Osmanlı Arşiv Belgelerinde Kürtler ve Kürt Direnişleri ( 181 7 -1867)
Sinan Hakan
DOZ Yayıncılık
Ocak 2011
Kürt sorununun toplumun tüm kesimleıince yoğun bir şekilde tartışıldığı bu dönemde, sorunun doğru ve bilimsel bir zeminde tahlili, hayati bir önem arz etmektedir. Bu noktada sorunları var eden talihsel arka planı tarafsız bir şekilde görmek ve değerlendirmek çözümün de anahtarı olacaktır. Meseleyi salt Cumhuriyet tarihiyle ya da son 30 seneyle sınırlandırmak konunun hakkıyla anlaşılması önünde büyük bir engeldir. Osmanlı Kürt siyasal ilişkilerini. özellikle 19. yüzyılda cereyan eden Kürt siyasal hareketlerini anlamadan Kürt Sorununu tanımlamak ve de çözüm üretmek imkansızdır. Bu kitap modern Kürt sorununa kaynaklık eden 1817-1867 dönemini Osmanlı Arşiv Belgeleri ışığında aydınlatmaya çalışmaktadır. Bu dönemin özelliği, Osmanlı Devletinin uyguladığı iki farklı Kürdistan Siyasal Modeline ışık tutuyor olmasıdır. Bunlardan ilki; Yavuz Sultan Selim döneminden başlayarak 1847'de nihayet bulan 333 senelik Kürt Emaret sistemidir. İkincisi ise Kürt Emaretlerinin savaş yoluyla ortadan kaldırılmasını müteakip kurulan ve 1867 yılına kadar süren 20 yıllık Kürdistan Eyaleti modelidir. Her iki model de üzerinde bilimsel yöntemle çalışmaya değer ve günümüz Kürt sorununun çözümü noktasında fikir verecek modellerdir. Kitabın yayına girdiği 2007 yılından bu yana gördüğü yoğun ilgi, özellikle akademik çevrelerin ilgisi bizleri oldukça mutlu etmiştir. Buna göre yeni baskıda birkaç ilave yapma gereği görülmüştür ki kitabın ilk baskısını okumuş okuyucular için bunları dile getirmemiz gerekmektedir. Bunlardan biri, arşivdeki belgelerine ilk baskıdan sonra ulaşabildiğimiz, 184 7 tarihinde Bedirhan Bey ve Han Mahmud hareketinin sonlanması ve Mirlerin sürgünü üzerine İstanbul Ermeni Patrikhanesinin ve Van Ermenilerinin takındığı tutuma ilişkindir.
Ayrıca ilk baskıda yer verilmeyen Bedirhan Bey ile beraber 1847 sürgününü paylaşanların isim listesi detaylıca verilmiş. birkaç yerde de bazı kelimelerde düzeltme ihtiyacı görülmüştür[1]