$شۆکی هەڵبژاردن هەر کوژانەوەی مۆمەکە و هەڵکردنی گڵۆپەکە نییە$
#عارف قوربانی#
هەرچەندە هێشتا لەلایەن کۆمیسیۆنی سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانەوە ئەنجامی کۆتایی رانەگەیێندراوە، بەڵام بەپێی دەرئەنجامە سەرەتاییە نافەرمییەکان نەخشەی هەڵبژاردن دەرکەوتووە. ڕێژەی بەشداریی دەنگدەر بەشێوەیەکی بەرچاو لە ئێراق و هەرێمی کوردستان کەم بووەتەوە، ئەمەش دەرئەنجامەکان و نەخشەی هەڵبژاردنی بە جۆرێک گۆڕیوە کە بۆ زۆر لایەن ئەنجامەکان شۆکهێنەرن.
سەرباری ساردی و سڕی هەڵبژاردن و بەرزبوونەوەی ڕێژەی بایکۆت، بەڵام پێدەچێت ئەم سیستمە نوێیەی کە یەکەمجارە هەڵبژاردنی پێ بەڕێوەدەبرێت سەرکەوتووبووبێت لە ڕێگریی لە ساختەکاری. ئەگەر ئەمە بسەلمێندرێت کە توانی گزیکردنی نەهێشتووەتەوە ئومێدی ئەوە بۆ خەڵک درووستدەکات کە لە خولەکانی داهاتوو بە متمانە وە بەشداریی هەڵبژاردن بکەن و ئێراق دەباتە قۆناخێکی نوێوە. دەشبێتە سەرەتایەکی گرنگ بۆ گۆڕانکاری لە هاوکێشە سیاسییەکان و پێگەی حیزب و کەسایەتییەکان. چونکە لە ڕاستیدا هەڵبژاردنەکانی پێشووتر بەهۆی ئەو ساختەکارییانەی دەکران هیچ متمانەیەکی بۆ هەڵبژاردن و پڕۆسەی سیاسی لە ئێراق نەهێشتبووەوە، نەچوونی خەڵکیش بۆ بەشداری لە پڕۆسەکە، ئەو پەیامەبوو.
ئەوەی لێرەدا بۆ کورد گرنگە سەرباری ئەو دۆخە سەپێنراوە ناسرووشتییەی سەر ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستان، بەڵام ڕێژەی کورسییەکانی کورد زۆر زیاتر بووە لە خولەکانی پێشوتر. ئەمە خاڵێکی گرنگە بۆ کورد و کاریگەریی لەسەر نەخشەی ئیداریی و بەڕێوەبردنی ئەو ناوچانە زۆر دەبێت، بەڵام نابێت ببێتە هۆکاری ئەوەی کورد پێی وابێت ڕەوشی کورد باشە بۆیە ڕێژەی کورسییەکانی زیاتر بوون، بەڵکوو بەشێکی بەهۆی بەشدارینەکردنی خەڵکەوە بووە لە دەنگدان، کەمی ڕێژەی بەشداریی هاووڵاتییان نەخشەی دەرئەنجامەکانی بە قازانجی کورد گۆڕیوە لەو ناوچانە.
ئەوەی لە هەرێمی کوردستانیش دەکرێت وەک شۆکی هەڵبژاردن وێنا بکرێت هەر کوژانەوەی مۆمەکە و داگیرساندنی گڵۆپەکەی نەوەی نوێ نییە. بەڵکوو بۆ یەکێتی و پارتی و کۆمەڵ و یەکگرتووش ئاماژەی گرنگی تیایە. #بزووتنەوەی گۆڕان# سەرباری ڕێککەوتنی لەگەڵ یەکێتی و درووستکردنی هاوپەیمانێتیی کوردستان، نەک هەر هیچ کورسییەکی بەدەستنەهێناوە، بگرە بەربژێرەکانی لە ڕیزبەندی ڕکابەرەکاندا لە خواری خوارەوەن. دەنگەکانیان بە ڕێژەیەک کەمیکردووە دەبێت ئەم بزووتنەوەیە بخاتە بەردەم هەڵوەستەی ئەو پرسیارەوە ئایا گۆڕان دەورەی حەیاتی تەواو بووە؟ یان هێشتا کۆمەڵگەی کوردی پێویستی بە بوونی بزووتنەوەیەکی لەو جۆرە ماوە؟
شۆکی گەورە بۆ پارتی و یەکێتی هەڵکشانی نەوەی نوێیە، هێزێک کە پێشتر لەلایەن هێزەکانی دەسەڵاتەوە هیچ حیسابێکی بۆ نەدەکرا و لەدەرەوەی بازنەی حیساباتی خۆیان هێشتبوویانەوە، بەڵام ئێستا لە پایتەختی کوردستان بەڕێژەیەکی زۆر پێش یەکێتی کەوتووە و لەدوای پارتی بووە بە هێزی دووەم. لە #سلێمانی#ش نزیک بووەتەوە لەوەی ڕکابەری بۆ هێزی یەکەم بوون بکات. بۆ یەکەمجاریشە لەدەرەوەی پارتی و یەکێتی توانیوێتی لە #کەرکووک#یش کورسی بەدەست بهێنێت، ئەمەش دەبێتە سەرەتایەک بۆ هەڵبژاردنی ئاییندەی کوردستان و هاتنەپێشەوەی نەوەی نوێ بۆ ململانێی بەشداریکردن و وەرگرتنی دەسەڵات.
هەروەها دۆڕاندنی یەکێتی لە #هەولێر# پێچەوانەی چاوەڕوانییەکانی کە بەنیازی چوار کورسی بوو، تەنیا یەک کورسی هێناوە. لەوەش شۆکتر بۆ یەکێتی دۆڕاندنێتی لە کەرکووک کە هەمیشە خۆی وەک هێزی بێڕکابەری کەرکووک وێنا دەکرد و ململانێی ئەوەی بوو کە هەموو کورسییەکانی پشکی کورد لای یەکێتی بن. لە دوو خولی یەک لەدوای یەکی پێشتردا شەش کورسی پشکی کوردی پارێزگاکەی هەبوو. ئێستا پارتی دوای ئەوەی لە 16ی ئۆکتۆبەرەوە لەو شارە قاچاخە، دوو کورسی بردووە و نەوەی نوێش کورسییەک. کە ئەمەش هاوکێشەی کەرکووک زۆر دەگۆڕێت، بەتایبەت پێگەی یەکێتی لە نەخشەی داهاتووی پارێزگاکەدا.دەرئەنجامەکانی پارێزگای سلێمانی وەک جێنفوز و گۆڕەپانی سیاسی و پێگەی حوکمڕانیی #یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان#، چی بەوەی لە هەموو بازنەکاندا بەربژێری نەوەی نوێ زۆر لە پێش ئەوانەی یەکێتییەوەن، هەروەها بردنەوەی سێ کورسیی پارتی لە پارێزگای سلێمانی کە یەکێتی خەیاڵی لەسەر ئەوە بیناکردبوو پارتی لە زۆنی سەوز بسڕێتەوە. بۆ یەکێتی نەک هەر چاوەڕواننەکراو بوو، بگرە شۆکی هەرە گەورەیە.
بۆ کۆمەڵ و یەکگرتووی ئیسلامیش دەرئەنجامەکان جێی تێڕامانن. هەرچەندە ئەو دوو هێزە وەک دوو حیزبی ئیسلامی تا ڕادەیەک پشتئەستوور بوون بەوەی دەنگدەرەکانیان چەسپاون و لەبەر ڕۆشنایی دەرئەنجامی هەڵبژاردنەکانی کوردستان کۆمەڵ غروری سەرکەوتنەکانی پێشتری بەرینەدابوو، پێی وابوو کێرڤی ڕوو لە بەرزبوونەوەیە و لانی کەم مرخی لەسەر سێ کورسی خۆشکردبوو، بەڵام دەرئەنجامەکان پێچەوانە کەوتنەوە، تەنیا یەک کورسیی بردەوە.
یەکگرتووی ئیسلامی بەهۆی ئەو کەوتنە یەک لەدوای یەکانەی لە هەڵبژاردنەکانی ڕابردوو تووشی هات، کەم کەس چاوەڕوانی ئەوەی دەکرد بتوانێ دەست بە ڕێژەی دەنگ و کورسییەکانییەوە بگرێت، بۆ ئەمیش دەرئەنجامەکان پێچەوانە بوون، بە ئەگەری زۆرەوە کورسییەکانی بۆ دوو بەرانبەر زیادیکردووە، بەربژێرەکانیشی لەسەر ئاستی پارێزگاکان لە ڕیزی پێشەوەن.
دەرئەنجامەکان هەر بۆ حیزبەکان مایەی هەڵوەستەکردن نەبوون، بگرە بۆ ئەو گرووپەش کە خۆیان وەک بەربژێری سەربەخۆ ناساندبوو، گومان دەکرا دەستی چەند کارەکتەرێکی سیاسی نێو لایەنێکی کوردستان لە پشتیانەوە بێت و کۆمەک بەوە دەکرا موعجیزە بخوڵقێنن، وەک گرووپێکی یەکلابووەوەی سەرکەوتوو وێنا دەکران، پڕوپاگەندەکان هێندە سیحراوی بوون تەنانەت کەسانی وەک ئەحمەدی حاجی ڕەشید، بەربژێری کۆمەڵ لە پارێزگای #هەڵەبجە#ش وەک جۆرێک لە دڵنیابوون بۆ سەرکەوتنی ئەو گرووپە، خۆی وەک بەشێک لە سەربەخۆکان دەبینییەوە نەک نوێنەری حیزبێکی ئیسلامی، بەڵام دەرئەنجامەکان نەک هەر سەری سەربەخۆکان، سەری کۆمەڵیشیان خوارد.
لێرەدا ئەوەی بەشێوەیەکی گشتی بۆ پڕۆسەکە گرنگە ئەوەیە تاوەکو ئێستا گومان لەسەر دەرئەنجامەکان و ساختەکاری نییە، کە ئەوە سەرکەوتنی هەموو لایەکە بە دۆڕاوەکانیشەوە. بۆ هەریەک لە هێزە بەشدارەکانیش دەبێت ببێ بە مایەی هەڵوەستەکردن و بەخۆدا چوونەوە، لە هەمووشیان زیاتر یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان دەخاتە بەردەم بەرپرسیارێتییەوە، چونکە دەرئەنجامەکان تەواو پێچەوانەی چاوەڕوانییەکان بوون بۆ یەکێتی. ڕەنگە ئێستا بویسترێت هۆکارەکانی شکستی یەکێتی ببەسترێتەوە بە کێشەکانی ئەم دووایەی نێوخۆی حیزبەکەوە، بەڵام کەوتنی بەربژێرەکانی لاهوور شێخ جەنگی، وەک فەیسەڵ کەریمخان و ئاڵا تاڵەبانی، ئەوە دەسەلمێنن بە حزووری ئەویش دۆخی یەکێتی باشتر نەدەبوو، چونکە ئاڵا و فەیسەڵ هەموو توانا و پشتیوانییەکی لاهوور شێخ جەنگی و لایەنگرانی ئەویان لە پشت بوو، کەچی هەر دەرنەچوون، ئەمەش ئاماژەی خراپی دۆخی یەکێتییە بەشێوەیەکی گشتی.
ئەگەر بڕیار بێت هۆکارەکە هەمووی ببەسترێتەوە بە کێشەکانی ئێستای یەکێتییەوە ئەوە دەکرێت بگوترێت هۆکارەکە تەنیا لەبەر بوونی ململانێکان نییە، بەڵکوو پەیوەندی بە و وتارە میدیاییەوە هەبوو لە میدیاکانی یەکێتی خۆی و لە ماڵپەڕ و سایتە سێبەرەکانی و لەلایەن نەیارەکانییەوە دەگوتران کە حوکمڕانیی یەکێتییان لە دوو ساڵی ڕابردوو بە حوکمی مافیا دەشوبهاند. حیزبێک کە لەسەروبەندی هەڵبژاردندا خۆی وەک گرووپێکی مافیایی پێناسە بکات لەنێو حوکمڕانیی کوردستان، چی لۆژیکێکە هەڵبژاردنیش بباتەوە؟ [1]