Kitap Adı: Darwin'den Dersim'e Cumhuriyet ve Antropoloji
Yazar: Zafer Toprak
Basım Yeri: Istanbul
Yayınevi: Doğan Egmont Yayıncılık ve Yapımcılık
Yayın Tarihi: 2015
Cumhuriyet ve Antropoloji Atatürk’ün yaşamının son yirmi yılına odaklanmış bir entelektüel arkeoloji çalışması. Farklı birikintileri, kalıntıları, birincil kaynaklardaki kırpıntıları, ikincil kaynaklardaki genellikle göz ardı edilen ayrıntıları bir araya getiren bir uğraş. İki dünya savaşı arası “karanlık çağ”ın tarihsel gerçeklerini, dönemin özgünlüğünü göz ardı etmeksizin, okuduklan, yazdıkları ile söylevlerinin yanı sıra, hakkında yazılmış yüzlerce araştırma ve anı kitabının satır aralarından yola çıkarak seçkin devlet adamı Atatürk’ün düşünce dünyasma ışık tutmayı amaçlıyor.
Atatürk karizmatik bir kimlik olduğu bilinen bir gerçek. Hakkında yazılanların önemli bir kısmı övgü kaygısı taşıyan, hamaset yüklü eserlerden oluşuyor. Akademik çevrelerde ise Cumhuriyet’in egemen söylemi uzun yıllar eleştirel bir bakış açısını göz ardı ediyor. Öte yandan yazılanların büyük çoğunluğu Atatürk’ü Türkiye’nin coğrafyasına hapsediyor. Oysa 1914-1945 dünya tarihinde önemli bir kara delik. Avrupa’nın karanlık çağı. Bunu görmezden gelerek Cumhuriyet Türkiyesi’nin Tek Parti dönemini ve Atatürk’ü algılamak ve anlamak olanaksız.[1]