Türkiye, #Hezil# Çayı üzerinde kurulan HES ve barajlarda su tutmaya başlayınca #Zaho#'daki sınır köylerinde suya bağımlı olan çiftçiler çaresiz kaldı. Çiftçilerin bir kısmı bağ ve bahçeleri için tanker ve bidonlarla su sağlıyor.
Siirt'in güneyi, Şırnak’ın kuzeyindeki dağlardan doğan Hezil Çayı, Zaho’ya doğru akıp Habur Çayı ile birleşerek Dicle Nehri'ne dökülüyor.
Kürdistan Bölgesi ve Türkiye sınırlarını oluşturan Hezil havzasında yer alan Zaho köyleri, Siirt ve Şırnak’ta ırmak üzerinde kurulan Hidroelektrik Santrali ve baraj projeleri nedeniyle zor durumda kaldı. Bu yıl yaz aylarında ise ırmak neredeyse kurudu.
Sınırdaki Dornex köyünde yaşayan Tahir Esad, yıllardır burada çiftçilik yapıyor. 200 küçük baş hayvanı da olan Esad, şimdi tarlalarını sulamak ve hayvanlarını beslemek için tankerle su taşımak zorunda olduğunu söyledi.
Tahir Esad, “Türkiye suyun önünü tuttu. Baraj kurdular. Hayvanlarım için, tarlaları sulamak için tanker almak zorundayım” dedi.
Şırnak’tan Zaho ilçesi sınırına akan Hezil Çayı, 36 kilometre sonra Habur Nehrine karışıyor. Suya bağımlı olan köylüler, şimdiden alternatifler bulmak için uğraşıyor.
Rebenka köyünden çiftçi Ali İbrahim de, “Hezil kurudu. Suyu tamamen kapatmışlar sadece küçük bir kanal kaldı. O da ancak bağ ve bahçelerimize yetiyor. Bu kadarını da keseceklermiş. Böyle giderse çiftçiliği bırakacağız, binlerce dönümlük bağ ve bahçeler de kalmayacak” diye konuştu.
Hezil Çayı üzerinde en büyükleri Silopi HES ve Şenova barajı projesi olmak üzere 7 proje olduğu belirtiliyor. Zaho Su İşleri Dairesi de, bu durumun bölgede yeraltı sularını da etkileyeceği uyarısında bulunuyor.
Zaho Su İşleri Dairesi Müdürü Salman Muhammed, “Türkiye hükumeti Deştex köyünün tam karşısında da bir baraj inşa etmiş. Bu durum elbette ırmağı ve yer altı sularını da etkileyecek. Çünkü yeraltı suları önemli ölçüde bu ırmaklardan besleniyor” dedi.
Zaho Su İşleri Dairesi verilerine göre, çok sayıda köyde on binlerce dönümlük ekili arazi Hezil çayına muhtaç. Böyle devam ederse bu köyler boşaltılmak zorunda kalacak.[1]