نامۍ: بەختیار
نازنام: بەختیار عەلی
نامۊ تاتەی: عەلی محەمەڎ
ڕۊ پېڎابییەی: #08-08-1960#ز.
یاگۊ پېڎابییەی: #سلېمانی#
$ژیۋاینامە$
بەختیار عەلی محەمەڎ؛ نویسەر و ئەدیب و ڕۊماڼویسو کوردی، تارېخو (#08-08-1960#ز.) دلۍ گەڕەکۆ (ئیبراھیم پاشا) جە شارو سلېمانی پەی دلۍ دنیێ ئامان. وانای سەرەتاییش دلۍ وانگاو (شېخ سەلام) تەمامنان و دماتەر قۊناغەکانو مییانیش جە (وانگاو ئەزمەڕ)ی، وانای ئاماڎەییش جە ئاماڎەیی (ھەڵکۆت) جە شارو سلېمانی تەمامنان. دمای وانای ئامەڎەیی جە زانکۊ سلېمانی دلۍ کۊلیژو زانستی، بەشو زەمینئەشناسی هۊرگیریان، دمای فاڕایۆ زانکۊ سلېمانی پەی شارو هۆلېری، چەنی زانکۊی لوان پەی ئاگەی، ئەچاگەیچ وانانش، بەڵام دلۍ وېنیشاندایەکانو ساڵەو (1983ز.) جە ھۆلېر زامڎار کریان و دەسش جە وانای زانکۊی ھۊرگېرتەن و بە تەمامی وېش پەی هەرمانەو نویستەی و ئەدەبېیاتی یەکلایی کەرڎەنۆ. ساڵەو (1985ز.)، بە مەڵامەتو باری نالەبارو پانیشتو کوردەسانی و پەی ئانەی دلۍ سوپاو ئێراقینە نەگېراش بە سەرباز، پەی وڵاتو ئێرانی لوان و نزیکەو هەشت مانگا جە شارو کەرەجی دلۍ ئوردووگێوە پەنابەرانە جانیشتە بییەن، باری گولو دلۍ کەمپەکەی و بېئومیڎی پاڵشا نیان بەختیاریۆ بگېڵۊوە و پەی فەترێ فرەی جە ناوچە جیاوازەکانو کوردەسانینە پەنابگېرۊن. دمای ئازاڎکەرڎەی کوردەسانی و قۊمیای جەنگی مییانو پارتە کورڎییەکانە بە نامۍ جەنگو دلېنەی، کوردەسانی جییامازۊن ڕوەو وڵاتو سووریای مەگنۊڕا، دماتەر مەیاوۊ ئەڵمانیا و ساڵەو (1999ز.) جە شارو (کۊڵن) نیشتەجا مەبۊن.
بەختیار عەلی، دمای گوزەرێ پەڕ جە سەختی و نالەباری و شەوەزەنگەو ڕاو ئاوارەیی، بە کۊڵەپەشتێ پەڕ جە ئەدەب و ماریفەتۆ گېڵانۆ، ئاڎ قۊرتەکۍ ڕاو ژیوای نەتاوانشان ئەچا ئاواتە قووڵەیشە پەی یاوایش بە پلێوە بەرزەی ئەدەبییە ماتڵش بکەران، زۆقی قووڵش پەی وانایۆ و گېرتەی ماریفەتی و حەزی خزمەتکاریش پەی ئەدەبو بەشێ جە میللەتەکەیش یاردیدەرۍ بیېنۍ پەی بڕیەی ڕای سەختەی پەڕ جە هۆراز و سەرەولېژەی ژیوایش. بەختیار عەلی تاوانش دلۍ مێڎانو شېعرېنە قەڵەمێ گریکدار بۊن، نەک هەر ئەچا مێڎانەنە، بەڵکوم دلۍ تەمامو مێڎانە ئەدەبییەکانە ئەسپ سواری بکەرۊن و وېش برمانۊن، گەر گوزەرێ دلۍ ڕۊمانەکا بەختیار عەلیرە بکەرمېن، ئی هەقیقەتەمان پەی بەرمەگنۊن.
ئەوەڵین بەرھەمی وەڵاکریاوەو بەختیار عەلی، قەسیدەو (نیشتیمان) کە قەسیدێوە دوورودرېژەنە. ساڵەکا ھەشتاکانە بەختیار عەلی جەمێ قەسیدۍ درېژۍ مەنویسۊ، پېسە (شار، گوناه، کەرنەڤاڵ)، دەسنۋیسو ئەوەڵین ڕۊمانیش (مەرگو تاقانەی دوەم)ی، ھەر مەگېڵۊوە پەی ئا سەردەمەیە. پاییزو ساڵەو (1989ز.)، یەکەمین وتارەش بە دۋۍ بەشۍ بە نام و نیشانو (قسەکەرڎەی دلۍ پەراوېزو بېدەنگینە) وەڵاکەرڎەنۆ.
بەشێ جە ڕۊمانەکانو بەختیار عەلی و ساڵەو چاپ و وەڵاکەردەیۆشان:
بەشێ فرەو ڕۊمانەکانو بەختیار عەلی بە ژانری ڕیالیزمی سیحریی مەنریارە.
• مەرگو تاقانەی دوەمی، 1997ز.
• وېرەگاو پەروانەی، 1998ز.
• دمایین ھەنارو دنیێ، 2002ز.
• شارو مۆسیقارە چەرمەکا، 2006ز.
• غەزەلنویس و باخەکۍ خییاڵی، 2008ز.
• کۊشکەو باڵڎارە خەمگینەکان، 2009ز.
• جەمشیڎ خانی مامۊم
• کەشتیی فریشتەکان – بەرگی یەکەم، 2013ز.
• کەشتیی فریشتەکان – بەرگی دوەم، 2013ز.
• ھۆرەکۍ دانیاڵی، 2015ز.
• کەشتیی فریشتەکان – بەرگی یەرەم، 2017ز.
• دەریاس و لاشەکان، 2019ز.
• داگیرکەرڎەی تاریکی، 2020ز.
ئەسعەد ڕەشید.[1]