وێڵبوون بەدوای کوانووی خەبات و جۆشی بوون بە پێشمەرگە

لەگەڵ هاوڕێی ڕێگەی مەرگەساتم کاکە حسێندا، لەلایەن جەمالی حەمەی خواکەرەمەوە نامەمان درایە دەست و بەپەلە و پەیتا پەیتا هەنگاوەکانمان ڕێگەی لوول دەدا، تاوەکوو بەپەلە و زۆر بەخێرایی بیگەیەنینە بەکری حاجی سەفەر. جا ئێمەی گەنج بۆ ئەوەی زووتر بەرگی خاکی لەبەر بکەین و چەکی بەرگری و شەرەف لە شان بکەین و پیرۆزترین نازناوی پێشمەرگە هەڵبگرین و ببین بە بەشێک لە سروودی ئەی پێشمەرگەی قارەمان، ئەی گیانفیدای کوردستان، گوندی خانمە شێخان و هێزەکەی جەمالی حەمەی خواکەرەممان بەجێ هێشت و بە پیادە و ئۆتۆمبێل چەندین گوندی ڕۆژهەڵاتی کوردستانیشمان بڕی و چووینە شاری مەریوان. شاری مەریوان؛ شارێکی شیرین و جوان و ئاووهەواکەشی پاکە، دانیشتووانەکەشی بەخزمەت و نیشتیمانپەروەرن. ئەو بڕە پارە کەمەی پێمان بوو، لەبن هاتبوو. بێ خەرجی و بە گیرفانی بەتاڵەوە گەیشتینە شاری مەریوان، تەنانەت یەک دیناری ئەو سەردەمەشمان پێ نەمابوو. لەو ئێوارە درەنگوەختەدا بێ پارە پوول و بێ کەس و غەریب و بێ داڵدە، سەری دنیامان لێ هاتبووەوە و نەماندەزانی چی تەکبیرێک لە حاڵی ناهەمواری خۆمان بکەین، پارووە نانێک چۆن پەیدا بکەین و بۆ حەوانەوە ڕوو لە کوێ بکەین و شەو بە چی کوێرەوەرییەک بگوزەرێنین.
بەکڵۆڵییەوە لەپەنا دیوارێکدا هەڵتووتاین و بەقەد تاڵە دەزوویەک ترووسکەمان لێوە بەدیار نەدەکەوت، ماندووێتیی ڕێگا برستی لێ بڕیبووین، لەناکاودا بڵمەبڵمی خەفەی نێو لێوانی زەلامێک خۆی بە گوێچکەماندا ئاشنا کرد، تاوەکوو لێمان نزیک دەبووەوە، دەنگی زیاتر دەبیسترا و کاتێک گەیشتە ئاستی ئێمە و چاوی پێمان کەوت، وتی: ئەوە شوێن نەماوە ئێرە نەبێ 'سیغ' لێ بدەن؟ من نەمدەزانی مەبەستی چییە و دوای ساڵانێکی زۆر دواتر بۆم دەرکەوت کە پێی وا بوو ئێمە سەرقاڵی بەنگکێشان (تلیاک) بین. زیاتر لە ڕووخساری هەرزەکارانەمانی دەڕوانی، پێدەچوو پەشیمانییەک بنوێنێ، لەبەر ئەوەی دوای قسەکەی؛ یەکسەر دەستی کرد بە پێکەنین و وتی: بێرۆ! بێرۆ باوکم، با بچینۆ ماڵی ئێمە! ئەمەش بووە شتێکی چاوەڕواننەکراو و بووە فریادڕەسمان و لە پێشمانەوە هەنگاوی گەورەی خێرای دەنا و بەپەلە بەرەو ماڵەکەیان گلۆر بووینەوە. دوایی بۆمان دەرکەوت ئەم کەسە خاوەن ماڵی پەنا دیوارەکە بوو، کە ئێمە کردبوومانە دەرەتان و داڵدەی خۆمان و لە پەنایدا هەڵترووشکابووین. کاتێک هەرسێکمان پێکەوە چووینە ماڵەکەی و پیاوەکە بانگی لە خێزانەکەی کرد، دوای پێشوازیی گەرمی ئەوان و ساتێک پشوودانی ئێمە، ئێوارەخوانیان ئامادە کرد. چوار منداڵیان هەبوو، لەپڕ یەکێک وەک هەورەبرووسکە خێرا و وەک بڵێی کارەبا شۆرتی کردبێت، بەلاماندا فرتەی بۆ کرد و یەکێکی تر لە مناڵەکانی لەبەینی ملی من و حسێنی هاوڕێمەوە سەری دەردەهێنا و جوکەیەکی بۆ دەکرد و دوو منداڵەکەی تریشیان بە پێچەوانەی یەکتر دەجووڵانەوە، لەپڕ یەکێکیان دەگریا و ئەوی تریشیان پێدەکەنی، من سەرم سوڕ مابوو لە ڕەفتاری ئەو منداڵانە و دایک و باوکیان هیچ باکیان پێ نەبوو، بەبێ ئەوەی هیچ ناڕەحەتییەکیان پێوە دیار بێت، ساتێک باوکەکەیان ڕووی لە ئێمە دەکرد و دەیوت: هیچ نییە، لەگەڵ ئەو وەزعەدا ڕاهاتووین. بەڵام بەجیا خواردنیان بۆ ئێمە دانا و خاوەن ماڵی خانەخوێی خانەدان لەگەڵماندا نانی نەخوارد، بە تەنیشتمانەوە ئاگرێکی بچکۆلەی دەم دا و شیشێکی گۆشتبرژاندنی هێنا و داخی دەکرد و جارجارە دەینا بە شتێکی ڕەنگ خورماییەوە و بە پارچە کاغەزێکی لوولەیی پڕ بە سییەکانی؛ دووکەڵی هەڵدەمشت. هەر چەندە ئەم کردارە لەو سەردەمەدا لای ئێمە زۆر نامۆ بوو، بەڵام فەرمووی سیغلێدانی لێ دەکردین، دوای ساڵانێکی زۆر دواتر زانیم ئەوە تلیاک بووە و بەو جۆرە دەکێشرێت. هاوسەرەکەشی وردە وردە دەستی پێ کرد و لە هاوسەریەوە بووە هاوەڵی سیغلێدانی! ژنە بەڕێز و بەحورمەتەکەی ڕووی کردە ڕووخساری من و وتی: ئێوە کێن و لە کوێوە هاتوون و بۆچی ڕووتان کردۆتە ئێرە و بەتەمای چین و چی دەکەن و لێرەوە بەرەو کوێ دەڕۆن؟ منیش وەکوو پرسیارە تێکەڵ و بێ بڕانەوەکەی ئەو، بە وەڵامی تێکەڵ و بێبڕانەوە وتم: من خەڵکی شاری سلێمانیم و ئاماژەم بۆ حسێنی هاوڕێم کرد: ئەویش خەڵکی یەکێک لە گوندەکانی کۆیەیە و پێکەوە هاتووین ببین بە پێشمەرگە. ژنەکە دەستی کرد بە بۆڵەبۆڵ، بە ڕووخسارێکی گرژ و تووڕەبوونەوە و تێسرەواندنی هەندێک شیرینەجنێو بە دایکم... هەر چەندە دایکە بەستەزمانەکەم لە هەموو ئەم کردەوانەی من بێئاگا بوو، وتی: دەک عەمری ئەو دایکە نەمێنێت، وا تۆی بەرەڵای ئەم ناوە کردووە! قسەی ژنی خاوەن ماڵ کسپەی لە دەروونم هەستاند و ناخی ورووژاندم و یەکسەر وێنەی دایکە کڵۆڵە خۆشینەدیوە بەشمەینەتەکەمم هاتە بەرچاو کە دەبێت ئاخۆ ئێستا لە بێچارەنووسیی مندا، چەندە بێحەوسەڵە بێت! پیاوەکە نیگەرانیی منی دەخوێندەوە، بۆیە دۆخەکەی بە لایەکی تردا برد و پرسیی: ڕۆڵە، جا ئێوە پێشمەرگایەتیتان پێ دەکرێت؟ منیش پرسیارم کرد و لە وەڵامی پرسیارەکەی ئەودا وتم: جا ئەوانەی پێشمەرگەن، چییان لە ئێمە زیاترە! ئەی بۆچی پێشمەرگایەتیمان پێ ناکرێت؟ پیاوەکە لە وەڵامدا وتی: ڕۆڵە، ئێوە زۆرتان پێیە و کەمی دەردەبڕن! لە ژوورێکی جیادا جێیان بۆ ڕاخستین و شەکەتی و ماندووێتی هێندە تەنگی پێ هەڵچنیبووین، هەرکە چووینە سەر جێگە و خەوبردنەوەی چەندین کاتژمێریمان ماڵئاوایی لە شەوگار و پێشوازیی لە ڕۆژگار کرد. دواتر لە سەرەتاوە بەسەرهاتی خۆمان بۆ خانەخوێ گێڕایەوە و پێمان ڕاگەیاند کە هیچ پارەیەکمان پێ نییە و بەنیازی چوونە شاری بانەین، بە سوێندی کابرا بۆ حاڵ و گوزەرانمان، پاڵی پێوە نا ڕادەستی برایەکی خۆیمان بکات کە ئەویش لەسەر سەفەر بوو بۆ شاری بانە لەگەڵ خۆیدا بمانبات.
ئەو دەمە ڕژێمی پەهلەویی دوژمنی کورد؛ ئەوەندە نەبوو شاربەدەر کرابوو، ڕژێمی کۆنەپەرستی ئیسلامیی ئێرانیش هێندە نەبوو هاتبوونە سەر کار و ڕۆژهەڵاتی کوردستان لە دۆخێکی یەکجار پاشەگەردانیدا بوو، کەس بە کەسەوە نەبوو، لە عێراقیشدا بە پلانێکی دۆستانە سەددام حسێن، ئەحمەد حەسەن بەکری لە عەرشی حوکمڕانیدا هێنابووە خوارەوە. بەگشتی حیزبەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان هەلێکی لەباریان بۆ ڕەخسابوو، ڕژێمی خومەینی هێشتا جێ پێی لەق و ناتۆکمە بوو، ڕەزا شا شیعرەکەی مامۆستا هێمنی شاعیریشی بەزاندبوو کە دەڵێت: بڕۆ بەغداد نیوەی ڕێت بێت...، بەڵکوو وا ڕاو نرابوو، کونەمشکی لێ ببووە قەیسەری و ئەم زەمینە فراوانەی نەگرتە خۆی. ڕژێمی تازەی حوکمڕانیی کۆماری ئیسلامیی کۆنەپەرستی ئێران، بە هەمان شێوە بە هەمان پەیامی ڕژێمی پێشووتر، ئاڵای قڕکردنی گەلەکەمانی لە ڕۆژهەڵاتی کوردستاندا بەرز کردبووەوە. زیندانیکردن و زەوتکردنی ئازادیی تاکی نێو کۆمەڵگە و گرتن و ڕاونان و شەڕ و پشێوی باڵی بەسەر کوردستاندا کێشابوو، نائارامی و بێئاسایشی و ترس و دڵەڕاوکێ؛ تۆقاندنی خەڵکەکە بوو. پێشمەرگە گیانبازەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان، بە ورەی بەرزەوە و بێ پسانەوە بەریان لە هێرش و پەلاماری چەتە پیاوکوژەکانی ئاخوندەکان دەگرت. تۆپ و تانک و زرێپۆشی سووتاو و سوپای تێکشکاو و دووکەڵی ڕەشی بەری ئاسمان گرتوو و تەرمی پێشمەرگەی شەهید و چەکدارانی دوژمن، تابلۆی خوێناویی پڕ ئەفسووس و ئەفسووناویی نێو گوند و شار و شارۆچکە و مەیدان و ڕێگەوبانەکان بوون. لاوانی وڵات پۆل پۆل بۆ شەڕی بەرگری؛ چەکی شەرەفیان دەکردە شان، جوامێرانەترین هەستی نەتەوایەتی و نیشتمانییان تێدا بەدی دەکرا. ڕژێمی داخلەدڵی ئیسلامیی کۆنەپەرست لە دژایەتیی گەلی کوردمان، هیچی تری لە ڕژێمی گۆڕنراوی شاهەنشاهی کەمتر نەبوو. بە پەلاماری دڕندانەی، سەرتاسەری کوردستانی خستە بەر هەڕەشەی سوتماککردنی خاک و جینۆسایدکردنی دانیشتووانەکەی، بێگومان بەبێ دەستپاراستن لە ژن و منداڵ و پیر و خەڵکی سڤیل. هەموو کونج و کەلەبەرێکی کردە زیندانی گەورە و مەیدانی لەسێدارەدان. ڕژێمی ئیسلامی وەکوو پیشەی دوژمنە هاوشێوەکان، تورکیا و عێراق و سووریا، سیاسەتی ڕەگەزپەرستانە و پاکتاوی نەژادی بووە سیمایەکی دیار و قێزەوەنی سیستمی نوێی شیعەگەرانیی ئێران. لەو ساتە مەرگاوییەی ڕۆژهەڵاتی کوردستاندا، بە سینەی پڕ لە حەسرەتی ئازادییەوە لەگەڵ حسێنی هاوڕێمدا خۆمان گەیاندە شاری بانە و لەوێشەوە بە داوای هاوکاریکردن لە خەڵکی و بە سکی برسییەوە و زۆرترین ڕێگا بە پێ و پێڵاوی دڕاوەوە، چووینە بلەکێ و پاشان بەرەو دیوی باشووری کوردستان و ئاوی بەخوڕی نێوان سنووری ڕۆژهەڵاتی کوردستانمان بڕی و ڕوومان لە گوندی چاڵە خەزێنەی ناوچەی شارباژێڕی کوردستانی باشوور کرد کە بەدەر لە کەرتەکەی جەمالی حەمەی خواکەرەم، ئەم جارەیان بە هێزێکی تر شاد بووین کە بەکری حاجی سەفەر سەرپەرشتیی دەکردن.


#شەهاب کەریم#
#مێژوویەک لە لوولەی تفەنگەوە؛ ڕۆژگارە سەختەکانی شاخ 1979-1991# [1]