شەماڵ دژیان!
سەمەر ڕێزا، دوورە وەڵات
سەمەر ڕێزا
من وەڵاتم تەوەرگەنە و
هەورە ترێشقە
دەزگیرانەم!
وەهار دژیان!!.
نامە شیعریەکەو کەیلاوی، تۆزە بێتاقەتی و تاسەمەندیش سەرو شانەو ویرە ئاڵۆزەکا قەقنەسیوە تەکنا، کوچالێ سوکنایی یاوا دڵش. دماتەر ئێدیچ نامە شیعرییە سۆرانیش جە جوابو کەیلاوینە نیا تۆشەبەرێوە و داش کۆڵێ هەمان شەماڵی هەرەقەتینیرە پەی هەوارگەو کەیلاوی:
منیش ڕێگام سەهۆڵ بەستوو
پڕ بە پێستی هیلاکیەت
ماندووترین کۆڵنەدەرانی زەمانم
پڕ بە واتای کۆڵبەکۆڵی
ئاوارەترین وڵات دار
پڕ بە مەبەستی چەمەری
گریاوترین لێو بەخەندەم
ڕاستە (کەیلاو)ی تاسەکەم
پڕپڕ بە واتای خۆڵەمێش
(قەقنەس)ترین سووتاو منم
ماندووم..
م
ا
ن
د و…
هەموو شنەیەک
زریان.. و
هەموو سێبەرێ
شەوەزەنگ
تەنیا
سۆزی هەناسەی تۆ
تەنیا
شنەی
خەیاڵی خەم کەیلاوی تۆ
ئوخژن دەخاتە بەر نەستم
ئاگام لێیە..
بەینو من و تۆ بیەن بە لهۆن
ڕای جادە نیا مەر بە تەلەفۆن
بەڵام، هاوڕێم
ئەم ماوە سەدە ئامێزە
بۆ گەڕان.. و
نەدۆزینەوەی (ئەلۆ)یەک تووڕەم، پەستم
جاروبار تۆ..
بۆنت بدەرە شەماڵی ڕێی (داڵانی) و
نەرمە شەپۆلی (زرێبار)
منیش جارجار..
یادم دەدەمە سەڕسەڕی تەعریب کراوی (منارە)
با…
لە بەرزاییە (سوور)ەکەی
هەیبەت سوڵتانی پێکراوی دەستی جنۆکەی دواسەدە
پێکەوەیان بگۆڕنەوە.
وەرنە هاوڕێم
(زڕەو زەنگو تەلەفونی) و
(زوقمو دەسو نامە بەری)
لە بەر بۆرانی (شەماڵی دژاوی) کین
دەپچڕێن.. و
هەر تەنیا
(پڕوکێنەری خەڵفی ڕەنگ)ن
دەنا هاوڕێم
وڵاتی تۆ هەر تەرزەیە.. و
ڕێگای منیش سەهۆڵ بەستوو!
ئەمەش یاسای ئەمڕۆی دوورە وڵاتییە:
من…
حەیرانی ئاوارەیی.. و
تۆ…
سیا چەمانەی تەنیایی
ئەمدیوەودیو
بۆ یەک بچڕین.
24/6/2000
ئێتر مەگەر ڕاو قەڵەمیۆ، ڕاو هاوارو واژەیۆ تاویشا ئاگاشا جە یۆی بۆ و بووەو وەنەوشەو باخو خەیاڵو یۆترینی کەرا.
پەی نموونەی: بابەتێ جە کەیلاوی جە (ڕامان)ەنە و جوابێ قەقنەسی پەیش هەرچاگە، یا بابەتێ کەیلاوی جە کاروانەنە و پەیلوایە قەقنەسی هەرچاگە سەرش...[1]